Το κουρδικό κόμμα της Τουρκίας στο «εδώλιο του κατηγορουμένου»
Μέσα σε ένα γενικότερο κλίμα βίας και έντασης των δύο στοιχείων, Τούρκων και Κούρδων, στη Νοτιοανατολική Μικρά Ασία, ξεκίνησε η δίκη του Κόμματος της Δημοκρατικής Κοινωνίας (DTP) στην Τουρκία. Τα πνεύματα οξύνθηκαν ιδιαίτερα μετά την πολύνεκρη επίθεση που δέχτηκαν στην κωμόπολη Ρεσάντιε του Ευξείνου Πόντου οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, η οποία αποδόθηκε σε κούρδους αγωνιστές.
Την εβδομάδα που κύλησε η τουρκική δικαιοσύνη προχώρησε στην εξέταση των στοιχείων εκείνων που βαρύνουν το κουρδικό κόμμα της Τουρκίας, το οποίο είχε κατηγορηθεί τον Νοέμβριο του 2007 ότι «μετατράπηκε σε κέντρο ενεργειών που βάλλουν κατά της αδιαίρετης ενότητας του κράτους με τη χώρα και το έθνος του». Η εισαγγελία συγκεκριμένα ζητεί την οριστική παύση λειτουργίας του κόμματος με το αιτιολογικό ότι έχει παραβιαστεί το άρθ. 68.4 του Συντάγματος και τα άρθρα 78, 80, 81, 82 και 90 του Νόμου περί Πολιτικών Κομμάτων, που αφορούν την προστασία του εθνικού κράτους και απαγορεύουν τη σύσταση εθνικών, θρησκευτικών, ταξικών και περιφερειακών κομμάτων. Το κατηγορητήριο ζητεί ακόμη την οριστική αναστολή της πολιτικής δράσης της ηγεσίας του κόμματος της Δημοκρατικής Κοινωνίας, αλλά και ενός πολύ μεγάλου αριθμού στελεχών του. Ας σημειωθεί ότι για την οριστική απαγόρευση της λειτουργίας του κόμματος απαιτείται η ψήφος τουλάχιστον επτά εκ των ένδεκα δικαστών. Σε περίπτωση καταδικαστικής απόφασης, ανοίγει ο δρόμος για την προσφυγή των Κούρδων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η συγκυρία μέσα στην οποία ξεκίνησε η εξέταση της υπόθεσης του Κόμματος της Δημοκρατικής Κοινωνίας από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας προκαλεί υποψίες για τις προθέσεις της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ τόσο για το πολυδιαφημισμένο «δημοκρατικό άνοιγμα» όσο και για τη στάση της απέναντι στη Δύση. Οι εμπρηστικές δηλώσεις μερίδας βουλευτών του ΑΚΡ για τα πρόσφατα γεγονότα στον Εύξεινο Πόντο ενισχύουν την εκδοχή ότι οι ισλαμιστές έχουν στόχο να ενοχοποιήσουν το κουρδικό κόμμα και ακολουθώντας την πάγια τακτική των κυρίαρχων τουρκικών κομμάτων να ταυτίσουν τα (φιλο)κουρδικά κόμματα της γείτονος με τον ένοπλο αγώνα που διεξάγουν οι αγωνιστές του ΡΚΚ. Σε κάθε περίπτωση, το βέβαιο είναι ότι η πολιτική δράση και ο πολιτικός λόγος του κουρδικού κόμματος ενοχλεί το κυβερνών κόμμα, που το θεωρεί ως τον μόνο αντίπαλό του στη Νοτιοανατολική Μικρά Ασία. Παρά τις συναινετικές δηλώσεις και πρόσκληση προς τους αρχηγούς των κομμάτων για σύνοδο κορυφής των πολιτικών αρχηγών που απηύθυνε ο Πρόεδρος της Τουρκίας Αμπντουλάχ Γκιουλ από τα Τίρανα όπου βρίσκεται, είναι γεγονός ότι εφαρμόζεται μια ασύστολη πολιτική εκφοβισμού της ηγεσίας του κουρδικού κόμματος. Και αυτό οφείλεται στις ανησυχίες του ΑΚΡ ότι το κουρδικό κόμμα θα επιδιώξει να καρπωθεί τα πολιτικά οφέλη από την ενδεχόμενη «ειρήνευση» στην περιοχή και θα εκμεταλλευτεί την κατάσταση για περαιτέρω προώθηση των δικαιωμάτων της κουρδικής μειονότητας στη χώρα αυτή.
Η δίκη του κουρδικού κόμματος διεξάγεται επίσης σε μια χρονική στιγμή που η Άγκυρα μόλις πέρασε αλώβητη τις ευρωπαϊκές «συμπληγάδες» κατορθώνοντας να αναβάλει για την επόμενη χρονιά τις διεθνείς υποχρεώσεις της, συγκεκριμένα την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας και το άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων της στα πλοία και αεροσκάφη της Λευκωσίας. Η δίκη χρονικά συνέπεσε επίσης με την επίσκεψη του ισλαμιστή πρωθυπουργού της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις ΗΠΑ. Είναι γνωστές οι απαιτήσεις της Ουάσινγκτον από την Άγκυρα όσον αφορά τη συνδρομή σε στρατιώτες στο Αφγανιστάν, το ισχυρό χαρτί στο χέρι της Τουρκίας, και θεωρητικά τουλάχιστον την εξασφάλιση ευνοϊκότερων συνθηκών για τις εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες σε αυτήν τη χώρα. Η σημασία, όμως, που δίνει η Ουάσινγκτον στους Κούρδους, προκύπτει από το γεγονός ότι από τις αρχές του νέου έτους το κουρδικό κόμμα εξασφάλισε άδεια λειτουργίας της αντιπροσωπείας του μετά τις Βρυξέλλες και στην αμερικανική πρωτεύουσα. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η
Άγκυρα επιδιώκει να εκμεταλλευτεί το πλαίσιο συνεργασίας στον τομέα της πληροφόρησης με τις ΗΠΑ για να πετύχει ισχυρότερα χτυπήματα στους κούρδους αγωνιστές.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Κόμμα της Δημοκρατικής Κοινωνίας παίζει ως αυτήν τη στιγμή ηγετικό ρόλο στον εκδημοκρατισμό της χώρας αυτής, μονοπώλιο που ίσως να ήθελε να κατέχει το ισλαμικό κόμμα. Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου για το μέλλον του κουρδικού κόμματος, που αναμένεται από στιγμή σε στιγμή, θα αποτελέσει το σημαντικότερο τεκμήριο για τις προθέσεις της ισλαμικής κυβέρνησης -και ως έναν βαθμό του κεμαλικού κατεστημένου που έχει σημαντικό λόγο στα θέματα ασφάλειας- όσον αφορά τη «διεύρυνση» της δημοκρατίας στη γείτονα.
Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος