Απειλή χρηματοδοτικής ασφυξίας για το Δημόσιο!

Την ίδια ώρα, ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου εξηγεί με επιστολή του στον επίτροπο Αλμούνια τις συνθήκες που οδήγησαν στην απόλυτη δημοσιονομική εκτροπή του 2009, με απόκλιση 10 δισ. ευρώ στα έσοδα και 4 δισ. ευρώ στις δαπάνες, ενώ την επόμενη εβδομάδα καταθέτει στη Βουλή το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, που θα προβλέπει εξοικονόμηση 7,5 δισ. ευρώ το 2010, ώστε να μειωθεί το έλλειμμα τουλάχιστον κατά 3% του ΑΕΠ και να υποχωρήσει πάλι σε μονοψήφιο ποσοστό (γύρω στο 9,5% του ΑΕΠ).
Η προειδοποίηση υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας μετά τον οίκο Fitch και από τον οίκο Moody’s, ενώ στην… ουρά περιμένει και ο μεγαλύτερος οίκος αξιολογήσεων Standard & Poor’s, που θα «μιλήσει» προς το τέλος του έτους, δημιουργούν ασφυκτικό περιβάλλον για τη χρηματοδότηση του Δημοσίου τους επόμενους μήνες, αλλά και το 2010.
Όπως τονίζουν τραπεζικοί παράγοντες, η αύξηση στη διαφορά των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων από τα γερμανικά προς το παρόν είναι ελεγχόμενη (από το 1,1% στις αρχές Σεπτεμβρίου έχει ανέλθει περίπου στο 1,4%), αλλά αυτό συμβαίνει επειδή η αγορά τηρεί στάση αναμονής, μέχρι να αξιολογήσει τα νέα μέτρα της κυβέρνησης και να ανακοινωθεί το ύψος των νέων εκδόσεων ομολόγων, στις οποίες θα προχωρήσει η κυβέρνηση εκτάκτως ως το τέλος του έτους για να κλείσει «τρύπες» του τρέχοντος προϋπολογισμού.
Τα κρατικά ομόλογα εξακολουθούν να προσελκύουν αγοραστές, επειδή είναι σύμφωνα με στοιχεία του πρακτορείου Bloomberg τα αποδοτικότερα στον ανεπτυγμένο κόσμο, έχοντας αποφέρει συνολικό κέρδος 11% από την αρχή του χρόνου (τόκοι συν κεφαλαιακό κέρδος από την αύξηση των τιμών τους). Στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου δείχνουν ότι, παρά την πτώση του επιτοκίου του ευρώ στο 1% φέτος, το ελληνικό Δημόσιο έχει επιβαρυνθεί με πρόσθετες δαπάνες τόκων 659 εκατ. ευρώ, ως το τέλος Σεπτεμβρίου!
Όμως, εκτός από την υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας, που εκ των πραγμάτων αυξάνει τις απαιτήσεις των δανειστών για καλύτερες αποδόσεις από τα ελληνικά ομόλογα, σοβαρό κίνδυνο για το πρόγραμμα δανεισμού συνιστά και η προειδοποίηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ότι από το 2010 θα αρχίσει να «μαζεύει» την τεράστια ρευστότητα που χορηγεί ως τώρα στις τράπεζες χωρίς τον παραμικρό περιορισμό, για να αντιμετωπισθεί η κρίση.
Αυτή η ρευστότητα (41 δισ. ευρώ τον Αύγουστο, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος) έχει επιτρέψει στις ελληνικές τράπεζες να αγοράσουν κρατικά ομόλογα τεράστιας αξίας (γύρω στα 60 δισ. ευρώ), διευκολύνοντας την άντληση κεφαλαίων από το Δημόσιο. Με φθηνή ρευστότητα από την ΕΚΤ αγοράζουν και οι ευρωπαϊκές τράπεζες υψηλότοκα ομόλογα από το Δημόσιο.
Αν γίνει πραγματικότητα η προειδοποίηση του γερμανού κεντρικού τραπεζίτη Άξελ Βέμπερ, για σταδιακή απόσυρση της ρευστότητας από το 2010, είναι προφανές ότι το Δημόσιο θα αντιμετωπίσει σοβαρούς κλυδωνισμούς στη διαδικασία άντλησης νέων κεφαλαίων τον επόμενο χρόνο. Άλλωστε, η ΕΚΤ έχει θορυβηθεί ιδιαίτερα από την πρακτική των ελληνικών τραπεζών να αντλούν δυσανάλογα μεγάλα ποσά σε σχέση με το μέγεθός τους και έχει ζητήσει από την Τράπεζα της Ελλάδος εξηγήσεις, αλλά και περιορισμό αυτής της πρακτικής.
Στο μεταξύ, ο κ. Παπακωνσταντίνου με επιστολή που έστειλε εσπευσμένα αυτήν την εβδομάδα στον επίτροπο Χοακίμ Αλμούνια και δόθηκε στη δημοσιότητα την Παρασκευή επιχειρεί να εξηγήσει τις τεράστιες αποκλίσεις στα ελληνικά στοιχεία που στέλνονταν προεκλογικά και μετεκλογικά.
Ο υπουργός Οικονομικών δεσμεύεται για μείωση ελλείμματος με μέτρα μόνιμου χαρακτήρα και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας των δημοσιονομικών στοιχείων -ήδη προς την κατεύθυνση αυτή δόθηκαν την Παρασκευή στη δημοσιότητα από το Γενικό Λογιστήριο τα στοιχεία εννεαμήνου, που αποκάλυψαν εκτίναξη του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού πάνω από τα 23 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν στο 10% του ΑΕΠ. Τα έσοδα είναι μειωμένα κατά 3,2%, έναντι ετήσιου στόχου για αύξηση 14,7%, οι δαπάνες έχουν αυξηθεί κατά 13,6%,
ενώ υπολογιζόταν να αυξηθούν κατά 9,7% ως το τέλος του έτους. Η «μαύρη τρύπα» των αποκλίσεων πλησιάζει τα 8,5 δισ. ευρώ!
Την επόμενη εβδομάδα ο κ. Παπακωνσταντίνου στέλνει στη Βουλή το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, ώστε να κατατεθεί το τελικό σχέδιο στις 20 του μήνα. Ο προϋπολογισμός θα προβλέπει, σύμφωνα με πληροφορίες, μείωση του ελλείμματος κατά 7,5 δισ. ευρώ (3% του ΑΕΠ) το 2010, χωρίς όμως να εκτίθεται στο προσχέδιο το σύνολο των μέτρων που θα αξιοποιηθούν για να επιτευχθεί ο στόχος. Άλλωστε, ιδιαίτερη σημασία για τη διαμόρφωση του μείγματος της οικονομικής πολιτικής θα έχει η φθινοπωρινή έκθεση της Κομισιόν για την οικονομία, που δημοσιεύεται την Τρίτη και αναμένεται να περιλαμβάνει σκληρές διατυπώσεις στο κεφάλαιο για την Ελλάδα.