Άρχισαν τα καμπανάκια για σκληρά μέτρα!
Οι διεθνείς οικονομικοί κύκλοι αποδύθηκαν σε ένα μπαράζ προειδοποιητικών κινήσεων, αμέσως μετά την παρουσίαση του οικονομικού προγράμματος του ΠΑΣΟΚ, που κρίθηκε υπερβολικά «χαλαρό», καθώς τέθηκε από τον Γιώργο Παπανδρέου στόχος μείωσης του δημοσίου ελλείμματος κάτω από το 3% σε ορίζοντα τριετίας:
1. Ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Χοακίν Αλμούνια έσπευσε να τονίσει ότι η νέα κυβέρνηση δεν θα έχει την παραμικρή περίοδο χάριτος και να προειδοποιήσει εμμέσως πλην σαφώς ότι δεν θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη η έγκριση του σταθεροποιητικού της προγράμματος και η παράταση της προσαρμογής ως το τέλος του 2012, για την οποία μίλησε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
2. Το επόμενο «καμπανάκι» ήλθε από αναλυτή του κορυφαίου οίκου πιστοληπτικών αξιολογήσεων Standard & Poor’s, ο οποίος προειδοποίησε ότι χωρίς σκληρά μέτρα η επόμενη κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά στον κίνδυνο υποβάθμισης της αξιολόγησης των ελληνικών ομολόγων, που συνεπάγεται μεγάλη αύξηση του κόστους δανεισμού, αν όχι και «εμπάργκο» από τους πιστωτές.
3. Την Πέμπτη ήταν η σειρά ξένων τραπεζιτών και διαχειριστών μεγάλων χαρτοφυλακίων να χτυπήσουν τα δικά τους «καμπανάκια»: Μόλις έκανε τον γύρο του κόσμου το τηλεγράφημα του οικονομικού πρακτορείου Bloomberg, στο οποίο ο υπουργός Οικονομίας, Γ. Παπαθανασίου, ομολογούσε για πρώτη φορά ότι το έλλειμμα του 2009 στην καλύτερη περίπτωση θα φθάσει το 6% -και υπό την προϋπόθεση ότι θα αποδώσουν όλα τα προσωρινά μέτρα που έχουν ανακοινωθεί από την κυβέρνηση- εκπρόσωποι ξένων θεσμικών χαρτοφυλακίων δήλωσαν στο ίδιο πρακτορείο ότι αποφεύγουν επενδύσεις σε ελληνικά ομόλογα, γιατί θεωρούν βέβαιο ότι θα πέσουν και πάλι σημαντικά οι τιμές τους.
Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, οι δανειστές της χώρας «σφίγγουν τον κλοιό» γύρω από την επόμενη κυβέρνηση, καθώς φοβούνται ότι μια ήπια προσαρμογή θα διατηρήσει σε υψηλά επίπεδα τις δανειακές ανάγκες του Δημοσίου, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η προσφορά κρατικών ομολόγων στην αγορά και να ασκηθούν πιέσεις στις τιμές των κρατικών τίτλων που ήδη κατέχουν.
Προς το παρόν, οι δανειακές ανάγκες του Δημοσίου και των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες «ανταγωνίζονται» το κράτος στις διεθνείς αγορές για χρηματοδότηση, είναι χαμηλές και θα παραμείνουν χαμηλές μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2010, καθώς ήδη έχουν αντλήσει μεγάλα ποσά, ενώ είναι πολύ μικρές οι λήξεις παλαιών δανείων που θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν.
Όμως, το δεύτερο τρίμηνο του 2010 προδιαγράφεται ιδιαίτερα δύσκολο, αν ως τότε δεν έχει βρεθεί ένα σημείο ισορροπίας μεταξύ της νέας κυβέρνησης και των πιστωτών: Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το β΄ τρίμηνο του 2010 συγκεντρώνονται οι περισσότερες λήξεις παλαιών δανείων του Δημοσίου (γύρω στα 18 δισ. ευρώ), ενώ και οι τράπεζες θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσουν δάνεια ύψους 3,7 δισ. ευρώ.
Αν σε αυτά τα ποσά προστεθούν και οι δανειακές ανάγκες του Δημοσίου για την κάλυψη τρεχουσών αναγκών και για να «κλείσουν τρύπες» του 2009, γίνεται σαφές ότι η ζήτηση κεφαλαίων ανεβαίνει κατακόρυφα, οι δανειστές παίρνουν το… πάνω χέρι και γίνεται ορατός ο κίνδυνος μιας απότομης αύξησης του κόστους δανεισμού Δημοσίου και τραπεζών, που θα προκαλέσει νέα έξαρση της πιστωτικής ασφυξίας στην οικονομία.
Η «θηλιά» των επιταγών
Για τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας η ώρα της κρίσης θα έλθει, πάντως, πολύ νωρίτερα και ήδη εκφράζονται φόβοι για έναν «μαύρο Δεκέμβρη» ασφυξίας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με «μποτιλιάρισμα» ακάλυπτων επιταγών, καθώς παραδοσιακά στον τελευταίο μήνα του έτους μεταφέρεται από τους επιχειρηματίες ένα μεγάλο ποσοστό των υποχρεώσεων της χρονιάς.
Τα στοιχεία της Τειρεσίας ΑΕ, που έδειξαν αυτήν την εβδομάδα ότι τον Αύγουστο μειώθηκαν σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα οι ακάλυπτες επιταγές, δεν θα πρέπει να παρερμηνεύονται,
όπως τονίζουν τραπεζικά στελέχη. Το ύψος των ακάλυπτων επιταγών ήταν υπερδιπλάσιο σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2008, ενώ συνολικά την περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου η αξία των ακάλυπτων επιταγών έχει τριπλασιασθεί σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008 και έχουν «μαυριστεί» συνολικά σχεδόν 220.000 επιχειρήσεις.
Τους φθινοπωρινούς μήνες, όταν οι τουριστικές επιχειρήσεις κληθούν να εξοφλήσουν επιταγές σε προμηθευτές τους, ύστερα από μια κακή σεζόν, αλλά και τον Δεκέμβριο, όταν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις κληθούν να καλύψουν υποχρεώσεις προηγούμενων μηνών, αλλά και το δώρο Χριστουγέννων του προσωπικού, εκφράζονται φόβοι ότι το φαινόμενο των ακάλυπτων επιταγών θα προσλάβει απειλητικές διαστάσεις.
Για το πρόβλημα της πιστωτικής ασφυξίας, το ΠΑΣΟΚ έχει προτείνει τη σύσταση ειδικού Ταμείου Αναχρηματοδότησης επιχειρήσεων, το οποίο θα λειτουργήσει με τις εγγυήσεις ύψους 15 δισ. ευρώ που προσφέρθηκαν από το Δημόσιο στις τράπεζες, αλλά έχουν μείνει αναξιοποίητες. Με τη λύση αυτή μπορεί να βρεθεί μια διέξοδος για να χρηματοδοτηθούν από τις τράπεζες με κρατικές εγγυήσεις οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ως τα μέσα του 2008 δεν είχαν εμφανίσει οικονομικά προβλήματα, αλλά εκφράζονται φόβοι ότι αν δεν τεθούν σοβαροί όροι και προϋποθέσεις για την παροχή των κρατικών εγγυήσεων, το μέτρο θα οδηγήσει στη μεταφορά νέων δυσβάστακτων χρεών στο Δημόσιο, προς όφελος των τραπεζών, οι οποίες θα έχουν «ξεφορτωθεί» προβληματικούς οφειλέτες στέλνοντας στο κράτος τον λογαριασμό…