5 μονάδες πρέπει να μειωθεί το έλλειμμα στη διετία 2010 – 2011

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του «Π», η έκθεση Προβόπουλου περιγράφει ένα εφιαλτικό τοπίο στα δημοσιονομικά και την πραγματική οικονομία. Το πλέον απειλητικό πρόβλημα της παρούσας συγκυρίας είναι η αναμενόμενη εκτόξευση του ελλείμματος του 2009 ακόμη και στο 13% του ΑΕΠ – ήδη από το 9μηνο, το ταμειακό έλλειμμα είχε φθάσει το 10% του ΑΕΠ! Το δημόσιο χρέος θα ξεπεράσει και τις πλέον απαισιόδοξες προβλέψεις, φθάνοντας το 112% του ΑΕΠ φέτος, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών παραμένει εξαιρετικά υψηλό, παρότι η κρίση έχει μειώσει κατά 30% τις εισαγωγές.
Η κυβέρνηση θα δοκιμασθεί σκληρά από τη διεθνή αγορά
ομολόγων, αφού θα είναι υποχρεωμένη να αντλήσει άλλα 15 δισ. ευρώ ως το τέλος του έτους μόνο για να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες του Δημοσίου. Ο συνολικός δανεισμός φέτος ενδέχεται να υπερβεί τα 75 δισ. ευρώ, έναντι αρχικού στόχου 40 δισ. ευρώ! Μόνο τα ασφαλιστικά ταμεία, που έχουν «στεγνώσει», θα χρειασθούν 2-3 δισ. ευρώ για την πληρωμή των συντάξεων και του δώρου Χριστουγέννων.
Αν οι δανειστές της χώρας δεν πειστούν ότι αυτήν τη φορά θα επιδιωχθεί ειλικρινά η οικονομική εξυγίανση, το ασφάλιστρο κινδύνου των ελληνικών ομολόγων θα εκτοξευθεί σε απαγορευτικά ύψη και το κόστος δανεισμού θα «γονατίσει» την οικονομία, εκτιμούν στην ΤτΕ. Και βλέπουν με ανησυχία το παράδειγμα χωρών εκτός Ευρωζώνης, όπως η Λετονία, που καλύπτουν πλέον τις χρηματοδοτικές τους ανάγκες με προγράμματα διεθνούς βοήθειας.
Σημειώνεται, πάντως, ότι προς το παρόν οι κρατικοί τίτλοι της Ελλάδας απορροφώνται χωρίς δυσκολίες από ελληνικές τράπεζες και ξένους επενδυτές, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρέχει τεράστιες ποσότητες ρευστού με χαμηλό κόστος (μόλις 1%), προσφέροντας
άφθονα και εύκολα κέρδη σε
όσους αγοράζουν ελληνικά ομόλογα με πενταπλάσια απόδοση. Ο κίνδυνος που «βλέπει» όμως η ΤτΕ είναι να αρχίσει σταδιακά το «σφίξιμο» της πολιτικής της
ΕΚΤ, με υψηλότερα επιτόκια και μικρότερες «ενέσεις» ρευστότητας, με αποτέλεσμα να περιορισθούν και οι εισροές κεφαλαίων στα κρατικά ομόλογα.
Σύμφωνα με κύκλους της ΤτΕ, τη διετία 2010-2011 το έλλειμμα θα πρέπει να μειωθεί τουλάχιστον κατά πέντε μονάδες του
ΑΕΠ, δηλαδή να εξοικονομηθούν με ισορροπημένες παρεμβάσεις στη φορολογία και στις κρατικές δαπάνες τουλάχιστον 12 δισ. ευρώ! Φέτος η δημοσιονομική πολιτική ναυάγησε πλήρως, με τα έσοδα να εκτιμάται ότι θα αυξηθούν οριακά στο τέλος του έτους κατά 2,5%, ενώ ο στόχος ήταν να αυξηθούν κατά 14%. Αντίστοιχα, οι δαπάνες θα εκτιναχθούν σε ποσοστό 17,5%, ενώ προβλεπόταν αύξηση μόλις 9,3%.
Η πραγματική οικονομία, όπως αναμένεται να σκιαγραφηθεί μέσα από την έκθεση του διοικητή, αντιμετωπίζει εξίσου σοβαρά προβλήματα, καθώς το ΑΕΠ προβλέπεται να είναι κάτω από το 1%, ενώ η κρίση εκτιμάται ότι θα έχει μακρά διάρκεια και η έξοδος θα είναι βασανιστικά αργή, με χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Το παραγωγικό πρόβλημα της χώρας αντανακλάται στο τεράστιο έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών, ενώ η ιδιωτική κατανάλωση, κινητήριος δύναμη της ανάπτυξης μέχρι πρόσφατα, αναμένεται φέτος να συμπιεστεί σε ποσοστό αύξησης 1,2%. Ο πυρήνας του πληθωρισμού, χωρίς δηλαδή να υπολογίζονται οι διακυμάνσεις στις τιμές των καυσίμων και των οπωροκηπευτικών, παραμένει πολύ υψηλός, γύρω στο 2% με 2,3%, δηλαδή μία ολόκληρη μονάδα πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Αυτό σημαίνει ότι η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών «διαβρώνεται» με ταχείς ρυθμούς και το παραγωγικό δυναμικό εξασθενεί, με αποτέλεσμα το ποσοστό ανεργίας να εκτινάσσεται φέτος πάνω από το 9% σε μέσα επίπεδα.
Πέρα από τη σκιαγράφηση της ζοφερής πραγματικότητας, υπάρχουν προτάσεις για τη λήψη μέτρων που σε αρκετά σημεία παραπέμπουν σε κλασικές «συνταγές» κεντρικών τραπεζιτών, χωρίς να λείπουν και ορισμένες καινοτόμες προσεγγίσεις:
– Για το δημοσιονομικό αδιέξοδο προτείνεται η φορολόγηση του προκλητικού πλούτου της… συμπαθούς τάξης των μεγάλων φοροφυγάδων, που διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία τεράστιας αξίας, κυκλοφορούν με Cayenne και κότερα, αλλά εμφανίζονται σαν αναξιοπαθούντες στην εφορία. Επίσης, η εφαρμογή αυστηρών τεκμηρίων διαβίωσης, τα οποία κακώς καταργήθηκαν το 2003, όπως και η ανασυγκρότηση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίο να διευρυνθεί η φορολογική βάση και να αποφευχθούν γενικευμένες φορολογικές επιδρομές στην αγορά και στους ειλικρινείς φορολογουμένους, καθώς αυτό θα προκαλέσει σοβαρή πίεση στην ανάπτυξη και το βιοτικό επίπεδο.
– Σε ό,τι αφορά τις δαπάνες,
εκτιμάται ότι μπορούν να εξοικονομηθούν σημαντικά ποσά από μια επίθεση στη σπατάλη, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις προμήθειες, κυρίως των νοσοκομείων, που
έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Οι δαπάνες του Δημοσίου θα πρέπει να επανεξετασθούν και να ανακατανεμηθούν, με προτεραιότητα την τόνωση των επενδύσεων. Ορισμένες μεταρρυθμίσεις μπορούν να προωθηθούν άμεσα με μικρό δημοσιονομικό κόστος. Η απελευθέρωση της αγοράς
ενέργειας και η ενίσχυση των «πράσινων» πηγών ενέργειας με στόχο το θετικό ενεργειακό ισοζύγιο θα ήταν μια σοβαρή διαρθρωτική αλλαγή που μπορεί να προωθηθεί άμεσα, παρά τη δυσμενή δημοσιονομική συγκυρία.
– Στην έκθεση, σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, προτείνεται να αναθεωρηθεί η μονοσήμαντη μέθοδος υπολογισμού της οικονομικής ανάπτυξης, με αναφορά μόνο στο εθνικό προϊόν, καθώς έχει ιδιαίτερη σημασία στις νέες συνθήκες η βιωσιμότητα της ακολουθούμενης πολιτικής με περιβαλλοντικούς όρους (επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον) και το κοινωνικό εισόδημα, δηλαδή οι δημόσιες παροχές μέσω του συστήματος υγείας, εκπαίδευσης και κοινωνικών υπηρεσιών, που αποτελούν σημαντική συνιστώσα της ευημερίας.