Βυζάντιον

Ποτέ μου δεν κατάλαβα για ποιον λόγο ο Ντίκενς αδίκησε τόσο πολύ τον Σκρουτζ, ουσιαστικά τον καταράστηκε να περάσει μια αιωνιότητα στην απαξίωση. Ευτυχώς ήρθε αργότερα ο Ντίσνεϊ και του πρόσθεσε μια επίστρωση χαράς, αλλά και αυτός μάλλον δόλια του συμπεριφέρθηκε, τον έκανε ένα τσιγκούνικο παπί. Κι όμως, ο Σκρουτζ είναι μια εξαιρετικά έντιμη περίπτωση. Είναι αυτός που αναλαμβάνει να σηκώσει στην κυρτή πλάτη του τον σταυρό των Χριστουγέννων. Είναι η φωνή που τολμά να καταγγείλει την επιτηδευμένη χαρά που λαμβάνει υποχρεωτικό χαρακτήρα, επιβάλλεται διά στρατιωτικού νόμου από αγορές και media. Και κυρίως επιβάλλεται από τα παιδιά, τον πιο φριχτό τρόπο που διάλεξε η ζωή για να σου υπενθυμίζει τον εκμαυλισμό και την πορεία προς την αποσύνθεση, προς την αναπόφευκτη σήψη, εξωτερική και εσωτερική. Καταραμένα! Κάποτε θα μεγαλώσετε κι εσείς, απλώς δεν θα είμαι εδώ για να σας βγάλω τη μελανιασμένη γλώσσα μου. Καλά Χριστούγεννα και δεν θα ανοίξω για κάλαντα.

Ασφαλώς ως κάτοχος παιδιού δεν πρόκειται να αποκαλύψω τις αληθινές μου σκέψεις για τα Χριστούγεννα. Και μάλλον θα ανοίξω στον Πακιστανό που θα έρθει για τα κάλαντα. Αυτό που κάπως με ενοχλεί είναι η στυλιστική αποδοχή του Αγίου Βασίλη. Φρονώ πως σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση δεν υπήρχε η παραμικρή πιθανότητα να αφήσετε έναν χοντρό γέρο να μπει το βράδυ στο σπίτι σας και να πάει δίπλα στο κρεβάτι του παιδιού. Αλλά όλα αυτά είναι υποκειμενικά. Η θρησκευτική πίστη είναι η μοναδική νοητική λειτουργία κατά την οποία δύνασαι να ισχυριστείς ότι απευθύνεσαι σε κάτι αόρατο και κανείς δεν θα σου συστήσει να σε δει γιατρός. Το αφήνω εδώ γιατί θα μπλέξουμε, με ορισμένους έχουμε ήδη μπλέξει αρκετά μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
•••
Πριν ξεκινήσει το κανονικό πρόγραμμα της στήλης οφείλω να κάνω μια απαραίτητη διευκρίνιση: Ως εφημερίδα ουδεμία σχέση έχουμε με την αρπαγή του Τάσσου. Την παραμικρή. Εντάξει, σίγουρα θα θέλαμε κάτι να τον θυμόμαστε, αλλά έχουμε αρκετά, δεν θα φτάναμε μέχρις αυτού του σημείου. Μέχρι εδώ. Δεν λέω τίποτε άλλο επί του θέματος γνωρίζοντας ότι, ούτως ή άλλως, δεν θα δημοσιευτεί.
•••
Ήταν, που λέτε, ξημερώματα της Δευτέρας εδώ στην Ελλάδα όταν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού άφηνε την τελευταία του πνοή, πλήρης ημερών, ο Πολ Σάμουελσον, ένας εκ των κορυφαίων οικονομολόγων του 20ού αιώνα. Ήταν 94 ετών. Θα μου πείτε πως γέμισε η στέρνα με τις μέρες που μπορεί να ζήσει κάποιος και έπνιξε τον γέροντα. Εγώ θα σας έλεγα πως μόνο τυχαίος δεν είναι ο θάνατός του λίγο πριν από την ανακοίνωση των οικονομικών μέτρων του Γιώργου. Κακίες! Γοητεύτηκα από την ομιλία του πρωθυπουργού! Ναι, δεν κάνω πλάκα. Ίσως να είμαι αφελής, πάσχοντας από όλες τις αρρώστιες που προκαλεί η επικοινωνία, αλλά η ομιλία μού άρεσε επειδή συνδύαζε όραμα με πράξεις. Δεν άρεσε όμως έξω, ασχέτως του τι μπορεί να ακούσετε και όσων σας λέει ο Παπακωνσταντίνου. Εγώ τώρα πιστεύω ότι ξέρω κάποια στοιχειώδη οικονομικά. Για να τιμήσω όμως το μεροκάματο που μου δίνει ο εκδότης, έκανα και μερικά τηλεφωνήματα. Όσα θα διαβάσετε παρακάτω είναι δικά μου και δικά τους, όπως το χώμα που πατάμε καθώς αναμένουμε να σημάνουν οι καμπάνες. Το ρεπορτάζ είναι πραγματικά καλό.
•••
Η ομιλία του Γιώργου ήταν, όπως ακούσατε, περισσότερο πολιτική παρά οικονομική. Επίσης, τεχνικά δεν περιείχε παρά μόνο ψήγματα αναπτυξιακών ερεισμάτων. Είχε όμως πλεόνασμα εντυπωσιακών εξαγγελιών. Περιέγραψε ένα όραμα, δεν εξήγησε πώς θα φτάσει ως εκεί. Ουσιαστικά είπε αυτά που θέλουμε να ακούσουμε. Είπε πράγματα που δεν θα μπορούσε ποτέ να τα εκστομίσει σε ένα συμβούλιο κορυφής. Ανακοίνωσε κάποια ενδιαφέροντα μέτρα, αλλά ανάμεσά τους είχε και μέτρα βουτηγμένα στον λαϊκισμό. Θέλεις ένα παράδειγμα; Αυτό που είπε για τη φορολόγηση του μπόνους που λαμβάνουν τα τραπεζικά στελέχη. Είναι άδικο, καθώς δεν έχουμε μπροστά μας μια κρίση που δημιούργησαν τα τραπεζικά στελέχη (όπως στις ΗΠΑ), αλλά ένα δημοσιονομικό αδιέξοδο. Τι κάνεις φορολογώντας αγρίως τα μπόνους; Στερείς πόρους από την κατανάλωση, που τη χρειάζεσαι για την ανάπτυξη. Και φυσικά λες στις τράπεζες να κάνουν αλλιώς τις λογιστικές τους εγγραφές και να μην εμφανίζονται οι επιπλέον παροχές ως μπόνους – σιγά το πράγμα. Το ίδιο ισχύει και για τη φορολόγηση των βραχυπρόθεσμων υπεραξιών. Φορολογεί έσοδο που θα πήγαινε στην κατανάλωση. Και, το κυριότερο, λέει στους ξένους του χρηματιστηρίου να τα μαζεύουν και να φεύγουν από εδώ… Τι θέλω να πω; Ότι τα μέτρα δείχνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι το βασικό μας πρόβλημα, πέρα
από τη δημοσιονομική υστέρηση, είναι η χαμηλή παραγωγική επίδοση και ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Και συνεχίζω.
•••
Το μήνυμα του Γιώργου ήταν ενδιαφέρον. Να, όμως, μερικές ιδέες που θα μπορούσαν να το κάνουν ισχυρότερο και δεν υιοθετήθηκαν αν και, όπως είμαι σε θέση να γνωρίζω, έπεσαν στο τραπέζι ως ιδέες. Ο πρωθυπουργός δεν είπε κουβέντα για γενναίες παρεμβάσεις ή και ιδιωτικοποιήσεις σε εταιρείες δημοσίου συμφέροντος που παράγουν μόνο ζημία. Γιατί να μη γίνουν και προγράμματα εθελουσίας εξόδου σε εταιρείες όπως η ΕΡΤ; Γιατί να μην επιταχυνθούν κάποιες εξελίξεις στον ΟΣΕ; Να σας πω και μερικά ακόμα. Οι άνθρωποι που παρακολούθησαν με επιστημονική προσήλωση τις εξαγγελίες περίμεναν να ακούσουν κάτι για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, για μείωση των υψηλών αμοιβών στο Δημόσιο, για επαναφορά του μέτρου των αποδείξεων στους ελεύθερους επαγγελματίες. Προσωπικά δεν κατάλαβα πώς θα πιάσει τους φοροφυγάδες. Ελπίζω να το καταλάβατε εσείς.
•••
Τι θέλω να πω; Φοβούμαι ότι ο Γιώργος τείνει να χάσει την ευκαιρία να κάνει πιο θεαματικές ανατροπές, να κάνει άλματα και όχι απλώς βήματα προς τα μπροστά. Η κοινωνία το ζητάει, η αντιπολίτευση είναι ανύπαρκτη και ο ίδιος δεν έχει συμπληρώσει ούτε 80 μέρες στην κυβέρνηση. Ας το τολμήσει. Μαθαίνω ότι στις εισηγήσεις που είχαν πάει στο γραφείο του (από υπουργό που είναι υπέρ των τομών και κατά των ήπιων προσαρμογών) υπήρχε και η πρόταση για ένα υπονοούμενο προς την Εκκλησία, που πρέπει να φορολογηθεί και ίσως να απαλλάξει, διά του πλήρους διαχωρισμού, το κράτος από το βαρύ της κόστος. Δεν το τόλμησε. Κρίμα. Στις αγορές δεν άρεσαν οι ανακοινώσεις. Ούτε στις Βρυξέλλες. Αλλά, αν το δείτε ρεαλιστικά, θα καταλάβετε ότι εμείς τους κρατάμε από το χέρι, όχι εκείνοι από τον σβέρκο. Η Ελλάδα δεν γίνεται να χρεοκοπήσει. Επίσης είναι νομικά και τεχνικά αδύνατο να βγει από το ευρώ, μην τρώτε κουτόχορτο. Και δεν προβλέπεται από τις συνθήκες και δεν συμφέρει κανέναν. Βοήθεια δεν πρόκειται να λάβει επειδή, πολύ απλά, ο σκληρός πυρήνας δεν θέλει να εκπέμψει αυτό το μήνυμα προς άλλους δυνάμει ενδιαφερομένους στο μέλλον, όπως οι χώρες της Βαλτικής, η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Τι θα συμβεί έτσι και δεν πειστούν οι αγορές και διατηρήσουν υψηλό το κόστος του δανεισμού; Η ίδια κατάσταση θα συνεχιστεί μέχρι να φτάσουμε στα όρια της αποσύνθεσης. Και επειδή δεν αποκλείεται το χάλι μας να πιέσει το ευρώ στις αγορές, οικονομικά θα τεθούμε υπό κατάσταση κατοχής. Έτσι θα χαθεί η εθνική κυριαρχία, όταν την εκχωρήσουμε μόνοι μας.
•••
Προσπαθώ να κοιτάξω σε μελλοντικά Χριστούγεννα. Ασφαλώς δεν είναι εύκολο. Ξέρω όμως ότι στις χώρες δεν υπάρχει η ελπίδα του τυχαίου. Υπό συνθήκες θα άκουγα τον Χαρδαβέλλα και θα περίμενα την ομάδα «Έψιλον». Μάλλον δεν υπάρχει. Όπως και δεν μπορείς να κερδίσεις λαχείο ως χώρα. Πιστεύω ότι την επόμενη τριετία θα γίνουμε μέσα μας συντηρητικοί μέχρι εκεί που δεν παίρνει, θα εκπέμπουμε μίσος για τους γύρω μας και γι’ αυτό που γίναμε. Αν ζούσαμε σε άλλες δεκαετίες, θα ανεβάζαμε μια χούντα στην εξουσία. Μια χούντα που θα επέβαλλε σιωπή επειδή οι φωνές μας κουράζουν. Ευτυχώς ζούμε στο σήμερα. Και ευτυχώς δεν έχουμε ζήσει ακόμα όσα πρόκειται να ζήσουμε. Ένας λόγος παραπάνω για να το ρίξετε έξω τα Χριστούγεννα. Enjoy.