ΝΔ: Το κρυμμένο ηφαίστειο της βάσης

Το καινοφανές στη «γαλάζια» αναμέτρηση της επόμενης Κυριακής δεν είναι τόσο η διεύρυνση του εκλεκτορικού σώματος (μέλη και φίλοι αντί για εκλεγμένους αντιπροσώπους), ούτε η αναπόφευκτη ένταση και όσα τη συνοδεύουν (αλληλοαιτιάσεις, «μεταγραφές», προπαγανδιστικά παίγνια κ.λπ.). Το καινοφανές εντοπίζεται στο πολιτικό και ιδεολογικό βάρος των κριτηρίων που φαίνεται ότι βαρύνουν στην κρίση και την επιλογή της Νεοδημοκρατικής βάσης. Τα κριτήρια αυτά αφορούν πεδία τα οποία παρέκαμπτε ο κόσμος της συντηρητικής παράταξης, εθισμένος επί δεκαετίες να επενδύει σε πρόσωπα-σύμβολα, με αποκλειστικό στόχο την επανάκτηση της εξουσίας.
• Πεδίο πρώτο, λοιπόν, η εναντίωση στην οικογενειοκρατία και στα «τζάκια». Κι αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά: Παγιδευμένη στην παλαιοκομματική λογική των «μύθων», η βάση της ΝΔ νομιμοποιούσε και αποθέωνε «δυναστείες», αδιαφορώντας για πολιτικές πτυχές και ιδεολογικές παραμέτρους. Αρκούσε η υπόσχεση –και η πιθανότητα– πειστικής διεκδίκησης ή συντήρησης της εξουσίας. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η ανάδειξη του Κ. Μητσοτάκη στην αρχηγία, που προβλήθηκε ως «αντι-Ανδρέας» ικανός να εκθρονίσει τον ηγεμονεύοντα Παπανδρέου και όχι ως ηγέτης που εισκομίζει κάτι καινούργιο στον ευρύτερο συντηρητικό χώρο.
Συμπέρασμα, με φόντο την αναμέτρηση της Κυριακής: Αν ευσταθεί η ως άνω προσέγγιση, η απόφανση της βάσης θα είναι καταδικαστική για την Ντόρα Μπακογιάννη. Πέραν του ότι φέρει το άχθος του τελευταίου -ισμού (δεδομένου ότι ο Καραμανλισμός τελείωσε και ο Παπανδρεϊσμός τελειώνει με τον Γ. Παπανδρέου), η κ. Μπακογιάννη αντιμετωπίζει την απειλή του ευρέος αντιμητσοτακισμού που ενδημεί στο κοινωνικό σώμα της Νέας Δημοκρατίας… Αντιθέτως, ο αντίπαλός της, παρότι ανατράφηκε πολιτικά στις εστίες των δυναστειών, ου μην και της μητσοτακικής τοιαύτης, δεν καταγράφεται ως ιμάντας διαιώνισης ονόματος, από αυτά που κληρονομικώ δικαιώματι πρωταγωνιστούν επί δεκαετίες στην πολιτική ζωή της χώρας…
• Πεδίο δεύτερο, η εναντίωση στον νεοφιλελευθερισμό και τη λογική της άκρατης αγοράς… Οφείλει να παραδεχτεί κανείς ότι υπήρξε κρίσιμη η διαπαιδαγωγική συμβολή του Κώστα Καραμανλή στον τομέα αυτόν. Η εμμονή του να αποκλείσει από τις τάξεις της ΝΔ τους κλασικούς εκπροσώπους του είδους (Ανδριανόπουλος, Μάνος) και οι εν γένει διακηρύξεις του προτού αναλάβει την εξουσία είχαν άμεση επιρροή και ανταπόκριση. Έτσι το υπαρκτό σε επίπεδο ενστίκτου και όχι ιδεολογικά ευκρινές ρεύμα εναντίον του άκρατου καπιταλισμού μορφοποιήθηκε σε σοβαρή αντίθεση στον νεοφιλελευθερισμό με ιδεολογικούς όρους και επιχειρήματα (ως πρωθυπουργός ο Καραμανλής έπραξε τα αντίθετα, αλλά αυτό είναι άλλης τάξεως ζήτημα)…
Συμπέρασμα: Σήμερα, παρά τη γενική ρητορική των δύο υποψήφιων αρχηγών, εκείνος που εναντιώνεται ρητά στον χύδην νεοφιλελευθερισμό είναι ο Αντώνης Σαμαράς. Και αναμένεται να πιστωθεί την επιλογή του αυτή…
• Πεδίο τρίτο, η διαπλοκή και τα ΜΜΕ. Ο Σαμαράς ούτε άμωμος είναι ούτε εχθρός της διαπλοκής. Και χρηματοδότες βρήκε, όταν έστησε την Πολιτική Άνοιξη, και ευρείας προβολής έτυχε ως υπουργός. Όμως οι δικές του «άκρες» στη διαπλοκή και τα ΜΜΕ ωχριούν μπροστά στις συνάφειες της κ. Μπακογιάννη. Αξιοποιώντας το πλούσιο «υλικό» (σχέσεων) του πατέρα της, η κ. Μπακογιάννη διαθέτει ισχυρά ερείσματα στον κόσμο της διαπλοκής και των μίντια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι συνάφειες αυτές εκτείνονται μέχρι τον (δημοσιογραφικό) κόσμο του «εκσυγχρονισμού» και της «ανανεωτικής» –ούτως ειπείν σημιτικής– Αριστεράς. Σχέσεις που αναπτύχθηκαν και εδραιώθηκαν κατά τη δυσώδη εποχή της ψευδώνυμης κάθαρσης…
Συμπέρασμα: Αν ισχύει ο αφορισμός ότι η κοινωνία διαθέτει αλάνθαστο αισθητήριο, τότε το μέρος που ψήφισε για την ανάδειξη αρχηγού στη ΝΔ και ενοχλείται από τον δυναστικό ρόλο της διαπλοκής και των (ελεγχόμενων) μίντια, θα στραφεί εναντίον της κ. Μπακογιάννη χωρίς να τρέφει ψευδαισθήσεις για την «αθωότητα» του Σαμαρά… (Εμβολίμως ας υπομνησθεί και τούτο: Τα μεγάλα συμφέροντα σπανίως ομονοούν. Συνέβη, επί παραδείγματι, επί «εκσυγχρονισμού» με την απόλυτη, προκλητική στήριξη του κ. Σημίτη… Ωστόσο ένα μέρος τους εναντιώνεται στον εκάστοτε εκλεκτό της διαπλοκής. Είναι γεγονός ότι συνέβη επί Μητσοτάκη και συμβαίνει και τώρα: Ένα μέρος της διαπλοκής –μικρό είναι η αλήθεια– πολεμάει την κ. Μπακογιάννη. Για τον εξής πολύ απλό λόγο: η υποψήφια αρχηγός ταυτίζεται με –και ευνοεί– αντίθετα συμφέροντα…)
• Πεδίο τέταρτο, εθνικά θέματα. Εδώ τα πράγματα είναι καθαρά. Η κ. Μπακογιάννη, μετά την υποστήριξή της στο Σχέδιο Ανάν, την ταύτισή της με τη λογική του «εκσυγχρονισμού» στα ελληνοτουρκικά, την κατάφασή της στην αμερικανόπνευστη «αντιπυραυλική ασπίδα» και τη μουδιασμένη συμπεριφορά της στο θέμα του βέτο (Βουκουρέστι) θεωρείται «δεδομένη». Εξηγήσιμες επομένως οι άριστες σχέσεις με τον «αμερικανικό παράγοντα», καθώς και οι κατά καιρούς υμνωδίες από τούρκους πολιτικούς (π.χ. προσφάτως Μπαγίς). Από την πλευρά του ο Σαμαράς, αγαπημένο παιδί, στο ξεκίνημά του, των Αμερικανών, διέρρηξε τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ και μετεβλήθη σε μαύρο πρόβατο λόγω της συνεπούς στάσης του στο Μακεδονικό. Οι σημερινές σχέσεις του με την υπερδύναμη παραμένουν αδιευκρίνιστες. Εκείνο που προκύπτει ευκρινές είναι οι λυσσώδεις επιθέσεις που δέχεται από το ευρύτερο «εκσυγχρονιστικό» μπλοκ, εγκαλούμενος επί… εθνικισμώ! Και είναι αστείο, τώρα που όλοι επιτέλους κατάλαβαν ότι ο ασύστολος και ιλαρός, ρατσιστικού τύπου εθνικισμός εκπορεύεται από τους γείτονες της FYROM, να υπάρχουν γραφιάδες και πανεπιστημιακοί που επιμένουν να αποκαλούν εθνικιστές εκείνους που υπερασπίζονται το στοιχειώδες.
Συμπέρασμα: Αν υπάρχουν κόκκινες γραμμές στα «εθνικά θέματα», ο κόσμος της ΝΔ ξέρει ότι αυτές ΔΕΝ θα τις υπονομεύσει ο Σαμαράς. Όπερ έδει δείξαι…
• Επιμύθιον: Η βάση της Νέας Δημοκρατίας –και εν γένει ο χώρος της συντηρητικής παράταξης– παρουσιάζει εδώ και κάποια χρόνια αξιοσημείωτες αλλαγές. Επηρεασμένος καθοριστικά από την πολύχρονη παραμονή μακράν της εξουσίας, αφομοίωσε δημιουργικά ορισμένα στοιχεία που έχει εισκομίσει στην πολιτική σκηνή το ΠΑΣΟΚ. Έτσι, το παλαιολιθικού τύπου κόμμα απέκτησε συνδικαλιστές, ενδιαφέρθηκε για την τοπική αυτοδιοίκηση, άρχισε να κατεβαίνει στο αφορισμένο πεζοδρόμιο, δημιούργησε οργανώσεις και, κυρίως, πολιτικοποιήθηκε… Άρχισε να συζητά ιδεολογικά θέματα, να ενστερνίζεται θέσεις αλλοδόξων (π.χ. της Αριστεράς για τον νεοφιλελευθερισμό) και να παρουσιάζει μια αξιοπρόσεκτη ροπή εναντίωσης στην εγχώρια και στη διεθνή (παγκοσμιοποιημένη) διαπλοκή. Και όλα αυτά –ειδικά μετά τη συντριβή του Υπαρκτού– χωρίς να απολογείται για τον ιδεολογικό του πυρήνα ή τις γόνιμες αναθεωρήσεις.
Τα προεκτεθέντα συνιστούν βάσιμες διαπιστώσεις, αλλά δεν συγκροτούν δέσμη βεβαιοτήτων. Κατά τούτο είναι παρακινδυνευμένη η πρόβλεψη ότι θα λειτουργήσουν ως καθοριστική δυναμική στην εκλογή αρχηγού. Ουδόλως αποκλείεται να κατισχύσουν οι μηχανισμοί, το διαπλεκόμενο παρασκήνιο και τα «μεγάλα μέσα» – εγχώρια και ξένα… Ωστόσο, μέχρι στιγμής, οι ενδείξεις για τις εν γένει διεργασίες και τον προσανατολισμό της Νεοδημοκρατικής βάσης οδηγούν στο συμπέρασμα ότι «κάτι κινείται». Και αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στον εν λόγω χώρο.