ΟΙ ΜΙΝΑΡΕΔΕΣ, ΤΟ ΙΣΛΑΜ ΚΑΙ Η ΑΝΕΚΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ

Η Ελβετία, με δημοψήφισμα, όπως συνηθίζει σε πολλά ανοιχτά θέματα, αποφάσισε να μην κατασκευαστούν άλλοι μιναρέδες στα τεμένη που ήδη υπάρχουν στη χώρα για τους μουσουλμάνους πιστούς. Το όλο θέμα διεύρυνε μια συζήτηση που ήδη έχει ανοίξει από καιρό για τα δικαιώματα και τον ρόλο των μειονοτήτων, θρησκευτικών και μη, στις δυτικές κοινωνίες. Η υπόθεση λοιπόν έχει ως εξής: «Την 29η Νοεμβρίου, πάνω από το 57% των Ελβετών ψήφισαν υπέρ της απαγόρευσης ανέγερσης νέων μιναρέδων στη χώρα. Η ψηφοφορία πυροδότησε εκ νέου παθιασμένες αντιδικίες σχετικά με τη σχέση Ευρώπης και ισλαμικών χωρών, τον ρόλο του Ισλάμ στην ελβετική κοινωνία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης με μεγάλους πληθυσμούς μουσουλμάνων μεταναστών, αλλά και σχετικά με την ξενοφοβία».
Οι Ελβετοί, για κάποιους λόγους που εμείς δεν ζούμε και δεν γνωρίζουμε ακριβώς, αποφασίζουν να αυτοπροστατευθούν από ένα αυξανόμενο κύμα διεκδικήσεων πληθυσμιακών ομάδων που έχουν ευάριθμη παρουσία στη χώρα τους. Στην περίπτωση των μουσουλμάνων οικονομικών μεταναστών και κατοίκων αργότερα, ελβετών πολιτών δηλαδή, προκύπτει ένα πολιτισμικό ζήτημα που χρήζει ειδικής αντιμετώπισης. Πρόκειται για τη θρησκευτική ταυτότητα των πολιτών αυτών οι οποίοι δεν δείχνουν και δεν έχουν καμιά διάθεση πολιτισμικής ένταξης ή πολύ περισσότερο αφομοίωσης από τη χώρα που κατοικούν. Ή και να έχουν τέτοια διάθεση, αυτή δεν περιλαμβάνει την προθυμία ή επιθυμία τους να απομακρυνθούν από την άσκηση των θρησκευτικών τους καθηκόντων. Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε ότι το Ισλάμ έτσι κι αλλιώς δεν είναι απλώς θρησκεία, όπως το ίδιο διακηρύσσει αλλά και οι εκφραστές του, αλλά τρόπος σκέψης και ζωής.
Είναι σύστημα αξιών πάνω στις οποίες εδράζεται η καθημερινότητα και η συνέχεια του πιστού [μια και ο πιστός πιστεύει ακράδαντα ότι υπάρχει συνέχεια και μάλιστα με σαφή διαχωρισμό κόλασης και παραδείσου, αλλά τούτο δεν αφορά μόνο το Ισλάμ, έχει να κάνει με (σχεδόν) όλες τις θρησκείες)], με αποτέλεσμα ο πιστός του Ισλάμ να εντάσσει τις θρησκευτικές του δραστηριότητες σε ένα καθημερινό πρόγραμμα απόλυτης φυσιολογικότητας για τον ίδιο. Μόνο για τον ίδιο όμως. Οι χώρες της Δύσης, που διάλεξε να ζήσει (και η Ελβετία στη συγκεκριμένη περίπτωση), κατοικούνται από λαούς και έθνη που πιστεύοντας σε διαφορετική θρησκεία δεν προσδιορίζουν την καθημερινότητα και τις αξίες τους από τη συχνότητα των προσευχών, τις ώρες που αυτές λαμβάνουν χώρα, το ραμαζάνι, τη συχνότητα πόσης νερού και μια σειρά από άλλα τελετουργικά που περιλαμβάνει ο μουσουλμανικός κώδικας αξιών. Γιʼ αυτό και είναι επιπόλαιη η κατηγορία προς τους Ελβετούς ότι είναι ρατσιστές επειδή δεν ενέκριναν την ανέγερση νέων μιναρέδων. Οι αυτόχθονες βλέπουν αίφνης ότι πληθαίνουν οι κάτοικοι που εκπροσωπούν άλλες αξίες, άλλη θρησκεία, άλλον τρόπο ζωής. Και θέλουν να προφυλάξουν αυτό που έχουν. Η αποδοχή του διαφορετικού, της μειονότητας, δεν προϋποθέτει την ισοπέδωση και εξαφάνιση των αξιών της πλειοψηφίας. Δεν πρόκειται εδώ για προοδευτισμό ή για ρατσισμό, αλλά για υποκρισία και ηλιθιότητα ή όχι. Πρόκειται για ταύτιση με τους φόβους της ενωμένης Ευρώπης ως προς την ένταξη της Τουρκίας ή όχι στους κόλπους της. Και εδώ παρατηρούμε ότι ακόμα και χώρες που διατηρούν άριστες σχέσεις (και συμφέροντα) με την Τουρκία διστάζουν να προωθήσουν την ένταξή της στην ΕΕ, επειδή βλέπουν ότι κάτι τέτοιο παραπέμπει ευθέως σε πολιτισμική πολιορκία της Ευρώπης από έναν λαό 70 εκατομμυρίων με σαφή ισλαμικά χαρακτηριστικά, κάτι που -τουλάχιστον- αλλάζει τα υπάρχοντα δεδομένα. Υπάρχει άραγε πρόβλημα στην πραγματικότητα ή δεν υπάρχει; Προφανώς υπάρχει. Το περιγράφει ο Πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί με τη φράση «αντί να καταδικάζουμε τους Ελβετούς, ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε αυτό που θέλησαν να εκφράσουν και τι είναι αυτό που νιώθουν τόσοι ευρωπαϊκοί λαοί, συμπεριλαμβανομένου του γαλλικού». Ο γάλλος Πρόεδρος αναφέρεται στην απειλή που νιώθουν από την παγκοσμιοποίηση όλο και περισσότεροι κάτοικοι της Ευρώπης, με αποτέλεσμα «να γαντζώνονται στην εθνική τους ταυτότητα». Πρέπει, λέει ο Σαρκοζί, να το συζητήσουμε χωρίς να καταπιέσουμε αυτό το συναίσθημα προκαλώντας πικρία στον κόσμο, καλώντας συγχρόνως το Ισλάμ «να βρει από μόνο του τον δρόμο της ενσωμάτωσης, χωρίς να συγκρούεται με το κοινωνικό και πολιτικό μας συμβόλαιο». Περί αυτού πρόκειται. Περί της εντύπωσης που δίνει το επεκτεινόμενο Ισλάμ (αν είναι μόνο εντύπωση) ότι διεκδικεί όλο και μεγαλύτερο χώρο (πολιτισμικό, κοινωνικό, αξιακό) σε περιοχές όπου μεταβαίνει, όπου φιλοξενείται. Κι αυτό είναι από μόνο του ένα πρόβλημα.