Κοινό σχέδιο δράσης για την Παιδεία

Προσδιορίζει το περιβάλλον εντός του οποίου οι πολίτες της συνθέτουν, δημιουργούν, οραματίζονται αναδεικνύοντας τις δεξιότητές τους και καθορίζοντας τις επιδόσεις του σήμερα. Πρωτίστως όμως θέτοντας τον πήχη για τα επιτεύγματα του αύριο.

Όλες οι χώρες κινούνται πλέον σε μια σύγχρονη τροχιά που θέτει στο επίκεντρο ένα και μόνο στοίχημα: την οικοδόμηση της κοινωνίας της γνώσης, της έρευνας, της τεχνολογίας. Ένα νέο κοινωνικό πλέγμα δράσεων και πρωτοβουλιών που θα υπηρετούν τη διά βίου μάθηση, την πρόοδο, την πνευματική καλλιέργεια του πολίτη. Η πολιτισμική ακτινοβολία κάθε κοινωνίας και η ετοιμότητά της στην αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος προϋποθέτει τη διαρκή επένδυση σε αυτό που είθισται να αποτελεί σημείο αναφοράς σε όλα τα μεγάλα ζητήματα της νέας εποχής. Σε ό,τι ισοδυναμεί με κόμβο συνάντησης και συνύπαρξης όλων των μεγάλων θεμάτων, που συνδέονται με την ανάπτυξη και την ευημερία κάθε χώρας. Στην ανάγκη αλλά και την υποχρέωση μιας πολιτείας να αναγεννιέται διαρκώς μέσα από την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό όλων των βαθμίδων παραγωγής πνεύματος, πολιτισμού και γνώσης. Στην παρακαταθήκη Παιδείας που είναι πλούτος του σήμερα και η δύναμη του αύριο για κάθε γενιά στο πέρασμα των χρόνων.

Η νέα εποχή μάς καλεί να συγχρονίσουμε την πολιτική μας ατζέντα στις απαιτήσεις, τον ανταγωνισμό και τις ανάγκες που γεννά το διεθνές εκπαιδευτικό σύστημα. Με άλλα λόγια να αφήσουμε πίσω όλα αυτά που μας χωρίζουν και να συνεχίσουμε μπροστά κρατώντας αυτά που μας ενώνουν. Έχοντας ταυτοχρόνως ως αφετηρία μια κοινή παραδοχή που μένει μακριά από εργαλεία του παρελθόντος και απαρχαιωμένες προσεγγίσεις. Ένα νέο πλαίσιο συλλογικής συνεργασίας. Μια ευρύτερη κοινωνική και πολιτική συμφωνία επιτάσσεται από τις ανάγκες των καιρών. Συμφωνία που θα βασίζεται στη συναίνεση και θα έχει ως θεμέλια κοινές παραδοχές και αρχές. Με μοναδικό σημείο αναφοράς τη δυνατή επιθυμία μιας ολόκληρης κοινωνίας που μας καλεί να μείνουμε μακριά από αγκυλώσεις του παρελθόντος. Ένα σύνολο πολιτών που περιμένουν από την πολιτική και τους πολιτικούς ένα μίνιμουμ κοινού consensus για κάθε σημαντικό ζήτημα που στοιχειοθετείται σε εθνική προτεραιότητα.

Και η Παιδεία είναι για όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου πρώτη και κύρια εθνική προτεραιότητα. Είναι εθνική υπόθεση στην οποία δεν χωρούν ψευδεπίγραφες μεταρρυθμίσεις ή μεταρρυθμίσεις που θα μπαίνουν σε εισαγωγικά. Χρειάζονται τομές, τις οποίες για να κάνουμε πράξη πρέπει να ξεχάσουμε μονοσήμαντες αλήθειες, παλιές βεβαιότητες, ξεπερασμένα πολιτικά και ιδεολογικά υποδείγματα. Με θάρρος, ρεαλισμό και αποτελεσματικότητα έχουμε πράγματι τα περιθώρια να γεφυρώσουμε τις όποιες αντικρουόμενες ιδεολογικές αντιλήψεις και απόψεις. Να ξεπεράσουμε διαχωριστικές γραμμές και αδιέξοδες προκαταλήψεις. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στις πραγματικές αλλαγές, οι οποίες στον χώρο της Παιδείας θα είναι συνώνυμες με πολύ ξεκάθαρους όρους: την προοδευτική ανασυγκρότηση δυνάμεων, την ενίσχυση, την αναβάθμιση και την υποστήριξη του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος.

Οι συνθήκες είναι πιο ώριμες από ποτέ για τη χώρα και την κοινωνία μας, αλλά πρωτίστως για όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Με ειλικρίνεια και πραγματική θέληση για γόνιμη ανταλλαγή απόψεων, να μπορέσουμε να διατυπώσουμε από κοινού συγκεκριμένες πειστικές απαντήσεις στα μεγάλα και σημαντικά προβλήματα στον χώρο της Παιδείας. Να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο αρχών το οποίο θα οριοθετεί ένα σύγχρονο και δικαιότερο σύστημα εισαγωγής στο πανεπιστήμιο και το οποίο θα στηρίζεται στην εξατομικευμένη προσπάθεια. Η Παιδεία τόσο ως εκπαίδευση, ως μόρφωση και κυρίως ως καλλιέργεια έχει μια διπλή αποστολή: να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να προλαμβάνει το αύριο. Με μια λέξη, να το επικαθορίζει με τον πιο οραματικό, πρακτικό και αποτελεσματικό στόχο. Χρειάζεται να διαμορφώσουμε έναν κορμό γνώσεων και ανάπτυξης δεξιοτήτων ώστε να παράγεται ένα ευδιάκριτο μορφωτικό επίπεδο. Μια εκπαίδευση που θα περιλαμβάνει την ακριβή χρήση της γλώσσας, τη χρήση μιας δεύτερης ευρωπαϊκής γλώσσας, τις νέες τεχνολογίες, τα Μαθηματικά, την ουμανιστική Παιδεία με υποχρεωτική αναφορά στη Ιστορία, στη Γεωγραφία και την Πολιτική Επιστήμη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό των πολιτισμικών διαφορών.

Στην Παιδεία δεν χωράει άλλη μαθηματική πράξη εκτός από την πρόσθεση και τον πολλαπλασιασμό. Μας γεμίζει όλους με αισιοδοξία ότι οι πολιτικές αφαίρεσης και διαίρεσης μπαίνουν σιγά σιγά στο περιθώριο. Όλοι ακούμε μια κοινωνία που ζητάει από εμάς οικουμενικές λύσεις. Λύσεις που δεν επιβάλλονται με δογματισμούς, ετσιθελισμούς και προηλειμμένες αποφάσεις, αλλά παράγονται μέσα από εξαντλητικό διάλογο, σύνθεση απόψεων και οικουμενικές συναινέσεις. Γιατί η Παιδεία δεν προσφέρεται ως χώρος για στείρα αντιπαράθεση απόψεων. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις οφείλουμε να επιδεικνύουμε καθημερινά τη σοβαρότητα, την υπευθυνότητα και τον ρεαλισμό που απαιτείται. Δεν έχουμε άλλα περιθώρια. Δεν υπάρχουν άλλα παράπλευρα μονοπάτια. Υπάρχει μία και μόνο επιλογή: όλοι μαζί να επεξεργαστούμε ένα κοινό σχέδιο δράσης για την Παιδεία της χώρας. Μια ενιαία εθνική στρατηγική κατεύθυνση για την Παιδεία που δεν θα αλλάζει από υπουργό σε υπουργό, θα έχει συνέχεια στο βάθος ενός μακρού χρονικού ορίζοντα. Κυρίως όμως θα δεσμεύει όλες τις πολιτικές πλευρές απʼ όποια ιδεολογική αφετηρία κι αν προέρχονται.

Το έχω πει πολλές φορές ότι οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις προϋποθέτουν ευρύτερες συναινέσεις που θα υπηρετούν έναν κοινό εθνικό στόχο. Η ανταπόκριση όλων σε αυτήν την εθνική προσπάθεια συνεννόησης γύρω από έναν κρίσιμο τομέα που αφορά τη νέα γενιά, συνιστά έμπρακτη απόδειξη υπευθυνότητας και αυθεντικής έκφρασης του χρέους όλων μας απέναντι στα παιδιά μας. Αυτός ο εθνικός στόχος για την Παιδεία ξεπερνάει κόμματα, ιδεοληψίες και φορείς. Πολύ περισσότερο ξεπερνάει τα ίδια τα πρόσωπα. Γιατί η Παιδεία είναι ένδειξη πολιτισμού και κουλτούρας. Είναι πάνω απʼ όλα πήχης ευημερίας μιας ολόκληρης κοινωνίας. Εγγυάται ένα καλύτερο μέλλον για κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνα.