Ο Δούρειος ίππος της εκ περιτροπής Προεδρίας

Η ΑΠΟΔΟΧΗ συστήματος εκ περιτροπής Προεδρίας (η ευθύνη της οποίας όντως δεν μπορεί να καταλογίζεται μόνο στον σημερινό διαχειριστή του Κυπριακού) δεν είναι απλώς επώδυνη εκχώρηση και κατʼ ακρίβειαν θυσία στον βωμό του ιστορικού συμβιβασμού. Είναι και προδήλως επικίνδυνη. Όχι γιατί θα αναδεικνύεται και Τουρκοκύπριος στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα. Οπωσδήποτε όχι. Και μάλιστα εάν δεν επεβάλλετο με συνταγματική πρόνοια, αλλʼ ως αποτέλεσμα φυσιολογικών δημοκρατικών διαδικασιών, αυτό θα απέβαινε ακόμη θετικότερο, τόσο για την ωρίμαση των θεσμών, όσο και για την παγίωση της διακοινοτικής ενότητος. Με πραγματική ώσμωση αντιλήψεων. Και συνειδητοποιημένες υπερβάσεις, όσον αφορά εθνικότητα και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες.
Και είναι προδήλως επικίνδυνη, όχι μόνο γιατί αποτελεί δοτή διαδικασία για εξ επιβολής Πρόεδρο (ανά τακτές περιόδους) αλλά και γιατί προς τον προεδρικό θεσμό συνάπτονται άλλοι καίριοι άξονες του υπό αναζήτησιν συμβιβασμού. Όπως για παράδειγμα καίριες εκτελεστικές αποφάσεις κι επιλογές, που θα απαιτήσουν ενδεχομένως ανασχετικούς μηχανισμούς. Ίσως βέτο, κατά το ζυριχικό πρότυπο. Και όπως κεντρικό ρόλο (και τελικό λόγο) σε ό,τι αφορά τους μηχανισμούς επιλύσεως εσωτερικών κρίσεων του συστήματος. Κι αυτό θα είναι αυτονοήτως καίριο και κρισίμως σημαντικό.
Εάν επί παραδείγματι ο Πρόεδρος θα έχει (και δεν γίνεται διαφορετικά) τον τελικό λόγο (ή τουλάχιστον τον προσδιοριστικότερο) σχετικά με τέτοιες περιπτώσεις αδιεξόδων, τότε για το ανίσχυρο σκέλος (που θα είναι για λόγους αυτόδηλους η ελληνική πλευρά) ένα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί νʼ αποβεί έως και μοιραίο. Και χωρίς να προκαταλαμβάνουμε με αρνητικό πνεύμα τις προοπτικές, εντούτοις το παρελθόν των πικρότατων παθημάτων μάς έδωσε πλειάδα πολυτίμων μαθημάτων. Και θα είμεθα τουλάχιστον άσοφοι εάν δεν προμεριμνήσουμε αποτρέποντας έωλες ρυθμίσεις, που θα μας εγκλώβιζαν σʼ επικίνδυνες διαδικασίες. Και τελικά θα μας υποθήκευαν σε προδιαγεγραμμένες εκτροπές.
Κι άλλωστε το μάθημα του 1963 δεν μπορεί να λησμονείται τόσο εύκολα.
Όπου το βέτο του Αντιπροέδρου (και βεβαίως εκείνο του Προέδρου) προεξοφλούσαν και το εκ κακοβουλίας αδιέξοδο και τη βίαιη διέξοδο που επεχειρήθη στη συνέχεια. Η οποία δεν ήτο παρά η συνέπεια κακή τη μοίρα προνοιών. Με προμελετημένη τη μεθόδευση της διαλύσεως. Φτάνει ένας να βάλει σε τάξη τη μνήμη όλων εκείνων των ολεθρίων γεγονότων και των θλιβερών παραγώγων τους. Και να τα συναρτήσει προς αυτά που σήμερα στοχοθετούνται ως πλαίσια λύσεως. Όχι ασφαλώς για νʼ αποφύγει τη λύση, αλλά τις αδυναμίες που θα την προϋπονομεύουν.
Η εκ περιτροπής προεδρία, σε συνάρτηση προς τις αμφίσημες δυναμικές της λεγόμενης πολιτικής ισότητος, πέρα από το γεγονός ότι συνιστά εν πολλοίς δείκτη συνομοσπονδιακών δομών, θα αναδειχθεί και συντελεστής αδήλων περιπλοκών. Εφόσον θα παρέχει τη δυνατότητα στην άλλη πλευρά να μεθοδεύσει (ενδεχομένως) ανεπιθύμητες επιλογές, που θα οδηγήσουν σʼ εξίσου ανεπιθύμητες προοπτικές. Γιατί ό,τι και να συμβαίνει, ξέρουμε καλά όλοι ότι εφεξής και πάντοτε, πίσω από το άλλο σκέλος του συνεταιρισμού, θα υπάρχει και θα κατευθύνει τα πράγματα η στρατηγική της τουρκικής ισχύος. Να μην εμπαιζόμεθα. Κι επομένως όσο θα νοθεύονται (και άρα θα εξουδετερώνονται) οι θεμιτές δημοκρατικές διαδικασίες, τόσο θα διευκολύνονται οι νομιμοποιημένες παρεμβάσεις της Άγκυρας. Μόνον όσοι συμβιώνουν με αυταπάτες μπορεί να νομίζουν ή και να πείθονται ότι με οποιαδήποτε λύση αυτομάτως η Άγκυρα θα έχει αποσυρθεί και θα έχει εγκαταλείψει στρατηγικές που ακριβοπλήρωσε και σχεδιασμούς που ενεργοποίησε με υψηλό κόστος.
ΥΓ.: Η εκ περιτροπής Προεδρία δεν
υπάρχει στο Σχέδιο Ανάν. Στο Σχέδιο
Ανάν δεν υπάρχει καν προεδρία. Υπάρχει Προεδρικό Συμβούλιο. Για το οποίο η εκ περιτροπής προεδρία (του ιδίου και όχι της Πολιτείας) είναι φυσική απόρροια της σύνολης απαραδέκτου ρυθμίσεως. Της Πολιτείας θα προεδρεύει το Συμβούλιο και όχι ο επικεφαλής του Συμβουλίου.