Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
Στον απόηχο της οικονομικής κρίσης και για την αντιμετώπισή της επόμενο ήταν να αυξηθούν τα κρατικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος σε όλα τα κράτη της Δύσης. Τα κράτη εφάρμοσαν σε πρώτη φάση το μέτρο στήριξης των τραπεζών (και των τραπεζιτών) με παχυλές επιχορηγήσεις με δημόσιο χρήμα και στη συνέχεια αναγκάστηκαν να πάρουν μέτρα τόσο για την πραγματική οικονομία όσο και για τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Έτσι φτάσαμε στα υψηλά ελλείμματα και στη σημαντική αύξηση του δημοσίου χρέους. Καθόσον αφορά τη χώρα μας και την περσινή χρονιά (2008) και τη φετινή το έλλειμμα αυξήθηκε λόγω της υστέρησης των εσόδων του κράτους και της σημαντικής αύξησης των κρατικών δαπανών. Και τα δύο αναπόφευκτη συνέπεια της οικονομικής κρίσης. Για το 2009 οι εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος είναι υπερβολικά αρνητικές. Με το δεδομένο ότι τα δημόσια έσοδα στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου παρουσίασαν μείωση -0,5% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά και οι δαπάνες αύξηση +15%, η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος υπολογίζει ότι φέτος η δημοσιονομική διαχείριση θα παρουσιάσει ταμειακό έλλειμμα γύρω στο 10% του ΑΕΠ. Κι αυτό σημαίνει ότι τελικά το έλλειμμα του προϋπολογισμού θα κυμανθεί γύρω στο 8% και το δημόσιο χρέος στο 110% του ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένου και του πακέτου στήριξης των τραπεζών. Πάντως, προς το παρόν, η ΕΕ (δηλαδή η υπηρεσία του επιτρόπου Χοακίν Αλμούνια και η Eurostat) δεν έχουν οριστικά αποφασίσει εάν το κόστος για την αντιμετώπιση της κρίσης θα βαρύνει τα ελλείμματα και το χρέος, αφού τα ίδια φαινόμενα εμφανίζονται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, και φυσικά και της Ευρωζώνης.
2
Και συνεχίζουμε στα καθʼ ημάς. Πριν από 15 ημέρες το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και η Παγκόσμια Τράπεζα έδωσαν στη δημοσιότητα τις εκθέσεις τους για την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών και για το επιχειρηματικό περιβάλλον. Αυτή η δεύτερη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας με τον τίτλο «Doing Business» παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον για τη χώρα μας. Εμφανίζει την Ελλάδα ως μια από τις πλέον καθυστερημένες χώρες και την κατατάσσει στην 154η θέση. Διαπιστώνει ότι οι ηθικοί κανόνες στην επιχειρηματική δραστηριότητα δεν γίνονται καθόλου σεβαστοί. Η δημόσια διοίκηση είναι εντελώς αδιαφανής, περισσότερο και από αυτήν της… Ουγκάντα, ενώ η διαφθορά είναι πιο εκτεταμένη από ό,τι στην Ιταλία. Ενδεικτικά αναφέρει ότι, από στοιχεία που άντλησε από το Πρωτοδικείο Αθηνών, για την επίλυση μιας επιχειρηματικής διαφοράς απαιτούνται 819 μέρες, δηλαδή κάτι λιγότερο από δυόμισι χρόνια, όταν ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ, που ανήκει και η Ελλάδα, φτάνει στις 462 μέρες. Μήπως για τους λόγους αυτούς οι ξένες (αλλά και οι ντόπιες) επενδύσεις στη χώρα μας στην πραγματική οικονομία είναι τόσο πεσμένες, κυριολεκτικά ανύπαρκτες; Όλες αυτές οι επισημάνσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας δεν έχουν καμία δόση υπερβολής. Είναι μια θλιβερή πραγματικότητα την οποία βιώνει ο έλληνας πολίτης. Έτσι ένα τέτοιο περιβάλλον σε όλη την έκταση της κοινωνικής μας ζωής, και όχι μόνο στην επιχειρηματική δραστηριότητα, σημαδεύει την καθημερινότητα του έλληνα πολίτη και είναι μεγάλη ντροπή για τη χώρα μας! Ποιος θα μας βγάλει από τον βούρκο της ανυπαρξίας ηθικών φραγμών;
3
Οι εκτιμήσεις για το ύψος της ανεργίας δεν είναι καθόλου ελπιδοφόρες για τους εργαζομένους. Κορυφαίοι οικονομολόγοι, οικονομικοί υπουργοί και υψηλά ιστάμενοι παράγοντες διεθνών οικονομικών οργανισμών εκφράζουν φόβους αύξησης της ανεργίας στο άμεσο μέλλον. Όπως έγινε γνωστό, στην πρόσφατη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών του G–20, μιλώντας στους συμμετέχοντας ομολόγους του, ο υπουργός των Οικονομικών των ΗΠΑ Τίμοθι Γκάιτνερ επεσήμανε ότι «η ανεργία βρίσκεται σε απαράδεκτα υψηλό επίπεδο, ενώ δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για μια βιώσιμη ανάκαμψη βασιζόμενη στην ιδιωτική ζήτηση». Αν αποκρυπτογραφήσει κανείς τα λόγια αυτά του αμερικανού υπουργού, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν περιμένει βιώσιμη ανάπτυξη όσο υπάρχει υψηλή ανεργία και υποτονική ιδιωτική ζήτηση. Και ο επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν προειδοποίησε για μια αναμενόμενη εκτίναξη της ανεργίας, ίσως ύστερα από έναν χρόνο. Επομένως όσοι προβλέπουν ανάκαμψη ευνοούν προφανώς μόνον την αύξηση των κερδών των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων. Είναι όμως αυτή ανάκαμψη; Ασφαλώς μας δουλεύουν!