Ένα μαύρο, ωκεάνιο κύμα…

Ήδη, καθημαγμένη και αλαφιασμένη αναζητεί εβδομαδιαίως δάνεια για να πληρώσει μισθούς και συντάξεις, ενώ οι άνεργοι αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Πρόκειται για μια αδυσώπητη πραγματικότητα, η οποία θέτει τέλος στις ψευδαισθήσεις και στην αμεριμνησία δεκαετιών…
Ωστόσο, το πρωτοφανές μπαράζ κινδυνολογικών προβλέψεων, δηλώσεων και δημοσιευμάτων δεν φαίνεται αθώο. Δημιουργεί βάσιμες υποψίες ότι, με αφετηρία μια οικτρή κατάσταση, υφαίνει έναν τρομώδη ιστό ώστε να είναι αποδεκτά και προσπελάσιμα τα επικείμενα σκληρά μέτρα. Φρόντισε και η νέα ελληνική κυβέρνηση: Μετά το πρώτο κύμα περί τραγικού ελλείμματος και κατάστασης «έκτακτης ανάγκης», ήρθε η πρωτοφανής για πρωθυπουργό δήλωση ότι η χώρα βρίσκεται στο χείλος της χρεωκοπίας. Τη λέξη αυτή την αποφεύγει ένα σοβαρός πρωθυπουργός, ακόμη κι αν η χώρα του βρίσκεται στην εξώθυρα του Διεθνούς Νομισματικού. Ακριβώς επειδή και μόνο η διατύπωση της λέξης «χρεωκοπία» μπορεί να βυθίσει μια χώρα.
Όμως συνολικά η συμπεριφορά της κυβέρνησης Παπανδρέου είναι ακατανόητη. Πρόκειται για ένα σκοτσέζικο ντους, καθώς οι δραματικές αναφορές και οι καθημερινές απειλές –εν είδει διοχετευμένων πληροφοριών στα ΜΜΕ– για πάγωμα μισθών, φορολογικά μέτρα ευρείας κλίμακος, κατάργηση του 14ου μισθού κ.ά. εναλλάσσονται με καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις περί εφαρμογής των προεκλογικώς υπεσχημένων. Ταυτόχρονα προκύπτει σαφώς –το ομολογούν τώρα και οι ένθερμοι προπαγανδιστές– ότι ούτε χρήματα υπάρχουν ούτε σημαντικά ποσά από ανείσπρακτες απαιτήσεις ή περιστολή των δαπανών ώστε να γεμίσουν τα ταμεία. Αυτά είναι πενταροδεκάρες μπροστά σ’ εκείνα που απαιτεί η οικτρή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας… Αποδείχθηκε επίσης ότι δεν υπήρχε κανένα σχέδιο. Ούτε καν ο κορμός ενός φορολογικού νομοσχεδίου. Πόσω μάλλον ένα σοβαρό σχέδιο για το δομικό πρόβλημα της χώρας, την παραγωγική βάση και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Αντιθέτως, πέρα από τα ψεύδη και τις άσαρκες εξαγγελίες, περίσσεψαν και οι αυταπάτες, όπως η ανεύρεση πόρων από την πάταξη της διαφθοράς, καθώς και η νεοκεϊνσιανή συνταγή για ρευστό στην αγορά, επομένως για αναθέρμανση της οικονομίας… Η μεν πάταξη της διαφθοράς, στο πεδίο της οποίας η κυβέρνηση δίνει καλά δείγματα για την αντιμετώπισή της, δεν θα αποφέρει πόρους. Ο μύθος που λέει ότι αν κοπούν οι μίζες και κατισχύσει η διαφάνεια, θα περισσέψουν χρήματα για τα χειμαζόμενα ταμεία του κράτους, είναι κακόγουστο αστείο επικίνδυνα αποπροσανατολιστικό. Το θετικόν του πράγματος εντοπίζεται σε άλλα πεδία και όχι στο εισπρακτικό. Όσο για τις εξαγγελίες περί ρευστού στην αγορά, συμβαίνει το εξής: Οι δανειακές ενέσεις θα αναθερμάνουν κάπως την παραγωγή και συνολικά την αγορά, αλλά ο κύκλος θα κλείσει γρήγορα, εφόσον τα παραγόμενα προϊόντα, αντιμέτωπα με φθηνότερα και καλύτερα εισαγόμενα, δεν θα βρίσκουν αγοραστές, ημέτερους και ξένους… Χιλιοειπωμένα πράγματα, τα οποία παραπέμπουν μελαγχολικά στο μέγα πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, την εν πολλοίς αρχαϊκή δομή της παραγωγικής βάσης και την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών της. (Παρεμπίπτον: Πολλοί συγχέουν την αλφαβήτα του νεοφιλελευθερισμού, τον ανταγωνισμό, ο οποίος επιστρατεύεται ως ίαμα διά πάσαν νόσον, με την ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας. Δηλαδή με την ικανότητα των προϊόντων μιας χώρας να σταθούν με αξιώσεις στην αγορά. Περί αυτών, σε προσεχές σημείωμα…)
Πολλοί ισχυρίζονται ότι αν η χώρα δεν είχε μπει στην ΟΝΕ, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει καλύτερα τη σημερινή κρίση και να μην υποχρεώνεται να κυκλοφορεί στον μονόδρομο των Βρυξελλών. Ως ένα βαθμό, αυτό είναι αλήθεια: Πρώτον, διότι θα υπήρχε η δυνατότητα «να κόψει χρήμα» η κυβέρνηση και, δεύτερον, διότι θα μπορούσε να προβεί σε υποτίμηση της δραχμής, ώστε να ευνοηθούν οι εξαγωγές και ο τουρισμός (θα ήταν πιο φθηνή η Ελλάδα ως χώρα τουριστικού προορισμού). Ωστόσο, ούτε αυτή η εκδοχή θα έσωζε την ελληνική οικονομία. Η ανακούφιση θα ήταν πρόσκαιρη. Και τα συσσωρευμένα χρονίζοντα προβλήματα θα παρέμεναν άλυτα…
Όταν ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση, ένας αμερικανός πανεπιστημιακός προέβλεψε ότι η εξέλιξη της κρίσης, ιδία σε χώρες με δομικά οικονομικά προβλήματα όπως η Ελλάδα, θα συνεπιφέρει μια πρωτοφανή πολιτική αστάθεια. Η λαϊκή οργή που θα ξεσπάσει εξαιτίας των σκληρών μέτρων, είπε ο Αμερικανός, θα κλονίσει τις κυβερνήσεις, με αποτέλεσμα τη διαρκή εναλλαγή κυβερνητικών κομμάτων στην εξουσία. Στην κεραυνοβολημένη Ελλάδα, η οποία έχει παράδοση απρόβλεπτων αντιδράσεων, η εξέλιξη αυτή δεν μπορεί να αποκλειστεί. Όμως το κλίμα, όπως τρομοκρατικά έχει διαμορφωθεί, οδηγεί μάλλον σε αποδοχή των επικείμενων σκληρών μέτρων παρά στη δυναμική αναχαίτισή τους, επομένως και σε μια δυναμική ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων. Ο κόσμος δείχνει να φοβάται ζώντας μέσα στην ανασφάλεια και την αβεβαιότητα. Και αν αυτό ισχύει, δεν προϊδεάζει για ανακατατάξεις στην εξουσιαστική κλίμακα, όπως έχει προβλέψει ο αμερικανός καθηγητής…
Ούτε βέβαια φαίνεται πιθανό το σενάριο, που κάπως αναθερμάνθηκε προσφάτως, περί κυβέρνησης «έκτακτης ανάγκης», με εταίρους τα δύο μεγάλα κόμματα. Όχι μόνο επειδή δεν υπάρχει κουλτούρα συνύπαρξης και συνεργασίας σ’ αυτό το επίπεδο, αλλά διότι δεν είναι επιθυμητή και από την κοινωνία η συνεργασία αυτή. Βέβαια, αποτελεί διακαή πόθο της διαπλοκής και μεγαλοπαραγόντων του Δημοσίου, αλλά –μέχρι τώρα τουλάχιστον– ο κόσμος αναχαιτίζει την εκδοχή αυτή, παρά το γεγονός ότι τα δύο μεγάλα κόμματα είναι σχεδόν ομόδοξα πια…
Και ιδού, πάλι, το σαρκαστικό παράδοξο: Ένα κόμμα που υπέχει σοβαρές ευθύνες –όπως και το άλλο– για τη σημερινή, οικτρή κατάσταση της χώρας, καλείται να αντιμετωπίσει εκείνο το μαύρο, ωκεάνιο κύμα που απειλεί να πνίξει την Ελλάδα…