Η εμπλοκή των Σκοπίων

Ο τίτλος στο παρόν άρθρο μου είναι δάνειος. Τον αντλώ από το ομώνυμο έργο του καθηγητή Σαράντη Καργάκου, ο οποίος ανέθρεψε, με τις γνώσεις του, γενιές Ελληνίδων και Ελλήνων. Πράγματι, ο τίτλος αποδίδει με τρόπο ανάγλυφο αυτό που η Ελλάδα βιώνει ως πρόβλημα στα βόρεια σύνορά της. Από το 1995, οπότε και υπογράφηκε η λεγόμενη Ενδιάμεση Συμφωνία στο πλαίσιο του ΟΗΕ, η Ελλάδα προσπαθεί να δοθεί μια λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Λύση αμοιβαίως αποδεκτή, με ένα σύνθετο όνομα, με γεωγραφικό προσδιορισμό, για όλες τις χρήσεις είναι η εθνική κόκκινη γραμμή μας. Όλοι όσοι γνωρίζουν την κατάσταση στα δυτικά Βαλκάνια συμφωνούν πως όσο απαλλάσσεται η περιοχή από προβλήματα, τόσο το καλύτερο. Και από τα υπάρχοντα μεγάλα θέματα (π.χ. Κόσοβο, Βοζνία-Ερζεγοβίνη), η εξεύρεση μιας αμοιβαίας αποδεκτής ονομασίας για την ΠΓΔΜ εμφανιζόταν ως το απλούστερο. Αποδείχθηκε, όμως, πως δεν ήταν. Οι νέες γενιές των πολιτικών της
FYROM, κυρίως όσοι ανήκουν στη συντηρητική πλευρά του πολιτικού της συστήματος, δρομολογούν την πολιτική τους με κριτήριο έναν παροξυσμένο εθνικισμό. Ο εθνικισμός αυτός, όπως ήδη έχουμε βιώσει, δημιουργεί τριγμούς στις σχέσεις της FYROM με την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και προσφάτως την Αλβανία, αναστατώνει και την ίδια τη FYROM στο εσωτερικό της (ένταση με την αλβανική συνιστώσα, ένταση στο πλαίσιο του πολιτικού συστήματος των Σλαβομακεδόνων). Ακόμη και όσοι δεν συμμερίζονταν την άποψη πως η λεγόμενη εμπλοκή των Σκοπίων συνθέτει ένα σοβαρό πρόβλημα για την Ελλάδα, μετά την επαφή τους με τη νέα ηγεσία της χώρας αυτής έχουν αλλάξει άποψη. Πεποίθησή μου είναι πως έχει έρθει ώρα για μια ανακεφαλαίωση των δεδομένων του προβλήματος. Όχι απλώς για τις ανάγκες των διεθνών σχέσεων, αλλά για τις ανάγκες της πολιτικής πρακτικής. Η ανακεφαλαίωση αυτή θα είναι απολύτως χρήσιμη για τους χειρισμούς της νέας κυβέρνησης. Κατά τη γνώμη μου, υποχρεώσεις της νέας κυβέρνησης είναι οι εξής:
• Όπως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ συνεχώς υπογραμμίζει, η εθνική κόκκινη γραμμή αποτελεί την πολιτική της Ελλάδας στον ΟΗΕ, στην ΕΕ, σε όλες τις πολυμερείς ή διμερείς της σχέσεις, καθώς και στις σχέσεις Ελλάδας – Σκοπίων. Κι ακόμη, η εθνική κόκκινη γραμμή καθορίζει και τη στάση της Ελλάδας ως προς άλλα θέματα που τίθενται κατά τη διαπραγμάτευση ή και εκτός αυτής.
• Με βάση τα ανωτέρω, η Ελλάδα θα επιδιώξει τη λύση, διότι έτσι θα εξαλειφθεί ένα πρόβλημα που προσθέτει ένταση στα δυτικά Βαλκάνια. Η Ελλάδα όταν ισχυρίζεται πως επιδιώκει τη λύση, κυριολεκτεί. Η αντιστοιχία, όμως, λόγων και έργων πρέπει να χαρακτηρίσει και τις ενέργειες της κυβέρνησης των Σκοπίων.
• Η Ελλάδα θα ενημερώσει και θα συνεργάζεται ως προς το θέμα αυτό και με όλους τους παράγοντες που σχετίζονται, ακόμη κι εμμέσως, με το πρόβλημα που συνθέτει η στάση των Σκοπίων, όχι μόνο ως προς το όνομα της χώρας τους, αλλά και ως προς ορισμένα άλλα θέματα.
• Η Ελλάδα θα ενημερώσει τον ΟΗΕ για τη δεκαπενταετή περιπέτεια των διαπραγματεύσεων, επισημαίνοντας και τις πολιτικές διαστάσεις της προσφυγής της FYROM στο Διεθνές Δικαστήριο. Υπό την έννοια αυτή, θα αξιολογηθεί η στάση του ειδικού διαμεσολαβητή Μ. Νίμιτς, ώστε να διαμορφωθεί και η
νέα ατζέντα.
• Η κυβέρνηση θα ενδυναμώσει και θα αξιοποιήσει τη συνεργασία των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων, ενεργοποιώντας κυρίως το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής. Είναι απαράδεκτη κατάσταση να μην υπάρχει ακόμη ένα πεδίο διαμόρφωσης στρατηγικής. Πρόκειται περί ενός σοβαρότατου πολιτικού ελλείμματος, που ζημιώνει τη χώρα, και του οποίου τη μακροημέρευση δεν θα επιτρέψουμε.