Nα θυμόμαστε και να θυμίζουμε*
Όμως, τα Σεπτεμβριανά δεν ήταν μεμονωμένο γεγονός, αλλά ένας κρίκος στη μακρά αλυσίδα των τουρκικών ενεργειών, που αποσκοπούσαν στην εξόντωση των Ρωμιών της Πόλης.
Κατά τον ομότιμο καθηγητή Νεοκλή Σαρρή το 1920 οι Έλληνες με πληθυσμό 235.000 αντιπροσώπευαν το 29,1% του συνόλου των κατοίκων της, το 1927 το 18,3%, το 1950 το 7,2%, ενώ το 1989 το 0,032%.
Το 1927 απαγορεύτηκε στους Έλληνες και χριστιανούς γενικότερα να εκτελούν δημόσια τα θρησκευτικά και παραδοσιακά τους έθιμα.
Το 1934 έξω από τις εκκλησίες δεν επιτρεπόταν η ιερατική στολή – ράσο. Το 1935 επιβλήθηκε φόρος 5% στα μειονοτικά ιδρύματα (νοσοκομεία, σχολεία, ορφανοτροφεία κ.λπ.), με αποτέλεσμα πολλά να καταληφθούν και δημευτούν.
Το 1941, με το πρόσχημα της επιστράτευσης, αποστέλλονται ομογενείς ηλικίας 25-45 ετών στην ανατολική Τουρκία σε ειδικά στρατόπεδα για δήθεν «δημόσια έργα». Πολλοί πεθαίνουν από τις κακουχίες. («20 ηλικίες»).
Εν συνεχεία επιβάλλεται το «VARLIK VERGISI». Φορολογούνται αγρίως οι μη μουσουλμάνοι κι ιδιαίτερα οι Έλληνες. Όσοι δεν πληρώνουν, αποστέλλονται σε καταναγκαστικά έργα στα βάθη της Ανατολίας. Το VARLIK ακυρώθηκε στις 15 Μαρτίου 1944. Εισπράχθηκαν 315.000.000 τουρκικές λίρες, εκ των οποίων τα 280.000.000 πληρώθηκαν από τις μειονότητες.
Τα 65 μειονοτικά σχολεία ελλατώνονται σε 44 το 1947.
Το 1964 απελαύνονται 12.000 έλληνες υπήκοοι. Μαζί τους εξαναγκάζονται σε φυγή πενταπλάσιοι τουρκικής υπηκοότητας. Κατά το διάστημα αυτό έκλεισαν 100 επιχειρήσεις ελλήνων υπηκόων με κεφάλαιο 500.000.000 δολ.
Το 1967 ο νόμος 903 επιβάλλει πρόσθετο φόρο 5% επί των μειονοτικών ιδρυμάτων. Αντικατέστησε αυτόν του VAKIF του 1949. Επιπλέον, απαγορευόταν στις μειονότητες να έχουν κοινοτική περιουσία, ενώ το 1971 οι Τούρκοι κλείνουν τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο δημιουργεί κλίμα κατατρομοκράτησης των εναπομεινάντων 8.000 Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Οι έλληνες ομογενείς δεν τολμούν δημοσίως να μιλήσουν ελληνικά.
Το 1978 το νοσοκομείο του Balikli στερήθηκε των δωρεών του από ευπόρους Κωνσταντινουπολίτες. Το 1985 κατεδαφίζεται η χριστιανική εκκλησία του Αγ. Γεωργίου Μακροχωρίου με τη δικαιολογία της διάνοιξης δρόμου. Το 1987 μνήματα Ελλήνων λεηλατούνται, χωρίς οι τουρκικές αρχές να λαμβάνουν μέτρα προστασίας των ιερών χώρων. Πιο πρόσφατα υπήρξαν συλήσεις σε διάφορα νεκροταφεία: του Νεοχωρίου (1993), του Σισλί (1994), της Χάλκης (1996), του πατριαρχικού κοιμητηρίου Εγρίκαπι (1998) κ.λπ.
Σήμερα ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν παραδέχεται ότι διαπράχθηκαν διωγμοί κατά των Κωνσταντινουπολιτών. Προς το παρόν πρόκειται για ομολογία, όπως και άλλες στο πρόσφατο παρελθόν, χωρίς πρακτικό αντίκρισμα.
Αντ’ αυτού, καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες της διαρκούς αμφισβήτησης του καθεστώτος στο Αιγαίο με στόχο τη συγκυριαρχία σε αυτό. Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου επισημαίνει -μεταξύ των άλλων- ότι «μια χώρα που αγνοεί την Κύπρο δεν μπορεί να είναι ενεργός στις παγκόσμιες και περιφερειακές πολιτικές» και ότι «…ακόμη και αν δεν υπήρχε κανένας μουσουλμάνος Τούρκος στην Κύπρο, η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να έχει ένα κυπριακό ζήτημα»!
Κάποιοι, ωστόσο, από τους πολιτικούς μας εξακολουθούν να στρουθοκαμηλίζουν, υποθηκεύοντας το μέλλον της χώρας…
* Πρόκειται για τον τίτλο ενός άρθρου του Τζων Βεϊνόγλου, προϊσταμένου εκφωνητών της ΕΡΤ, για την πολιτιστική συμβολή της Μικράς Ασίας μέχρι το 1922. Το έξοχο αυτό κείμενο καταλήγει: «…Να θυμόμαστε και ας θυμίζουμε προς κάθε κατεύθυνση. Κι ας μην τα γράφουν όλα τα βιβλία».