Πού είναι η επανάσταση των νέων ενάντια στο μοντέλο που ζουν;

Όπως το… όραμα ήταν και η δήθεν ευμάρεια και ο ψεύτικος καταναλωτισμός που όμως τελείωσε κι αυτό, τονίζει ο Δημήτρης Πιατάς που ξεκάθαρα δηλώνει: «δεν ανήκω στη φυλή του λάιφ στάιλ». Γι’ αυτό και δεν χαρίζεται ούτε στην τηλεόραση. Δεν μέμφομαι την τηλεόραση για όσα δείχνει ή τους διάφορους σκηνοθέτες που κάνουν ό,τι θέλουν στο θέατρο, τους παθητικούς θεατές μέμφομαι… Όπως μέμφεται αυτούς που παίρνουν λεφτά από το υπουργείο Πολιτισμού. Δεν θέλω να με πληρώνει το κράτος για να παράγω τέχνη. Δεν έχω ανάγκη από ελεημοσύνη.
Αντίδοτο σε όλα αυτά τα… καταθλιπτικά είναι η κωμωδία. Ο Έλληνας έχει ανάγκη να γελάσει. Το πώς, τη λύση δίνει ο Δημήτρης Πιατάς στη συνέχεια…

// Aνεβάζετε στο θέατρο «Γκλόρια» ελληνικό έργο και πάτε περίφημα, παρά την κρίση! Το θεατρικό έργο του Δημήτρη Ψαθά «Το στραβόξυλο» γιατί κάνει ακόμη τους Έλληνες να γελάνε;

«Στο θέατρο έχω 35 χρόνια θητεία στην κωμωδία. Τα τελευταία 15 χρόνια μπορώ να πω ότι έχω τη δυνατότητα να ελέγχω την καριέρα μου και το τι έργο θα ανεβάσω. Και πιστεύω ότι η κωμωδία πρέπει να υπηρετείται και να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα και όχι με αστεία. Πάρα πολλοί συνάδελφοί μου την αντιμετωπίζουν ως ανέκδοτο και ως πλάκα. Εγώ δεν αντιμετώπισα έτσι ούτε την επιθεώρηση. Είμαι ο πρώτος ηθοποιός που αποχαιρέτησα την επιθεώρηση όταν είδα την παρακμή της. Όταν είπα αντίο στην επιθεώρηση, ανέβασα το έργο “Ένας βλάκας και μισός” του Δημήτρη Ψαθά. Προτού γίνει ξανά μόδα στο θέατρο το παλιό ελληνικό έργο το οποίο έσκιζε στην τηλεόραση…».

// Γιατί οι Έλληνες βλέπουν και ξαναβλέπουν τις παλιές καλές ελληνικές ταινίες στην τηλεόραση; Μόνο για τις γιορτές τα κανάλια έχουν προγραμματίσει πόσες προβολές…

«Γιατί βλέπουμε μέσα από αυτές τις ταινίες μοναδικούς ηθοποιούς! Αυτοί οι ηθοποιοί είναι αναντικατάστατοι και δεν πρόκειται ποτέ να αντικατασταθούν. Τεράστιοι! Αυλωνίτης, Σταυρίδης, Φωτόπουλος, Ρίζος, Βασιλειάδου, Ηλιόπουλος, Βουτσάς, Κωνσταντάρας, Γκιωνάκης…».

// Η εποχή έφτιαξε αυτούς τους ηθοποιούς ή το ταλέντο τους;

«Η εποχή. Η Ελλάδα μόλις προσπαθούσε να συνέλθει από τον Εμφύλιο. Είχαν φάει τέτοια δυστυχία, κακουχία οι Έλληνες, που είχαν ανάγκη να γελάσουν και να ξεφύγουν από τη θλίψη. Αυτή την εποχή της μιζέριας με άλλη μορφή την περνάμε και σήμερα, γι’ αυτό ο Έλληνας αναζητά ξανά το καλό ελληνικό έργο, για να γελάσει -για να απαντήσω στο πρώτο σου ερώτημα. Η Ελλάδα περνά φοβερή οικονομική κρίση και μας χρειάζεται. Ο κόσμος χρειάζεται τους κωμικούς ηθοποιούς του για να χαμογελάσει. Έχουμε χρέος τώρα οι κωμικοί ηθοποιοί να πάρουμε παλιά δοκιμασμένα έργα καταξιωμένων θεατρικών συγγραφέων όπως του Δημήτρη Ψαθά και να στηρίξουμε τους Έλληνες. Φέτος είναι η χρονιά του Ψαθά. Το “Στραβόξυλο” ήταν το πρώτο του έργο».

// Αυτόν τον τύπο του στραβόξυλου τον βλέπουμε σ’ όλες τις εποχές. Αυτός ο χαρακτήρας που νευριάζει, γκρινιάζει, τρώγεται με τα ρούχα του, ρέπει προς την ανισορροπία και όλοι τον λένε στριμμένο συνήθως έχει χρυσή καρδιά…

«Συγγνώμη που σε διακόπτω, αλλά αυτόν τον τύπο τον βλέπουμε σ’ όλες τις εποχές γιατί αυτός είναι ο Έλληνας. Το στραβόξυλό μας είναι αναγνωρίσιμος τύπος Έλληνα. Όλα αυτά τα νεύρα είναι αντιστάσεις. Έχω γνωρίσει ανθρώπους που λες “είναι τρελός, δεν γίνεται”, αλλά κατά βάθος είναι ευαίσθητοι. Και ο σκηνοθέτης μας, ο κ. Τσιάνος, έβγαλε στο έργο μας αυτήν την ανθρωπιά του στραβόξυλου, την τρυφεράδα και την ηθική του».

// Είπατε μια πολύ παρεξηγημένη λέξη. Έχει στις μέρες μας ηθική ο Έλληνας;

«Σήμερα κυριαρχεί μια συγκεκριμένη φυλή ανθρώπων, για να μην πω είδος. Αυτός ο τύπος κυριαρχεί ως πρότυπο μέσα από τις τηλεοράσεις και μέσα από την πολιτική μας προάγεται και γίνεται παράδειγμα προς μίμηση. Του ανθρώπου χωρίς κοινωνικό χρέος, του φοροφυγά κ.ο.κ. Ωστόσο, θα αδικούσα τη φυλή, στην οποία ανήκω και εγώ. Τη φυλή που κουβαλάει αρχές και που επιλέγει να πάει κόντρα στο λάιφ στάιλ. Θα μπορούσα να περνώ καλά κάνοντας χαζομάρες στο θέατρο και στην τηλεόραση, αλλά δεν το κάνω. Θα μπορούσα να παρακαλάω για επιχορηγήσεις, να φοροδιαφεύγω, αλλά δεν το κάνω. Επιλέγω να βρεθώ στους απέναντι και το θέμα τελειώνει εκεί. Το ξέρω ότι δεν υπάρχουν κοινωνίες αγγέλων. Οι κοινωνίες κουβαλάνε όλες τις φυλές».

// Τέτοια κοινωνία που να έχει κάνει θεό της το χρήμα και να το προσκυνάει, έχει περάσει μέσα στην ιστορία;

«Γι’ αυτό και την έχουμε ονομάσει και εποχή της κατανάλωσης. Μόνο που βλέπετε ότι και το χρήμα κάποιες φορές χάνει την αξία του. Κάποιοι πλούσιοι της Γης -είδατε στο Ντουμπάι τι γίνεται- προδόθηκαν… Είναι κακό στην άμμο να χτίζεις παλάτια… Ή ύβρις θα έλεγα… Μεταβατικά είναι τα πράγματα. Η δήθεν ευμάρεια και ο ψεύτικος καταναλωτισμός μάς τελείωσε. Να που αποκαλύφθηκε η φούσκα. Ό,τι είναι ψευδές, είτε είναι προσωπική σχέση είτε είναι θέατρο είτε είναι πολιτική, αποκαλύπτεται. Είναι νομοτελειακό αυτό».

// Δυστυχώς όμως, την κρίση την περνούν και αυτοί που δεν έφταιξαν…

«Είναι γεγονός. Την κρίση στην Ελλάδα θα την περάσουν οι αδύναμοι. Αλλά θα σας ρωτήσω κάτι… Μήπως και την ευμάρεια την εισέπρατταν οι αδύναμοι; “Τα σκυλιά τρώνε τα λουκάνικα” μου έλεγε ο αείμνηστος Αλέκος Σακελλάριος. Όλα τα άλλα είναι ψευδαισθήσεις. Απλά σήμερα τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο άσχημα για τους φτωχούς».

// Για να φτάνουν παιδιά να παρακαλάνε για πεντακόσια ευρώ στο Δημόσιο, καταλαβαίνουμε όλοι πού έχουμε φτάσει…

«Όχι εμένα αυτό, γλυκιά μου, με τρελαίνει. Να διεκδικείς 500 ευρώ; Έχω και εγώ παιδιά και ήμουν και εγώ παιδί, και είχα την προσωπική μου περηφάνια. Όταν τελείωσα το σχολείο προσλήφθηκα στο ΤΕΒΕ. Όταν μου ήρθε το χαρτί του στρατού έπρεπε να αποφασίσω Δημόσιο ή στον αγώνα. Και αρνήθηκα να γίνω υπάλληλος με τη σιγουριά που σου δίνει μια δημόσια υπηρεσία και ήμουν θέμα συζήτησης μιας μέρας στο ΤΕΒΕ το 1970. Με θλίβει να βλέπω νέους σε αδυναμία να διεκδικούν μια σύμβαση».

// Γιατί δεν θέλουν οι νέοι να δουλέψουν, να δημιουργήσουν, να παράγουν;

«Γιατί δημιουργήθηκε ένα κλίμα δημοσιο-υπαλληλίας. Οι περισσότεροι νέοι ζουν με τη βοήθεια των γονιών τους. Από τη σύνταξή τους, από ένα εισόδημα ενοικίου. Θεέ μου… Ωστόσο, δεν ρίχνω το φταίξιμο στα παιδιά, αλλά σ’ εμένα, στην πολιτεία, στα ΜΜΕ που πέρασαν στους νέους αυτό το μοντέλο. Πού είναι η προσωπική αντίσταση και η επανάσταση των νέων; Τη διεκδικώ!».

// Αναφέρετε πολλές φορές τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στην κουβέντα μας. Παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ζωής μας;

«Η τηλεόραση είναι ένα παράθυρο. Ή καλύτερα αντικατέστησε τα παράθυρα που έβλεπαν στη γειτονιά. Εγώ πρόλαβα τη μαμά μου να ανοίγει το παράθυρο και να μιλάει με τη γειτόνισσα για όσα είχαν συμβεί, από το πώς φτιάχνεται το μουστοκούλουρο μέχρι πόσο ανέβηκε η τιμή του ψωμιού. Γινόταν διάλογος. Αυτός ο διάλογος σήμερα έγινε τεχνολογία. Μεταφέρθηκε η γειτονιά και έγινε τηλεόραση. Μόνο που δεν έχει αλήθεια, γιατί δεν έχει ζωντάνια. Η μάνα μου δεν παίρνει τη συνταγή μαγειρικής από τη γειτόνισσα αλλά συμβουλές μαγειρικής από το γυαλί. Όταν λέει όμως η μαγείρισσα στην τηλεόραση πώς μυρίζει έτσι το φαγητό, δεν έρχεται η μυρωδιά στο σαλόνι μας. Όταν έψηνε όμως η φίλη της μάνας μου κρέας στα κάρβουνα, μας έσπαγε τη μύτη. Η τηλεόραση έχει ψευτιά. Και σας είπα, όπου υπάρχει ψευτιά, υπάρχει το τέλος και η αποκαθήλωση. Η τηλεόραση δεν φτιάχτηκε για τη διασκέδασή μας…».

// Γιατί φτιάχτηκε;

«Για την ενημέρωσή μας. Η τηλεόραση είναι ένα υπέροχο μέσο για να δεις τι συμβαίνει στον κόσμο, στην πολιτική, στην οικονομία. Δεν μπορώ να σκεφτώ ότι επινοήθηκε για να μας ενημερώνει αν χώρισε η τάδε σταρ, παντρεύτηκε η άλλη και πόση τηλεθέαση έχει η εκπομπή της τάδε παρουσιάστριας. Αυτή τη στιγμή η τηλεόραση κάνει αυτή τη δουλειά».

// Από τον ενημερωτικό τομέα της τηλεόρασης είστε ευχαριστημένος; Από τα δελτία ειδήσεων εννοώ…

«Όχι. Γιατί οι ίδιοι άνθρωποι που με ενημερώνουν πώς φτιάχνεται η βασιλόπιτα και αν βάπτισε το παιδί του ο τάδε τραγουδιστής, μου αναλύουν και την οικονομική κατάσταση της χώρας. Έκαστος στο είδος του λένε στο χωριό μου. Η τηλεόραση φθείρει. Οι πολιτικοί ηγέτες με εκτόπισμα, οι πολιτικές φυσιογνωμίες δεν βγαίνουν συχνά στην τηλεόραση. Γιατί; Γιατί αποκαθηλώνονται».

// Περί αποκαθήλωσης… Αρκετοί ηθοποιοί και σκηνοθέτες που έχουν πειραματιστεί με την αρχαία τραγωδία αποκαθηλώνονται στην Επίδαυρο…

«Ξέρω τι θέλεις να μου πεις… Αν κάποιος θεατής αφυπνίζεται, αισθάνεται ότι θίγεται, καλά κάνει και αντιδρά. Το βρίσκω εξαιρετικά θετικό, αλλιώς το θέατρο θα ήταν νεκρό. Δεν θέλω παθητικούς δέκτες στο θέατρο. Ξέρετε πόσοι τηλεθεατές -και το βλέπω και από τον εαυτό μου- εκνευρίζονται από αυτά που βλέπουν και θέλουν ακόμη και να τη σπάσουν; Αν αυτά που βλέπει στην τηλεόραση τα έβλεπε ζωντανά θα είχαμε θρηνήσει θύματα (γέλια)… Αλλά δεν μέμφομαι την τηλεόραση για όσα δείχνει ή τους διάφορες σκηνοθέτες που κάνουν ό,τι θέλουν στο θέατρο, τους παθητικούς θεατές μέμφομαι. Όλα τα άλλα είναι υποκριτικά. Δεν χαρίζομαι… Τα πάντα είναι επιχειρήσεις και τραστ. Το κέρδος κοιτάνε. Αν δεν φας εσύ το προϊόν, θα το αλλάξουν».

// Άρα αυτά θέλουμε, αυτά βλέπουμε;

«Ακριβώς. Και επανέρχομαι στο “Στραβόξυλο”. Η δουλειά όπως στήθηκε, σ’ ένα κεντρικό θέατρο της Αθήνας, είναι μια λαϊκή κωμωδία, όπως ακριβώς ονειρεύομαι και οραματίζομαι το θέατρο. Ένα θέατρο για τους πολλούς. Η κωμωδία είναι η πεμπτουσία του θεάτρου και το κάνουν μετρημένοι. Όσοι μπορούν. Ο καθένας από το μετερίζι του καταθέτει την αξιοπρέπειά του, την ειλικρίνειά του, την αλήθεια του. Αυτά τα τρία στοιχεία που καταθέτουμε στο “Γκλόρια”, τα απολαμβάνει ο θεατής, και εμείς εισπράττουμε εμπορικά την επιτυχία χωρίς ενοχές».

// Τόσα χρόνια στο σανίδι, όπως μου είπατε, σας έχει βοηθήσει οικονομικά το υπουργείο Πολιτισμού;

«Ούτε το δέχομαι. Όταν το θέατρο παίρνει λεφτά από το υπουργείου Πολιτισμού γίνεται ίδρυμα. Και εγώ το ίδρυμα το θεωρώ ίδρυμα. Ότι είσαι άρρωστος και ότι έχεις ανάγκη από ελεημοσύνη. Με ενοχλεί όλο αυτό, δεν είμαστε αναξιοπαθούντες. Ο πολιτισμός δεν έχει ανάγκη από βοήθεια. Γιατί; Για να ελέγχει η κάθε κυβέρνηση τον πολιτισμό; Το έχω δει το έργο. Να έχω μέσο και κλίκα για να παράγω πολιτισμό; Δεν θέλω να με πληρώνει το κράτος για να παράγω τέχνη. Ο καλλιτέχνης είναι υποχρεωμένος να παράγει πολιτισμό χωρίς αμοιβές από το κράτος. Η τέχνη δεν είναι ανταποδοτική. Ούτε το Εθνικό Θέατρο οίκος ευγηρίας, γιατί έχει ειπωθεί και αυτό. Το Εθνικό Θέατρο πρέπει απλά να στηρίζει νέες δυνάμεις και την πρωτοπορία».

// Τόσα θέατρα στην Αθήνα, πάνω από 200, πώς τα βγάζουν πέρα;

«Μετράς και αυτά που παίζουν μια Δευτέρα; Μας βάζεις στην ίδια κατηγορία; Τότε θα λέγαμε ότι στην Αθήνα έχουμε ένα εκατομμύριο τράπεζες. Βάλε και τους τοκογλύφους και τους ενεχυροδανειστές… Παρατράπεζα και ο κυρ Κώστας στην Αθηνάς που αγοράζει χρυσές λίρες και χρυσά δόντια. Δεν είμαστε όλοι στην ίδια μοίρα. Υπάρχει και ένα κοινό που αναγνωρίζει, επιβραβεύει τις καλές παραστάσεις και αυτό πάει από στόμα σε στόμα. Είμαι καλλιτέχνης του δρόμου, του αγώνα και ξέρω ότι ο πολιτισμός θα μπορούσε να ήταν και η βαριά βιομηχανία μας. Αλλά είναι θέμα αυτοπεποίθησης. Κρίση υπάρχει στην οικονομία, όχι στην ελληνική τέχνη! Πιστεύω ότι η ράτσα μας θα επιζήσει. Γιατί έχει καταγραφεί ο ελληνικός πολιτισμός στο DNA μας και πηγαίνουμε σε αυτόματο πιλότο. Κανένας λαός δεν καταστρέφεται αν δεν θέλει να καταστραφεί. Και ο ελληνικός λαός θα επιζήσει. Έχουμε υπέροχους δασκάλους στα δημόσια σχολεία. Μπορεί η δημόσια διοίκηση να πάσχει στην Ελλάδα. Η χώρα μας όμως ιστορικά ποτέ δεν είχε σύνολο και ομόνοια. Ήταν διαιρεμένη. Αλλά προχωρήσαμε με τις μονάδες ως χώρα και όχι με το σύνολο. Με τις προσωπικότητες προχωρήσαμε και όχι με τη μάζα!».