Παιχνίδι πολλών δισ. με τα σενάρια χρεοκοπίας

Το «Π» είχε προβλέψει έγκαιρα την κρίση, που ήταν αναμενόμενη για τους περισσότερους παράγοντες της τραπεζικής αγοράς («Απειλή χρηματοδοτικής ασφυξίας για το Δημόσιο!» ήταν ο τίτλος του σχετικού άρθρου, που δημοσιεύθηκε την 1η Νοεμβρίου).
Στην πραγματικότητα, οι πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα σχετίζονται περισσότερο με την αδυναμία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και λιγότερο με τις αληθινές ανησυχίες της αγοράς για μια χρεοκοπία της Ελλάδας. Οι «Financial Times» εύστοχα επισήμαναν πρόσφατα σε κύριο άρθρο τους ότι σε κάθε περίπτωση οι ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας θα αποτρέψουν μια χρεοκοπία της χώρας. Άλλωστε, μια τέτοια εξέλιξη δεν θα έβλαπτε μόνο το κύρος του ευρώ, αλλά θα άφηνε και τεράστια «φέσια» στις ίδιες τις χώρες της Ευρωζώνης (σε 200 δισ. ευρώ υπολογίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το τμήμα του ελληνικού εξωτερικού χρέους, δημόσιου και ιδιωτικού, που κατέχουν ευρωπαίοι επενδυτές).
Όπως κατʼ επανάληψη έχει επισημάνει το «Π», αναδεικνύοντας έγκαιρα μια παράμετρο της κρίσης που οι έλληνες τραπεζίτες θα προτιμούσαν να παρέμενε «σκοτεινή», οι ελληνικές τράπεζες έστησαν ένα κερδοσκοπικό «πάρτι» στην αγορά ομολόγων. Άντλησαν τεράστια ποσά φθηνών μεσοπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με τις οποίες προχώρησαν σε μαζικές αγορές κρατικών τίτλων, αξιοποιώντας τη μεγάλη διαφορά επιτοκίων για να αποκομίσουν εύκολα κέρδη, που υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν τα 2 δισ. ευρώ φέτος.
Με τον τρόπο αυτόν, όμως, το ελληνικό Δημόσιο κατάφερε να χρηματοδοτήσει τις τεράστιες δανειακές ανάγκες του 2009, την ώρα που οι ξένοι επενδυτές ήταν λιγότερο πρόθυμοι να αγοράσουν «επικίνδυνα» ελληνικά ομόλογα. Ουσιαστικά, δηλαδή, η ΕΚΤ χρηματοδότησε το ελληνικό χρέος αφειδώς, με ενδιάμεσο «σταθμό» τις ελληνικές εμπορικές τράπεζες, που πληρώθηκαν αδρά γιʼ αυτήν τη «διαμεσολάβηση».
Τώρα όμως το «πάρτι» τελειώνει, καθώς η ΕΚΤ ετοιμάζεται το 2010 να αποσύρει σταδιακά τα μέτρα στήριξης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, που αξιοποιήθηκαν στο έπακρο από τις ελληνικές τράπεζες.
Οι μεθοδεύσεις των ξένων
Τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή και τα δυσοίωνα σενάρια για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας το 2010, οι ξένες τράπεζες άρχισαν να παίζουν ένα κερδοσκοπικό παιχνίδι με δύο όψεις. Πρώτα, άρχισαν να πωλούν μαζικά ελληνικά ομόλογα, «κλειδώνοντας» τα κέρδη που έχουν εξασφαλίσει από τη μεγάλη μείωση του spread μετά το πρώτο, εφιαλτικό τρίμηνο, όταν είχε ξεπεράσει και το 3%. Αυτές οι πωλήσεις όμως ανοίγουν τον δρόμο για την εφαρμογή του δεύτερου σταδίου του σχεδίου τους: Προκαλούν πτώση των τιμών των ομολόγων, αύξηση των αποδόσεων και του spread, και προετοιμάζουν το έδαφος για να δανείσουν οι ίδιες τράπεζες το Δημόσιο τον επόμενο χρόνο, με πολύ υψηλότερες αποδόσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις πωλήσεις ελληνικών ομολόγων των τελευταίων ημερών πρωτοστατούν δύο μεγάλες αμερικανικές τράπεζες, που είχαν αναδειχθεί σε «στυλοβάτες» του υπουργείου Οικονομικών κατά τη «γαλάζια» περίοδο διακυβέρνησης: Η Citigroup και η JP Morgan έχουν «ξεφορτωθεί» μεγάλης αξίας κρατικά ομόλογα, αλλά έγκυρες τραπεζικές πηγές τονίζουν ότι αυτό αποτελεί καθαρά κερδοσκοπική κίνηση και δεν αντανακλά απώλεια εμπιστοσύνης. Οι δύο τράπεζες αναμένεται να επανέλθουν το 2010 σε αγορές κρατικών τίτλων από δημοπρασίες, με αποδόσεις βεβαίως αρκετά υψηλότερες από τις σημερινές.
Όπως χαρακτηριστικά τονίζουν έμπειρα τραπεζικά στελέχη, τα σενάρια χρεοκοπίας για μια χώρα που εκδίδει ομόλογα με «εγγύηση Ευρωζώνης» δίνουν την καλύτερη ευκαιρία στους μεγάλους ξένους δανειστές της χώρας για ένα θαυμάσιο κερδοσκοπικό παιχνίδι, που θα τους αποφέρει υψηλά κέρδη εις βάρος του ελληνικού Δημοσίου, το οποίο πληρώνει με αυτόν τον τρόπο «αμαρτίες» πολλών ετών στη δημοσιονομική διαχείριση.