Η «κρυφή ατζέντα» της αυτοδυναμίας

Όλη η συζήτηση για τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου διεξάγεται με κεντρικό ερώτημα την επίτευξη ή μη αυτοδυναμίας από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο προβάλλει ως βέβαιος νικητής. Επιστρατεύονται λοιπόν οι εκλογικοί νόμοι (Σκανδαλίδη και Παυλόπουλου), αναζητούνται τα κρυμμένα «μυστικά» τους και τα εκλογικά παραθυράκια τους, εκπονούνται σενάρια συνεργασιών ή μη προς επίτευξη κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών…
Για άλλη μια φορά λοιπόν ο μικρόκοσμος του κομματικού ανταγωνισμού, των συμφερόντων, των πελατειακών δικτύων «αριθμοποιεί» και υποβιβάζει καίρια στρατηγικά ερωτήματα για την πορεία της χώρας και τα μετατρέπει σε πρώτου βαθμού εξισώσεις και ανισότητες…
Όμως το κεντρικό ερώτημα δεν είναι αν θα προκύψει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία (είτε με οριακή αυτοδυναμία είτε μέσω συμβιβασμών και συναλλαγών), αλλά εάν μπορεί να υπάρξει μια ισχυρή πολιτική κυβερνητική εξουσία, ικανή να αντιμετωπίσει τα κρίσιμα προβλήματα, να χαράξει εθνικούς και κοινωνικούς στόχους, να διασφαλίσει τη συναίνεση του λαού…
Επειδή όμως το δεύτερο σκέλος του διλήμματος έχει από καιρό εγκαταλειφθεί από τους πολιτικούς διαχειριστές και τους κομματικούς-πελατειακούς μηχανισμούς, αρκούμεθα να παρακολουθούμε την ατζέντα των θεμάτων που καθορίζουν τα κομματικά επιτελεία και οι διαφημιστές τους και, σε ένα δεύτερο επίπεδο, από το παρασκήνιο, τα συμφέροντα της διαπλοκής και οι εκφραστές τους.
Εν αρχή, λοιπόν η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Ο πρωθυπουργός, με παρρησία, από τη Θεσσαλονίκη υιοθέτησε τις συστάσεις των διεθνών οργανισμών και τους περιοριστικούς όρους που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την αντιμετώπιση του χρέους και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Μια επιλογή που είναι απόλυτα συνεπής προς το πρότυπο της νεοφιλελεύθερης αντίληψης, η οποία «θυμάται» τον ρόλο του κράτους μόνον όταν το χρησιμοποιεί για να στηρίξει επιλεκτικά καταρρέοντες μηχανισμούς της αγοράς και του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Το ΠΑΣΟΚ, από τη δική του πλευρά, επιδιώκει να εμπεδώσει στους ψηφοφόρους την αντίληψη ότι εκφράζει μια διαφορετική οικονομική στρατηγική για την αντιμετώπιση της κρίσης. Υιοθετεί «ψήγματα» ενός ξεχασμένου εδώ και πολλά χρόνια από τις ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ, ύστερου κεϊνσιανισμού και διαφημίζει αναδιανομή εισοδήματος μέσω της φορολόγησης του «μεγάλου κεφαλαίου»…
Πολύ σωστές επιλογές για να είναι αληθινές. Δυστυχώς «όλα αυτά είναι ρόλοι» (όπως τραγούδησε ο Σαββόπουλος στους «Αχαρνής») και χρησιμεύουν για την επικοινωνιακή διαφοροποίηση του ΠΑΣΟΚ από τη Νέα Δημοκρατία. Άλλωστε στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ καίρια θέση κατέχουν οι νεοφιλελεύθερες-εκσυγχρονιστικές αντιλήψεις, οι οποίες χρησιμεύουν ως δίαυλος επικοινωνίας με τα συμφέροντα της αγοράς και της διαπλοκής, παρέχοντας την εγγύηση ότι στην πράξη, όταν το ΠΑΣΟΚ γίνει κυβέρνηση, θα επικρατήσει ο πολιτικός ρεαλισμός, τον οποίον επιβάλλει η κρίσιμη συγκυρία… Αυτό είναι ακριβώς το «κρυφό πρόγραμμα» του ΠΑΣΟΚ, έκφραση που ο ίδιος ο πρόεδρός του χρησιμοποιούσε στις περασμένες εκλογές κατά του Κ. Καραμανλή.
Όσο για την Αριστερά, το μεν ΚΚΕ έχει ως μοναδικό περιεχόμενο του προγράμματός του τη λέξη αντίσταση, ο δε ΣΥΡΙΖΑ αγωνίζεται να καταρτίσει το πρόγραμμα της πολιτικής / κοινοβουλευτικής του επιβίωσης…
Παρά, συνεπώς, τις μεγαλόστομες διακηρύξεις ότι η έκβαση των εκλογών και η εκλογική δύναμη των κομμάτων θα κριθούν από το οικονομικό πρόγραμμα και τα συγκεκριμένα μέτρα στα οποία «θα δεσμευθούν», οι εκλογές της 4ης Οκτωβρίου δεν θα αποτελέσουν παρά μια αλλαγή στο «στυλ» των τύπων διαχείρισης και στο «προφίλ» των προσώπων της εξουσίας.
Η ΝΔ «φεύγει» έχοντας απολέσει ένα σοβαρό τμήμα της κοινωνικής-εκλογικής της βάσης και της πολιτικής της αξιοπιστίας. Αντίθετα, ο Κ. Καραμανλής διατηρεί ακόμα, παρά τις απώλειες, ισχυρό το ηγετικό του «προφίλ». Το ΠΑΣΟΚ «έρχεται» ως αναπόφευκτη «λύση», χωρίς όμως να συγκεντρώνει την εμπιστοσύνη των πολιτών (ακόμα και ενός σοβαρού τμήματος που θα το ψηφίσει) τόσο ως προς τη δυνατότητά του να πραγματοποιήσει τις υποσχέσεις του όσο και ως προς τις ικανότητες του ηγέτη του και τη συνοχή της ηγετικής του ομάδας.
Ίσως το κρισιμότερο στοιχείο της κυβερνητικής αλλαγής να είναι εκείνο το οποίο απουσιάζει τελείως από την πολιτική-εκλογική ατζέντα των ημερών, εκείνο που αποσιωπάται επιμελώς από τους παντοειδείς «σωτήρες». Και αυτό αφορά την εξέλιξη των εθνικών μας θεμάτων…
Πολλά μπορούν να καταλογισθούν, και δικαίως, σε βάρος του Κ. Καραμανλή και των επιλογών του. Όμως τρία σημαντικά γεγονότα δεν θα πρέπει να απαξιωθούν μέσα από την κριτική αυτή: η στάση του στην περίπτωση του Σχεδίου Ανάν (όταν ο Γ. Παπανδρέου εμφανίσθηκε ως πολιτικός ατζέντης του σχεδίου αυτού), η προώθηση του αγωγού με τη Ρωσία και το βέτο για την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Αυτά τα τρία γεγονότα φαίνεται ότι βάρυναν σημαντικά για την «απομάκρυνση» του Κ. Καραμανλή.
Σοβαροί διεθνείς αναλυτές υποστηρίζουν ότι μετά την 4η Οκτωβρίου στην Ελλάδα θα αλλάξει σημαντικά το τοπίο στα εθνικά θέματα. Οι διάφοροι «Ρόντοι» είναι έτοιμοι να ενεργοποιηθούν, όπως έπραξαν και στο παρελθόν, για να κλείσουν οι «εκκρεμότητες» και να προωθηθούν συμβιβαστικές λύσεις.
Την εγγύηση για μια τέτοια «αλλαγή τοπίου» την παρέχει στους ηγέτες των ΗΠΑ και της «νέας τάξης» το «δίδυμο» Γ. Παπανδρέου – Ντ. Μπακογιάννη. Κατά πάσαν πιθανότητα, τις «αλλαγές» θα τις ξεκινήσει η νέα διακυβέρνηση και, εάν τα πράγματα δεν προωθηθούν ικανοποιητικά, υπάρχει και η «λύση» της κ. Μπακογιάννη για την ολοκλήρωσή τους…
Ίσως μια τέτοια οπτική να μας προσφέρει κάποιες ερμηνείες για όσα συμβαίνουν τα δύο τελευταία χρόνια. Όμως το κυριότερο είναι ότι θα πρέπει να μας καταστήσει ιδιαίτερα προσεκτικούς για όσα μας επιφυλάσσει το μέλλον, πέραν του «χρώματος» των κομμάτων που κυβερνούν.