Μένανδρος, Αριστοφάνης, Ευριπίδης σε μεταγλώττιση Ανδρέα Ζούλα

Όμως, όταν λυτρώθηκε από την αγωνία της είδησης, ο λόγιος, ο ποιητής, αναδύθηκε στην επιφάνεια.
Δεν είναι τυχαία άλλωστε η ενασχόληση του Ανδρέα Ζούλα με την ποιητική μεταγλώττιση των θησαυρών της αρχαιoελληνικής δραματουργίας.
Χρησιμοποιώ τον όρο μεταγλώττιση και όχι μετάφραση. Ο τελευταίος όρος προϋποθέτει τη μεταφορά ενός κειμένου από μια γλώσσα σε μια άλλη, ενώ η Ελληνική Γραμματεία από την εποχή των Ομηρικών Επών μέχρι τις μέρες μας διακρίνεται για τη συνέχεια του γλωσσικού οργάνου, με τις αποχρώσεις του βεβαίως και τις εκάστοτε προσαρμογές στις απαιτήσεις της κάθε εποχής.
Αυτή η συνέχεια διαφαίνεται και στην εργασία του Ανδρέα Ζούλα, είτε ενασχολείται με τη γλωσσική προσαρμογή στο λαλούμενο σήμερα γλωσσικό ιδίωμα των τριών Μεγάλων του Τραγωδιακού Κύκλου, Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη, είτε με τον κύκλο της Κωμωδίας, τον αθυρόστομο Αριστοφάνη, τον πραγματιστή Ευριπίδη στον «Κύκλωπα», το αρχαιότερο σωζόμενο έργο Κωμωδίας, είτε με τον «πρώτο κομψογράφο» της Σάτιρας, τον Μένανδρο.
Η ευρύτητα των εκφραστικών μέσων και οι λεπτές συναισθηματικές αποχρώσεις που η γλώσσα η ελληνική προσφέρει σε όλες τις φάσεις της διαδρομής της, για την εκφορά του λόγου τραγικών και κωμικών Ποιητών, διασκελίζει τις δυσκολίες των μεταγλωττιστών στη λαλούμενη ελληνική γλώσσα της εποχής μας.
Από το σύνολο των ποιητικών εργασιών του Ανδρέα Ζούλα με τη μορφή των μεταγλωττισμένων αρχαίων κειμένων, ας μου επιτραπεί να παρατηρήσω, αναβλύζει μια μουσική αρμονία. Αυτή η μουσική αρμονία διαχέεται στη γλώσσα του, τη φράση του, στα επίθετα που χρησιμοποιεί, στη διάρθρωση του λόγου του, στους τύπους που σκιαγραφεί μέσω της μεταγλώττισης, στα τοπία, στην απόδοση των εικόνων των αρχαίων κειμένων.
Μάλιστα η μουσική αυτή αρμονία είναι ολωσδιόλου εσωτερική, διαχέεται στην εργασία του και υπάρχει πέρα και πίσω από τα σημεία της γραφής του.
Μουσική αρμονία
δημοτικού έπους
Ο Ανδρέας Ζούλας είδε και αντιμετώπισε τη μεταγλώττιση του λόγου των αρχαίων δραματουργών και κωμωδιογράφων σαν ένα μεγάλο δημοτικό τραγούδι, δημοτικό έπος. Το αποδίδω δε αυτό στον χώρο καταγωγής του, την Αιτωλοακαρνανία και στην ενστάλαξη στο συνειδητό και το ασυνείδητο του ψυχικού του κόσμου αυτής της μουσικής αρμονίας του δημοτικού τραγουδιού. Αλλά και στον ρυθμό και την αρμονία που διακρίνει την ποιητική σχολή (Βαλαωρίτη, Μαλακάση, Κρυστάλλη κ.λπ.) που παραμένει ζωντανός αχός στην ατμόσφαιρα της Ρούμελης. Η περίοδος που ανθεί η «Νέα Αττική Κωμωδία» είναι μια εποχή ταραχώδης, που συμπίπτει με την εξόρμηση του Ελληνισμού υπό τον Μέγα Αλέξανδρο και τους επιγόνους του στην επονομασθείσα μεταγενέστερα «Καθ’ ημάς Ανατολή».
Είναι δυστύχημα για την παγκόσμια γραμματεία ότι από τις 108 κωμωδίες του γιου του Κηφισιώτη Διοπείθη και της Ηγησιστράτης σήμερα γνωρίζουμε μόνο τέσσερις.
Όμως τα κείμενα αυτά σκιτσάρουν την εποχή των μέσων του τετάρτου αιώνα, αρχές τρίτου, πριν από τη χρονολογία μας, εποχή όπου κυριαρχεί ο κοσμοπολιτισμός, αμβλύνεται, αν δεν εξαφανίζεται, η πόλις-κράτος και οι άνθρωποι διακινούνται, όπως και ο Μένανδρος άλλωστε, στις φιλοσοφικές θεωρήσεις του Θεόφραστου και του Επίκουρου.

ΑΝΔΡΕΑ ΖΟΥΛΑ (Μετάφραση): Μενάνδρου: «Δύσκολος», «Επιτρέποντες», «Σαμία», «Ασπίς». Αριστοφάνη: «Πλούτος», Ευριπίδη: «Κύκλωψ».