Στο χείλος της πτώχευσης μετά το θρίλερ του Λουξεμβούργου

Η κυβέρνηση προετοιμάζει τον νέο Προϋπολογισμό και το νέο μακροχρόνιο πρόγραμμα σταθεροποίησης, γνωρίζοντας πλέον ότι κάθε στραβοπάτημα μπορεί να οδηγήσει στη χρεοκοπία.

Ο νέος υπουργός Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου, δεν είχε άλλη επιλογή από την αποκάλυψη της αλήθειας ενώπιον των εμβρόντητων υπουργών στο Eurogroup της Δευτέρας: το πραγματικό έλλειμμα του 2008 φθάνει το 7,7%,
από το 5% που είχε ανακοινώσει ο προκάτοχός του, ενώ φέτος το έλλειμμα θα υπερβεί τα 30 δισ. ευρώ ή ποσοστό 12,5% του
ΑΕΠ. Με αυτές τις επιδόσεις, η Ελλάδα κατατάσσεται με ευκολία πρώτη σε… δημοσιονομική εκτροπή στην Ευρώπη, παρότι το βάθος της ύφεσης είναι μικρότερο σε σχέση με άλλες οικονομίες και πάντως το ποσοστό συρρίκνωσης δεν υπερβαίνει το όριο του 2%, πέραν του οποίου και το ίδιο το Σύμφωνο Σταθερότητας προβλέπει ειδική, χαλαρή αντιμετώπιση των ελλειμμάτων.
Η αντίδραση των ευρωπαίων υπουργών και του Επιτρόπου Αλμούνια ήταν οξύτατη και εκφράσθηκε από τον πρόεδρο του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, που φιλοξενήθηκε σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες: «Τα παιχνίδια (σ.σ.: με τα πλασματικά στατιστικά στοιχεία της Ελλάδας) τελείωσαν». Η
αποκάλυψη της απόκρυψης, που είχε στήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, κλονίζει το κύρος της ίδιας της Eurostat και της Ευρωζώνης, ενώ ήδη προκάλεσε την αποπομπή του Μ. Κοντοπυράκη από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία και τη δέσμευση Παπακωνσταντίνου για νομοθετική κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της ΕΣΥΕ.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του «Π», η πολιτική ευθύνη Αλογοσκούφη – Παπαθανασίου τονίζεται και από το εξής στοιχείο: Όταν παρέδωσε στον κ. Παπαθανασίου ο πρώην «τσάρος», επίσημα έγινε λόγος για έλλειμμα οριακά υψηλότερο του 3% το 2008, ενώ την ίδια στιγμή οι αρμόδιες υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου ανέφεραν ότι το έλλειμμα θα υπερέβαινε το 6%! Παρά ταύτα και ο κ. Παπαθανασίου απέφυγε να αναμετρηθεί με την αλήθεια και η «διόρθωση» των στοιχείων στην οποία προχώρησε ανέβασε το έλλειμμα την περασμένη άνοιξη στο 5%, παρότι εξαρχής ήταν σαφές ότι το ποσοστό θα ήταν πολύ υψηλότερο.
Επικίνδυνη υποβάθμιση
Οι επώδυνες αποκαλύψεις προκάλεσαν την άμεση αντίδραση των οίκων πιστοληπτικών αξιολογήσεων, με τη Fitch να κατεβάζει στο «Α-» τη βαθμολογία των ελληνικών ομολόγων, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες σε ανάλογη υποβάθμιση θα προχωρήσει σύντομα και ο οίκος Standard & Poor’s. Η εξέλιξη αυτή δεν είχε άμεση δραματική επίπτωση στο κόστος δανεισμού του Δημοσίου, καθώς η αγορά αφήνει κάποια περιθώρια στην κυβέρνηση προς το παρόν. Ηδιαφορά απόδοσης των ελληνικών από τους γερμανικούς 10ετείς τίτλους αυξήθηκε ελαφρά, από το 1,30% στο 1,35% την Παρασκευή.
Παρ’ όλα αυτά, όμως, τραπεζικά στελέχη τονίζουν ότι το σενάριο της χρεοκοπίας είναι πιο ορατό από κάθε άλλη φορά εδώ και 20 χρόνια: Αν οι αγορές και οι οίκοι αξιολογήσεων δεν πεισθούν από τον νέο Προϋπολογισμό και το πρόγραμμα σταθεροποίησης, είναι ορατός ο κίνδυνος να υποβαθμισθούν τα ομόλογα στην κατηγορία «Β». Ομόλογα αυτής της κατηγορίας δεν γίνονται δεκτά από την ΕΚΤ ως εγγύηση για παροχή χρηματοδότησης. Αυτό θα σήμαινε ότι όλες οι τράπεζες, ελληνικές και ξένες, που έχουν δανείσει το Δημόσιο θα ήταν υποχρεωμένες να επιστρέψουν δισεκατομμύρια ευρώ στην ΕΚΤ και ότι, βεβαίως, στο εξής θα πάψουν να δανείζουν την Ελλάδα. Στην περίπτωση αυτή η χώρα θα μπορούσε να επιβιώσει μόνο με την ένταξή της σε πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή με την υπαγωγή της σε καθεστώς διεθνούς κηδεμονίας.
Προφανές είναι ότι η πτώχευση μιας χώρας-μέλους της Ευρωζώνης θα είχε βαρύτατες επιπτώσεις στο κύρος του ευρώ, γι’ αυτό και αναμένεται ότι παρά τις οξύτατες αντιδράσεις τους για τις συνεχείς στατιστικές «απάτες» της Ελλάδας, οι ευρωπαίοι υπουργοί θα κάνουν το παν για να εγκριθεί το νέο πρόγραμμα σταθεροποίησης της ελληνικής κυβέρνησης, ακόμη και με τετραετή ορίζοντα προσαρμογής, ώστε να αποτραπεί η επαλήθευση του «μαύρου» σεναρίου της χρεοκοπίας.
Το πρόγραμμα δράσης
Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου θα είναι υποχρεωμένος να κινηθεί το επόμενο, κρίσιμο εξάμηνο, μέχρι να εγκριθεί τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο το νέο πρόγραμμα σταθεροποίησης, σε πολλά επίπεδα παράλληλα, γνωρίζοντας μάλιστα ότι η Ελλάδα θα υπαχθεί στην αυστηρή διαδικασία της παραγράφου 9, του άρθρου 104 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, που προβλέπει «λογοδοσία» της κυβέρνησης στην Κομισιόν και το Ecofin ανά τρίμηνο:
– Αυτό που προέχει είναι η κατάρτιση σοβαρού Προϋπολογισμού για το 2010, ο οποίος θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή στις 20 Νοεμβρίου.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον έλεγχο των δαπανών και ήδη το υπουργείο Οικονομικών έχει δώσει οδηγία στα υπουργεία να ελέγξουν κωδικό προς κωδικό όλες τις δαπάνες και όχι να τις αναπροσαρμόζουν αυτόματα, συντηρώντας τις εστίες σπατάλης. Επιπλέον, θα γίνει πρώτη φορά εδώ και χρόνια προσπάθεια περικοπής ανελαστικών μισθολογικών δαπανών, όχι με «μαχαίρι» σε μισθούς και επιδόματα, αλλά με την απομάκρυνση ακόμη και χιλιάδων
απασχολουμένων με διάφορες «ελαστικές μορφές» (stage, συμβασιούχοι). Παράλληλα, θα ελεγχθεί η νομιμότητα χιλιάδων προσλήψεων της προηγούμενης κυβέρνησης και όπου καταγράφονται παρανομίες οι προσλήψεις θα ακυρώνονται. Στόχος είναι οι όποιες πρόσθετες ανάγκες προσωπικού στο Δημόσιο με πάγιο χαρακτήρα να καταγραφούν και να καλυφθούν μέσω διαγωνισμών του ΑΣΕΠ.
– Το φορολογικό νομοσχέδιο θα έλθει στη Βουλή μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2010. Στελέχη του οικονομικού επιτελείου υπόσχονται δυσάρεστες εκπλήξεις στους έχοντες και κατέχοντες που κρύβονται πίσω από off shore εταιρείες και φορολογικούς παραδείσους, σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση θα αξιοποιήσει όλη την πρόοδο που έχει σημειωθεί διεθνώς στο «ξεκλείδωμα» των φορολογικών παραδείσων, με πρωτοβουλίες του Ομπάμα και του G20.
– Τα μέτρα στήριξης των
ασθενέστερων εισοδημάτων, μέσω του νέου επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης, θα προωθηθούν εν μέρει από φέτος, ενώ σε πλήρη εφαρμογή θα τεθούν το 2010, με το επίδομα να μη δίνεται σε όλους τους μισθωτούς και συνταξιούχους με εισόδημα φτώχειας, αλλά σε
όσους κατά τεκμήριο έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη.