Υπό την κηδεμονία των Βρυξελλών η οικονομία!
Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται όχι μόνο να περάσει η Ελλάδα στο αυστηρό στάδιο επιτήρησης του Συμφώνου Σταθερότητας, με την υποβολή στοιχείων ανά τρίμηνο για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών, αλλά και να εγκατασταθούν στο Γενικό Λογιστήριο και στην Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ειδικοί «επιτηρητές», οι οποίοι θα δίνουν συνεχείς αναφορές στις Βρυξέλλες για την πραγματική εικόνα της οικονομίας. Οικονομικοί παράγοντες εκφράζουν, την ίδια ώρα, ζωηρές επιφυλάξεις για το αν το προσχέδιο του προϋπολογισμού που παρουσιάσθηκε μπορεί να αλλάξει δραστικά την πορεία της χώρας προς τη χρεοκοπία, τονίζοντας ότι ενσωματώνει αρκετές υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις και αν η εκτέλεσή του αποδειχθεί ανέφικτη, δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο ανεξέλεγκτης αύξησης του ελλείμματος, προς το εφιαλτικό όριο του 15% του ΑΕΠ.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση εμφανίζεται ότι προσπαθεί να σώσει τη χώρα από τη χρεοκοπία, χωρίς να οδηγήσει όμως και το ΠΑΣΟΚ σε… δημοσκοπική χρεοκοπία: Με το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, το βάρος της οικονομικής πολιτικής πέφτει στους φόρους, που θα πρέπει να αυξηθούν κατά 4,5 δισ. ευρώ σε συνθήκες ύφεσης, ενώ ως πολιτικό αντιστάθμισμα στην «αφαίμαξη» προβάλλεται η έμφαση που δίνεται στη φορολόγηση εχόντων, κατεχόντων και φοροφυγάδων, αλλά και η υλοποίηση αρκετών από τις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ, την ώρα πάντως που «παγώνει» η υλοποίηση ορισμένων σημαντικών υποσχέσεων, με πρώτη την αύξηση και επέκταση του ΕΚΑΣ.
Το «Π» έχει από καιρό επισημάνει ότι στην πραγματικότητα η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και ο πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου, δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τη «βαριά» αυτή λέξη, μιλώντας στο Υπουργικό Συμβούλιο. Στην πραγματικότητα, οι φόβοι της χρεοκοπίας παραμένουν αρκετά ισχυροί και μετά την ανακοίνωση του προσχεδίου του προϋπολογισμού, που κρύβει αρκετά «μυστικά»:
– Το μείγμα της οικονομικής πολιτικής περιλαμβάνει αρκετές δόσεις φόρων και μέτρα προσωρινού χαρακτήρα (με σημαντικότερο την έκτακτη εισφορά από μεγάλες περιουσίες και εταιρείες με υψηλή κερδοφορία), ενώ αρκετές προβλέψεις του προϋπολογισμού φαίνονται υπερβολικά αισιόδοξες (με πρώτη την πρόβλεψη αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ κατά 895 εκατ. ευρώ, χωρίς αύξηση συντελεστών και παρά την ύφεση). Αυτά τα στοιχεία προφανώς δεν περνούν απαρατήρητα στις Βρυξέλλες, που είναι πιθανόν να επιβάλουν μέχρι την κατάθεση του τελικού κειμένου του προϋπολογισμού στις 20 Οκτωβρίου αρκετές αλλαγές στο μείγμα της πολιτικής, καθώς έχουν ζητήσει να δοθεί έμφαση στη μείωση δαπανών και στα μέτρα μόνιμου χαρακτήρα, αλλά και να παρουσιάζονται αξιόπιστες προβλέψεις.
– Η τελική «ετυμηγορία» της Κομισιόν και των αγορών για το πόσο κοντά θα βρεθεί το 2010 η χώρα στη χρεοκοπία στην πραγματικότητα αναμένεται αργότερα, όταν θα παρουσιασθεί το αναμορφωμένο, τριετές Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Σε μια προσπάθεια να «γλυκάνει» την Κομισιόν και τις αγορές, ο κ. Παπακωνσταντίνου δεσμεύθηκε ότι η μεγάλη προσπάθεια για αναμόρφωση του τρόπου κατάρτισης των προϋπολογισμών θα γίνει σε συνεργασία με ξένους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, οι οποίοι βεβαίως θα αμειφθούν αδρά για τις υπηρεσίες τους και θα έχουν λόγους να είναι και πιο «φιλικοί» στις αξιολογήσεις τους για την Ελλάδα…
– «Κλειδί» του προϋπολογισμού θα είναι ο ρυθμός ανάπτυξης (συρρίκνωσης) του 2010. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, όπως η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην ονομαστική προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ και στην πραγματική (1,7% και -0,3% αντίστοιχα), ότι η κυβέρνηση σκόπιμα προχωρά σε διατύπωση των πιο δυσοίωνων προβλέψεων στο προσχέδιο του προϋπολογισμού.
Αυτό θα της επιτρέψει και να επικαλεσθεί έναντι των Βρυξελλών τους όρους του Συμφώνου Σταθερότητας, που προβλέπουν ελαστικότερη μεταχείριση των χωρών που βρίσκονται σε ύφεση, ενώ το πιθανότερο είναι ότι τελικά το ΑΕΠ του 2010 θα εμφανίσει θετικό πρόσημο. Πάντως, είναι δεδομένο ότι η εφιαλτική υπερχρέωση της οικονομίας (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί χωρίς επάνοδο σε ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από το 3%. Όμως, όπως τόνισε χαρακτηριστικά και στέλεχος του οίκου Moody’s την Παρασκευή, δυσκολεύεται να δει από πού θα προέλθει η ανάπτυξη της οικονομίας την επόμενη δεκαετία…
Ποιοι έχουν λαμβάνειν
Στο σκέλος των δαπανών, η κυβέρνηση επιχειρεί να κρατήσει μια πολύ δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στην ανάγκη για περικοπές και στην ανάγκη υλοποίησης των προεκλογικών της δεσμεύσεων. Πάντως, δεν καταφέρνει να υλοποιήσει μια βασική δέσμευση που αφορούσε τους ασθενέστερους και, ειδικότερα, την επέκταση σε περισσότερους και την αύξηση του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ).
Επίσης, καταργεί το επίδομα θέρμανσης, που εμφανίζεται να «απορροφάται» από το έκτακτο επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης για τους ασθενέστερους.