Το τέλος των «αθανάτων»…

Συνήθως ένα καθεστώς καταρρέει όταν χρεοκοπήσουν τα «στηρίγματά» του, η «νομιμοποιητική βάση» του ή το «οικονομικό μοντέλο» του…
Στην Ελλάδα το καθεστώς που θεσπίστηκε με τη Μεταπολίτευση του 1974, αλλά σταθεροποιήθηκε με την «Αλλαγή» του 1981:
– έχει νομιμοποιητική βάση την «αναδιανομή»,
– έχει οικονομικό μοντέλο την κατανάλωση που χρηματοδοτείται κυρίως από δανεισμό, αλλά και από κοινοτικές εισροές
– και έχει «πολιτικό στήριγμα» ένα φεουδαρχικό μοντέλο κατανομής ισχύος των ισχυρών οικογενειών.
Στην Ελλάδα δεν γνωρίσαμε ιστορικά ισχυρή φεουδαρχία, όπως στο μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Ευρώπης. Κατά έναν παράδοξο τρόπο, όμως, μετά το 1974 άρχισε να αναδεικνύεται η «οικογενειοκρατία» στην πολιτική ζωή! Όπου οι γόνοι (και οι κλώνοι) τριών μεγάλων οικογενειών (και καμιάς εικοσαριάς μικρότερων) άρχισαν να διαιωνίζουν εξουσία και προνόμια από γενιά σε γενιά.
Βέβαια, ισχυρές οικογένειες υπήρχαν πάντα στην Ελλάδα. Αλλά περίπτωση άλλη όπου την πρωθυπουργία και τη μεγάλη επιρροή τη διεκδικούν και τη μονοπωλούν επί 55 χρόνια τρεις πολιτικές οικογένειες επί τρεις διαδοχικές γενιές δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ στο παρελθόν.
Τα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα της Μεταπολίτευσης δεν υπήρξαν ποτέ κόμματα αρχών, επειδή ακριβώς υπήρξαν «θερμοκοιτίδες» για την ανάδειξη πολιτικών οικογενειών, γόνων και κλώνων μεγάλων και μικρότερων «δυναστειών».
Δεν υπάρχει άλλη χώρα στην Ευρώπη όπου να εμφανίζει τέτοιο φαινόμενο απροσχημάτιστου και γενικευμένου νεποτισμού (και έξω από την πολιτική, στα πανεπιστήμια, στον χώρο της Υγείας – παντού)…
• Όμως η οικογενειοκρατία υπέστη σοβαρό πλήγμα με την εκλογή Σαμαρά στην αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας. Μέσα σε δύο μήνες, δύο από τις τρεις «αθάνατες» οικογένειες της ελληνικής πολιτικής είδαν το τέλος της κυριαρχίας τους. Οι φυσικοί τους επίγονοι ασφαλώς παραμένουν, αλλά με ρόλο δευτερεύοντα πλέον…
Και ο γόνος της τρίτης μεγάλης οικογένειας των «αθανάτων», ο σημερινός πρωθυπουργός, αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά αδιέξοδα στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης. Για πρώτη φορά νεοεκλεγμένος πρωθυπουργός δείχνει τόση αμηχανία και φαίνεται να χάνει τόσο γρήγορα τόσο πολύ από το πολιτικό του κεφάλαιο…
Χωρίς την οικογενειοκρατία τα δύο μεγάλα ελληνικά κόμματα αποσταθεροποιούνται. Καλούνται ή να μετασχηματιστούν σε αληθινά σύγχρονα κόμματα αρχών ή να διαλυθούν εις τα εξ ων συνετέθησαν.
• Σε ό,τι αφορά τη νομιμοποιητική βάση του καθεστώτος της Μεταπολίτευσης, το πρόταγμα της «αναδιανομής» έχει τελειώσει οριστικά. Η διεθνής κρίση δεν επιτρέπει άλλη «αναδιανομή δανεικών»…
• Και σε ό,τι αφορά το οικονομικό μοντέλο του υπερδανεισμού, ήλθε πλέον η ώρα της πληρωμής. Η κοινωνία δεν μπορεί πια να δανείζεται αλόγιστα…
Τόσα χρόνια η οικογενειοκρατία που κυριαρχούσε στην πολιτική ευνοούσε την αναδιανομή μη παραγόμενου (δανεικού) «εισοδήματος» με το «πελατειακό» σύστημα φεουδαλικών «κυκλωμάτων» εξουσίας.
Η διαπλοκή εξωθεσμικών κέντρων με την πολιτική κατέστη δυνατή, αναδείχθηκε ισχυρή κι αποδείχθηκε ανθεκτική ακριβώς λόγω των οικογενειοκρατικών φεουδαλικών δομών που έχουν εμπεδωθεί. Κι αυτό ευνόησε τελικά μια οικονομία όπου κυριαρχούν τα καρτέλ και οι λοιπές στρεβλώσεις των αγορών.
Στην Ελλάδα υπάρχει πια ελάχιστο παραγωγικό κέρδος κι ακόμα λιγότερες ιδιωτικές παραγωγικές επενδύσεις. Τα περισσότερα κέρδη είναι κερδοσκοπικά, προϊόντα στρεβλώσεων ή «αρπακτές» μιας κρατικοδίαιτης επιχειρηματικής τάξης.
Ένα μη ανταγωνιστικό (νεποτικό) μοντέλο στην πολιτική, συμβιώνει πολύ καλύτερα με ένα μη ανταγωνιστικό (ολιγοπωλιακό και κρατικιστικό) μοντέλο στην οικονομία. Και τελικά αναπαράγει το ένα το άλλο…
Γενικά τα κλειστά συστήματα ευνοούν και αναπαράγουν κλειστά συστήματα παντού. Κι όταν εισέρχονται ο υγιής ανταγωνισμός και η αξιοκρατία σε ένα σημείο, τελικά εισβάλλουν παντού. Γι’ αυτό και η φεουδαλική οικογενειοκρατία στην πολιτική ευνοεί κι αναπαράγει τον κρατισμό και τα ισχυρά καρτέλ στην οικονομία.
Και τα τρία στοιχεία του μεταπολιτευτικού καθεστώτος –τα στηρίγματά του (οικογενειοκρατία και φεουδαλικές δομές στην πολιτική), η νομιμοποιητική βάση της «αναδιανομής» και το οικονομικό μοντέλο του καταναλωτικού δανεισμού– καταρρέουν ταυτόχρονα.
Το πρόγραμμα Σαμαρά –όπως το έχει διατυπώσει ως τώρα– προωθεί την ανασυγκρότηση όχι μόνο στο κόμμα του αλλά και στα τρία καθεστωτικά θεμέλια.
– Παραμερίζει τα «τζάκια» στη Νέα Δημοκρατία δημιουργώντας κόμμα αρχών. Πράγμα που θα έχει «μεταδοτικές συνέπειες» και στον χώρο του ΠΑΣΟΚ αργά ή γρήγορα…
– Χτυπάει τα καρτέλ, άρα αλλάζει το οικονομικό πρόταγμα της «αναδιανομής» και μεταστρέφει την οικονομία στην ποιοτική παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων.
– Αντιστρέφει τη διαδικασία συσσώρευσης χρέους μέσα από την αξιοποίηση των αδρανών περιουσιακών στοιχείων τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα.
Ο Σαμαράς μοιάζει να έχει συναίσθηση ότι θα κληθεί να διαχειριστεί τη μετάβαση από το φθαρμένο πλέον καθεστώς της Μεταπολίτευσης στην επόμενη φάση δημοκρατικής ωρίμασης της Ελλάδας. Όπου η χώρα θα περάσει:
• Από την περίοδο των «αθάνατων οικογενειών» στη φάση των ενεργών πολιτών.
• Από την περίοδο της υπερχρέωσης για καταναλωτική «αναδιανομή» στη φάση της ανταγωνιστικότητας παντού.
• Από την περίοδο που κυκλώματα και εξωθεσμικά κέντρα λυμαίνονταν την οικονομία και μονοπωλούσαν την εξουσία στη φάση όπου κόμματα αρχών αναδεικνύουν την κοινωνία των πολιτών.
• Από την περίοδο ενός ανάπηρου κοινοβουλευτισμού στη φάση μιας σύγχρονης δημοκρατίας.
Αμήν!
Ν. Ζ.