Η ΕΕ ΘΑ ΝΕΚΡΩΣΕΙ ΤΟ ΜΑΑΣΤΡΙΧΤ Ή ΘΑ ΚΛΩΤΣΗΣΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ;

Χρειάζεται να πάρει μια πολύ σοβαρή απόφαση που θα σφραγίσει το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας και την ευημερία ή την εξαθλίωση των λαών της Ευρώπης. Οι αποφάσεις των υπευθύνων της ΕΕ θα πρέπει να κινούνται ή σύμφωνα με τα όσα προστάζουν η Συνθήκη του Μάαστριχτ και το περίφημο Σύμφωνο Σταθερότητας (και μη Ανάπτυξης), οπότε θα πρέπει να επιβληθεί στα κράτη μέλη σιδηρά πειθαρχία στον δημοσιονομικό τομέα, ή σύμφωνα με τις ανάγκες που έχει δημιουργήσει η τωρινή οικονομική κρίση, οπότε για να επέλθει η προσδοκώμενη ανάκαμψη, απαιτείται δημοσιονομική επέκταση και αύξηση των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους σε όλα τα κράτη μέλη. Σε επίπεδο ηγεσίας, στην ΕΕ έγινε ήδη κατανοητό ότι η προσήλωση στα όσα προστάζει το Σύμφωνο Σταθερότητας θα ρίξει την οικονομία της Ευρώπης σε κατάσταση ύφεσης για πολλά χρόνια. Έτσι το δίλημμα είναι: Σύμφωνο Σταθερότητας και ύφεση ή δημοσιονομική επέκταση και ανάκαμψη;

Πρώτος σήκωσε τη σημαία της επανάστασης κατά της Συνθήκης του Μάαστριχτ και της δημοσιονομικής πειθαρχίας ο γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, που διεμήνυσε στους «λογιστές των Βρυξελλών» ότι δεν προτίθεται να επιβάλει δημοσιονομική πειθαρχία προτού εδραιωθεί η ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας του. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ. Ο νέος υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε ότι «η άλλοτε πειθαρχημένη Γερμανία δεν έχει καμιά προοπτική να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της στη διάρκεια της τρέχουσας κυβερνητικής θητείας (δηλαδή της νέας τετραετίας μέχρι το τέλος του 2013), καθώς προτεραιότητα έχει η τόνωση της ανάκαμψης». Και πρόσθεσε ότι το έλλειμμα του 2010 αναμένεται να φτάσει στο 6% του ΑΕΠ. Έτσι εμπεδώνεται η στροφή προς την τόνωση της ανάκαμψης της οικονομίας και σε βάρος της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Και ο γερμανός επίτροπος, αρμόδιος για θέματα βιομηχανίας, Γκίντερ Φερχόιγκεν δήλωσε προ ημερών ότι εάν η Γαλλία και η Γερμανία τελικά δεν δεσμευτούν για τη μείωση των ελλειμμάτων τους, τότε το Σύμφωνο Σταθερότητας θα είναι νεκρό. Όταν οι δύο ισχυρότερες οικονομικά χώρες της Ευρώπης εγκαταλείπουν τη δημοσιονομική πειθαρχία και τις δεσμεύσεις της Συνθήκης του Μάαστριχτ, τότε πραγματικά το Σύμφωνο Σταθερότητας είναι νεκρό. Και στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου θα πρέπει να περιμένουμε οι ηγέτες των κρατών μελών να υπογράψουν τη ληξιαρχική πράξη θανάτου του συμφώνου αυτού, τουλάχιστον για όσο διάστημα διαρκεί η οικονομική κρίση. Η Ευρώπη
υιοθετεί πλέον την άποψη ότι η αντιμετώπιση της κρίσης και η εδραίωση της ανάκαμψης συνιστούν την κορυφαία προτεραιότητα για όλες τις κυβερνήσεις. Αυτό που ίσως φόβισε πιο πολύ όλους τους ιθύνοντες είναι η αύξηση της ανεργίας, η οποία τον περασμένο Σεπτέμβρη έφτασε στην ΕΕ στο 9,7% ή στα 22 εκατ. εργαζομένων. Το ξέσπασμα των εξαθλιωμένων φοβούνται οι κυβερνήσεις. Η ανοχή στη λιτότητα έχει πλέον εξαντληθεί. Αυτό πρέπει να το έχει κατανοήσει ακόμη και ο πλέον αδαής από τους «εμπειρογνώμονες» της ΕΕ. Έτσι δικαιολογείται και η στροφή προς τη στήριξη της αναμενόμενης ανάκαμψης.
Από τα μέσα του 2007, όταν άρχισαν να εκδηλώνονται τα πρώτα σημάδια της οικονομικής κρίσης, είχαμε υποστηρίξει από τη στήλη μας αυτή ότι η παρούσα οικονομική κρίση θα επεκταθεί από τη χρηματοπιστωτική αγορά και στην πραγματική οικονομία και η αντιμετώπισή της απαιτεί παρέμβαση του κράτους για την ενίσχυση των μικρών και μεσαίων εισοδημάτων, ώστε να τονωθεί η κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών. Τότε ελάχιστοι πίστευαν ότι η μορφή της κρίσης είναι από αυτές που αντιμετωπίζονται με τη δημοσιονομική επέκταση. Όλοι τους ήσαν προσκολλημένοι στα προβλήματα των τραπεζών (και των τραπεζιτών) και εξάντλησαν όλα τα περιθώρια στην ενίσχυση μόνον της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Όταν φούντωσε η κρίση και πέρασε στην πραγματική οικονομία, τότε η δημοσιονομική επέκταση κατέστη αναγκαία για την αντιμετώπιση της κρίσης και προξένησε αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημόσιου χρέους σε όλα σχεδόν τα κράτη της Δύσης. Ειδικά τα κράτη μέλη της ΕΕ (και της Ευρωζώνης) παρουσίασαν υψηλά ελλείμματα, κατά πολύ υψηλότερα από το όριο του 3% που απαιτούσε το περιβόητο Σύμφωνο Σταθερότητας. Δυστυχώς οι ηγέτες της ΕΕ που επικύρωσαν το σύμφωνο αυτό δεν υιοθέτησαν την εξαίρεση της εφαρμογής του σε έκτακτες περιστάσεις. Έτσι στην τωρινή περίπτωση το Σύμφωνο Σταθερότητας θα ρίξει τις χώρες της Ευρώπης σε βαθιά ύφεση και θα απομακρύνει για πάρα πολλά χρόνια την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τα συμφέροντα των λαών, η εξυπηρέτηση των οποίων πρέπει να κυριαρχεί στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής. Η νομισματική και δημοσιονομική σταθερότητα είναι καλοδεχούμενες όταν υπηρετούν το συμφέρον της κοινωνικής ολότητας και όχι το συμφέρον μιας μικρής μειοψηφίας. Τώρα ξύπνησε η ηγεσία της ΕΕ. Και είναι ανατριχιαστικό ότι πολιτικοί ήσσονος προβλεπτικότητας, που στις χώρες τους εξεδιώχθησαν, ετοιμάζονται να πάρουν τα ηνία του άρματος της ΕΕ και να καθορίσουν τις τύχες των λαών της!
Εάν η κυβέρνηση δεν απογοητευθεί και δεν υποκύψει στις πιέσεις των λογιστών της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τότε θα μπορέσει να υλοποιήσει ένα μεγάλο μέρος του προγράμματός της μέσα στη διετία 2010-2011. Στα χρόνια αυτά είναι βέβαιο ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας θα έχει νεκρώσει. Και το πιθανότερο είναι να ισχύσει και μετά το 2011 μια περίοδος ελαστικής εφαρμογής του, μέχρις ότου εμπεδωθεί η ανάκαμψη της οικονομίας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσει η κυβέρνηση το νοικοκύρεμα της δημοσιονομικής διαχείρισης και τον περιορισμό του σπάταλου κράτους. Μπορεί η κυβέρνηση στην προσεχή τετραετία και τις συνέπειες της κρίσης να απαλύνει και δημοσιονομική ισορροπία να πετύχει. Τα δημόσια οικονομικά απλώς χρειάζονται διαχείριση συνετού οικογενειάρχη. Αυτή η κυβέρνηση, όπως δηλώνει ο πρωθυπουργός, δεν χρωστάει τίποτε σε κανέναν και επομένως μπορεί να χτυπήσει κατεστημένα συμφέροντα, «νταβατζήδες», λαμόγια και κάθε είδους τρωκτικά του δημόσιου πλούτου. Τα λάθη της κυβέρνησης Καραμανλή πρέπει να γίνουν μαθήματα για τη σημερινή κυβέρνηση. Και να σημειώσουμε ότι η πολύχρονη, συνεχής και μονομερής λιτότητα των εργαζομένων πρέπει επιτέλους να τερματιστεί κάποτε. Οι κυβερνήσεις Σημίτη και Καραμανλή εξάντλησαν τα περιθώρια αντοχής και ανοχής των εργαζομένων. Έτσι η σημερινή κυβέρνηση διαθέτει ελάχιστη –σχεδόν μηδενική– πίστωση χρόνου. Και ο κ. Παπακωνσταντίνου, μετά την πικρή εμπειρία από τη συμμετοχή του στα κοινοτικά όργανα, πρέπει να δείξει ότι διαθέτει ικανή δύναμη αντίστασης στις έξωθεν πιέσεις.
Και τώρα να δούμε τι σκοπεύουν να εφαρμόσουν οι μεγάλοι εταίροι μας. Η Γερμανία, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της κ. Μέρκελ κατά την προεκλογική περίοδο, θα θεσπίσει φοροαπαλλαγές στα χαμηλά και στα μεσαία εισοδήματα (δηλαδή μείωση της φορολογίας εισοδήματος) ύψους 24 δισ. ευρώ ετησίως για τη στήριξη της ζήτησης (και της κατανάλωσης), αδιαφορώντας για το έλλειμμα που θα φτάσει στο 6% του ΑΕΠ. Για το 2010 έχουν εγκριθεί δαπάνες ύψους 81 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Η Γαλλία του Σαρκοζί προγραμματίζει τη σύναψη εσωτερικού ομολογιακού δανείου, ύψους 35 δισ. ευρώ, που θα διατεθεί ολόκληρο για τη χρηματοδότηση των μέτρων στήριξης της ανάκαμψης της οικονομίας της Γαλλίας. Η κυβέρνηση της χώρας δεν τρομάζει από το δημοσιονομικό έλλειμμα που υπολογίζεται να φτάσει φέτος περίπου στο 7% του ΑΕΠ ή στα 110 δισ. ευρώ. Ούτε τη φοβίζει το δημόσιο χρέος, το οποίο στο τέλος του πρώτου εξαμήνου 2009 είχε φτάσει στο 1,43 τρισ. ευρώ ή στο 74% του ΑΕΠ με τάση περαιτέρω αύξησης μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς. Στη Βρετανία, που χορηγεί αφειδώς ενέσεις ρευστότητας και μέτρα στήριξης των χαμηλών εισοδημάτων, το έλλειμμα φέτος υπολογίζεται στο 12,4% και το δημόσιο χρέος θα σκαρφαλώσει στο 80% του ΑΕΠ. Χειρότερα χάλια διαπιστώνονται στις ασθενέστερες οικονομίες όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Η Ελλάδα δεν είναι «ανάδελφη» σε ελλείμματα και δημόσιο χρέος και δεν πρέπει η ελληνική κυβέρνηση να τρομάζει από τις κοινοτικές πιέσεις και απειλές.
Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση της χώρας μας βρίσκεται σε σταυροδρόμι και στον οικονομικό τομέα και στις εξωτερικές σχέσεις. Στους δύο αυτούς κρίσιμους τομείς θα αντιμετωπίσει σημαντικές δυσκολίες. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ φρονώ ότι είναι δεδομένο ότι δεν θα μας στηρίξουν στα εθνικά μας θέματα. Και η ΕΕ και οι απαιτήσεις του Επιτρόπου Χοακίν Αλμούνια, αν υλοποιηθούν από την κυβέρνηση, θα μας ρίξουν σε βαθιά κρίση. Το δίλημμα παραμένει αδυσώπητο και για την ΕΕ και για την ελληνική κυβέρνηση: Δημοσιονομική πειθαρχία και ύφεση ή δημοσιονομική επέκταση και ανάκαμψη; Ο προϋπολογισμός του 2010 θα μας δείξει την τελική επιλογή της κυβέρνησής μας και η προσεχής Σύνοδος Κορυφής (Δεκέμβριος) την επιλογή της ΕΕ.