Ποιοι και πόσο θα επιβαρυνθούν από την κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης

Ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, αμέσως μετά το πρόσφατο Ecofin, αναφέρθηκε, μεταξύ των άλλων, και στις μεγάλες αλλαγές του φορολογικού συστήματος που θα γίνουν, ξεκινώντας με τη δημόσια διαβούλευση που θα γίνει τον Νοέμβριο. «Εδώ» τόνισε, «υπάρχει η κατάργηση των περισσοτέρων από τις φοροαπαλλαγές, αλλά και της αυτοτελούς φορολόγησης, έτσι ώστε να διευρυνθεί η φορολογική βάση και να μην είναι αναγκασμένη η εκάστοτε κυβέρνηση –κάτι που εμείς δεν θέλουμε να κάνουμε– να επιβαρύνει αυτούς που, μονίμως, είναι τα υποζύγια της φορολογίας στην Ελλάδα.»
Σημειώνεται ότι στο προεκλογικό κυβερνητικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχει καμία ειδική αναφορά για κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης ορισμένων εισοδημάτων, ενώ στις προγραμματικές δηλώσεις του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στη Βουλή αναφέρεται για τις φορολογικές αλλαγές γενικώς ότι «το νέο φορολογικό νομοσχέδιο θα κατατεθεί μέσα στο προσεχές τρίμηνο και θα προβλέπει, μεταξύ των άλλων, ενιαία, προοδευτική, τιμαριθμοποιημένη φορολογική κλίμακα για όλα τα εισοδήματα από εργασία και μερίσματα». Προφανώς, στις προβλέψεις αυτές εντάσσεται και η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης εισοδημάτων από εργασία.
Υπενθυμίζεται ότι «μαχαίρι» στην αυτοτελή φορολόγηση επαγγελμάτων επεχείρησε να δώσει και η προηγούμενη κυβέρνηση, της Νέας Δημοκρατίας, από το 2008, με τη μεταφορά στη φορολογική κλίμακα μιας σειράς εισοδημάτων που φορολογούνται αυτοτελώς. Τότε, οι αρμόδιες διευθύνσεις του υπουργείου Οικονομικών είχαν καταθέσει συγκεκριμένες περιπτώσεις επαγγελμάτων που ευνοούνται ιδιαίτερα από την αυτοτελή φορολόγηση και πρότειναν την ένταξη των εισοδημάτων αυτών στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος από 1-1-2009. Οι αλλαγές, όπως είχε τότε ανακοινωθεί, θα γίνονταν ταυτόχρονα με την κατάργηση των ειδικών λογαριασμών, που τελικά εντάχθηκαν στον προϋπολογισμό. Όπως είχε τότε αναφερθεί, με την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος θα φορολογούνταν από το νέο έτος οι αμοιβές του ιπτάμενου προσωπικού της πολιτικής αεροπορίας, καθώς και ορισμένα επιδόματα υπαλλήλων του στενού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα (σήμερα φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστές 5% έως 20%).
Ειδικότερα, ειλημμένη εθεωρείτο η απόφαση της τότε κυβέρνησης για υπαγωγή στην κλίμακα από το νέο έτος των αμοιβών των ιπταμένων των αεροπορικών εταιρειών, των εκτός έδρας αποζημιώσεων υπαλλήλων δημόσιων επιχειρήσεων και Οργανισμών, του 50% των επιδομάτων ΔΕΤΕ, ΔΕΧΕ, ΔΙΒΕΕΤ των υπαλλήλων του υπουργείου Οικονομικών, των παροχών στα πρόσωπα της τοπικής αυτοδιοίκησης και των χρηματικών ποσών που καταβάλλονται ως πριμ (μεταγραφής, ανανέωσης συμβολαίου κ.λπ.) στους αθλητές από τα σωματεία τους και τις εθνικές ομάδες.
Τότε μάλιστα προτεινόταν να διατηρηθεί η αυτοτελής φορολόγηση των πάσης φύσεως τόκων, του κέρδους ή της ωφέλειας από τη μεταβίβαση ολόκληρης επιχείρησης ή εταιρικών μεριδίων λόγω της έκτακτης φύσεως των εισοδημάτων αυτών που δεν κρίνεται ορθό να υπαχθούν στην κλίμακα και να φορολογηθούν με υψηλούς συντελεστές. Eπίσης, να διατηρηθεί ο αυτοτελής τρόπος φορολόγησης των αμοιβών που καταβάλλονται από ορισμένους δημόσιους φορείς σε ξένα καλλιτεχνικά συγκροτήματα ή μεμονωμένους καλλιτέχνες ξένων χωρών. Να διατηρηθεί το καθεστώς φορολόγησης των χρηματικών ποσών που παρέχονται σε όσους συμμετέχουν σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς διαγωνισμούς.
Φαίνεται ότι η πολιτική αυτή βούληση για την κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης μερικών εισοδημάτων δεν προχώρησε (προφανώς λόγω αντιδράσεων), και έτσι το θέμα επανέρχεται στην επικαιρότητα τον Ιούλιο του 2009. Τότε εκτιμάτο ότι τα εισοδήματα που φορολογούνταν κατά αυτοτελή τρόπο ξεπερνούσαν τα 17 δισ. ευρώ, και το υπουργείο Οικονομικών προσδοκούσε από τη μερική ή συνολική κατάργηση της ειδικής αυτής φορολογίας επιπρόσθετα έσοδα περίπου 2 δισ. ευρώ!
Πρόκειται, δηλαδή, για αμοιβές που φορολογούνται στην «πηγή», με συντελεστές οι οποίοι συνήθως κυμαίνονται από 5% έως και 20%, ενώ, την ίδια στιγμή, οι μισθοί και οι συντάξεις του 2008, εφόσον δεν ξεπερνούσαν τα 30.000 ευρώ, φορολογούνταν με συντελεστή 27%, και το 2009 με συντελεστή 25%. Παράλληλα, τα αυτοτελώς φορολογούμενα εισοδήματα δεν αθροίζονται στην κλίμακα, και αυτό σημαίνει ότι ο φορολογούμενος ο οποίος τα εισπράττει καταφέρνει να γλιτώσει από τον συντελεστή 37% για το κομμάτι του εισοδήματος από 30.000 μέχρι και 75.000 ευρώ, ή ακόμα και το 40% εάν ξεπερνά τα 75.000 ευρώ. Πρόκειται για μείζον θέμα άνισης μεταχείρισης των φορολογουμένων, ειδικά εάν σκεφτεί κανείς ότι στην κατηγορία της αυτοτελούς φορολόγησης εντάσσονται συνήθως κάποιες «εύπορες» επαγγελματικές κατηγορίες, όπως είναι οι γιατροί, το ιπτάμενο προσωπικό, οι εφοριακοί, οι τελωνειακοί, οι αθλητές, τα υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων κ.ά.
Ποια είναι τα εισοδήματα αυτά
Στον κατάλογο με τα αυτοτελώς φορολογούμενα εισοδήματα περιλαμβάνονται:
• Τα επιδόματα που καταβάλλονται σε εφοριακούς (επίδομα ΔΙΒΕΕΤ), σε τελωνειακούς (επίδομα ΔΕΤΕ) και σε υπαλλήλους του Γενικού Χημείου του Κράτους (επίδομα ΔΕΧΕ).
• Τα ειδικά επιδόματα επικίνδυνης εργασίας που καταβάλλονται στο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων (π.χ. πτητικό, καταδυτικό κ.λπ.).
• Οι εκτός έδρας αποδοχές των υπαλλήλων σε δημόσιες επιχειρήσεις και σε Οργανισμούς, των δημάρχων και των νομαρχών.
• Η ειδική αποζημίωση που λαμβάνουν οι γιατροί, τα πληρώματα ασθενοφόρων και το νοσηλευτικό προσωπικό του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας, που εκτελούν υπηρεσία με αεροπορικά μέσα για την παροχή πρώτων βοηθειών.
• Τα ειδικά επιδόματα που παίρνουν οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι εργάζονται σε ελληνικά σχολεία της Γερμανίας.
• Οι αποδοχές του ιπτάμενου προσωπικού της πολιτικής αεροπορίας.
• Οι καθαρές αμοιβές που λαμβάνουν οι γιατροί του ΕΣΥ και του IKA για τις πάνω από δύο ανά μήνα εφημερίες που πραγματοποιούν.
• Οι αποδοχές των αθλητών (ποδοσφαιριστών, καλαθοσφαιριστών κ.ά.) και των προπονητών.
• Οι παροχές που χορηγούνται σε όσους εκλέγονται στον πρώτο και δεύτερο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης.
• Τα κέρδη από τα κρατικά λαχεία, από τα παιχνίδια του ΟΠΑΠ, τον ιππόδρομο κ.ά.
• Τα μερίσματα και οι τόκοι των καταθέσεων.
• Οι αμοιβές που λαμβάνουν όσοι συμμετέχουν σε διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων.