Η ΛΑΙΛΑΠΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ

Είναι πάντως γεγονός ότι η χώρα μας ουδέποτε είχε επιτύχει να μειώσει το έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ στην πραγματικότητα. Το πετύχαινε πάντα στα χαρτιά. Και η τρανή απόδειξη είναι η αλματώδης αύξηση του δημόσιου χρέους και η εκποίηση της δημόσιας περιουσίας. Αυτό που δεν καταφέραμε σε περίοδο υψηλής ανάπτυξης, με ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ πάνω από 4% ετήσια, θα μπορούσαμε να το καταφέρουμε τώρα, με την κρίση, που η αντιμετώπισή της προκαλεί δικαιολογημένα έκτακτες δαπάνες, και με μηδενική ανάπτυξη; Αδύνατον. Και σύμφωνα με το λογικό επιχείρημα «ουδείς υποχρεούται εις τα αδύνατα», η κυβέρνηση αποφάσισε να ζητήσει τον προσεχή Οκτώβριο παράταση δύο ετών για τη μείωση του ελλείμματος, όπως προστάζουν οι μεγάλοι αφέντες της Κομισιόν και της ΕΚΤ.

Όλοι οι διεθνείς οργανισμοί προβλέπουν ότι η επόμενη χρονιά (2010) από πλευράς ελλείμματος θα είναι πολύ χειρότερη από τη φετινή. Έτσι, το 2010, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, το έλλειμμα θα φτάσει στο 5,7% του ΑΕΠ (2009 = 5,4%), ενώ οι πρόσφατες προβλέψεις του ΔΝΤ και του ΟΟΣΑ ανεβάζουν το έλλειμμα στο 6,7%. Και η παράταση των δύο ετών που θα ζητήσει η κυβέρνηση επιβεβαιώνει, κατά κάποιον τρόπο, το αληθές των εκτιμήσεων αυτών. Μέσα στην πραγματικότητα αυτήν οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Κομισιόν είναι διατεθειμένη να ικανοποιήσει το ελληνικό αίτημα, βάζοντας όμως αρκετά σκληρούς όρους, κυρίως σε τρία επίπεδα: α) στην αύξηση της φορολογίας με μέτρα μόνιμης εφαρμογής και απόδοσης, β) σε αλλαγές-μεταρρυθμίσεις, όπως θα μας πει ο κ. πρωθυπουργός, στην αγορά εργασίας και στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας και γ) στη διαιώνιση της σφιχτής εισοδηματικής πολιτικής. Τα νέα φορολογικά μέτρα θα δικαιολογηθούν ως απαραίτητα για την αύξηση των εσόδων του Δημοσίου και τη μείωση του ελλείμματος του Προϋπολογισμού. Όμως στην πραγματικότητα θα δίνουν τη δυνατότητα στην κυβέρνηση που θα βρίσκεται στην εξουσία τη διετία 2010 – 2011 να συνεχίσει με θέρμη το σπάταλο κράτος, που εκτός των άλλων θα εξασφαλίζει στους γνωστούς «Ηρακλείς του κατεστημένου» άφθονα πλούτη, θεμιτά ή αθέμιτα. Η κυβέρνηση με άνεση θα μπορέσει να εφαρμόσει την πολιτική τού «πάρε κι εσύ και σώπα» με χρηματοδότηση από τη φορολογική αφαίμαξη των πολιτών. Οι κάθε λογής «νταβατζήδες», οι μεγαλοεργολάβοι, οι εκδότες, οι καναλάρχες, οι τραπεζίτες και οι μεγαλοεπιχειρηματίες άρχισαν να ακονίζουν από τώρα τα μαχαίρια για να ορμήσουν στο ψητό. Η σφιχτή εισοδηματική πολιτική, την οποία προ ημερών προανήγγειλε ο κ. πρωθυπουργός, κατά τη συνάντησή του με τη συνδικαλιστική ηγεσία, πρόκειται να διευκολύνει την όποια κυβέρνηση στη συνέχιση του σπάταλου κράτους. Αυτοί οι μεγαλοσχήμονες που «βυζαίνουν» ανελέητα τον κρατικό Προϋπολογισμό επιδιώκουν άμεσες εκλογές και κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού», με συμμαχία ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, έτσι που τα όποια μέτρα να τυγχάνουν ευρείας λαϊκής στήριξης.

Η πολιτική τού «πάρε κι εσύ και σώπα» προϋποθέτει ταυτόχρονα και εφαρμογή τού «σκάβε και σώπα» στον τομέα των εργασιακών σχέσεων, καθώς και σφιχτή εισοδηματική πολιτική και αύξηση της ανεργίας. Και οι δύο αυτές προϋποθέσεις υπάρχουν. Και η σημερινή υψηλή ανεργία προβλέπεται να ψηλώσει ακόμη περισσότερο το 2010. Έτοιμη λοιπόν η πλατφόρμα για να οικοδομηθούν οι νέες εργασιακές σχέσεις και οι αλλαγές στο ασφαλιστικό μας σύστημα, που θα βαφτιστούν μεταρρυθμίσεις. Και μάλιστα αναγκαίες για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Δεν είναι χωρίς σημασία το γεγονός ότι όλοι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί (ΕΕ, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ κ.λπ.) μιλάνε στις εκθέσεις τους για μεταρρυθμίσεις τάχα αναγκαίες για να πάει μπροστά η οικονομία της χώρας μας, χωρίς να προσδιορίζουν επακριβώς ποιες συγκεκριμένα είναι αυτές οι «αναγκαίες μεταρρυθμίσεις». Μιλάνε αορίστως και παρασκηνιακά πιέζουν για μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν την ασυδοσία των αγορών, την αύξηση των φορολογικών βαρών του μικρομεσαίου εισοδήματος των νοικοκυριών, την κατάργηση των κεκτημένων δικαιωμάτων των εργαζομένων, την αλλαγή του ασφαλιστικού μας συστήματος προς την κατεύθυνση οι ασφαλισμένοι να πληρώνουν χωρίς να απολαμβάνουν, όπως ακριβώς γίνεται στις ΗΠΑ. Όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις έχουν στόχο την ενίσχυση της οικονομίας της ελεύθερης (ασύδοτης) αγοράς και την καταλήστευση του εισοδήματος των εργαζομένων. Και για τον λόγο αυτό οι εγχώριοι «νταβατζήδες» και τα φερέφωνά τους στα μέσα μαζικής ενημέρωσης συνεχώς συνιστούν στην κυβέρνηση μεταρρυθμίσεις. Και ξεκαθαρίζουμε ότι ασφαλώς χρειάζονται μεταρρυθμίσεις και στην Ελλάδα, αλλά προς την κατεύθυνση της προστασίας των δικαιωμάτων του κοινωνικού συνόλου και της προώθησης της αναπτυξιακής προσπάθειας της χώρας μας. Μεταρρυθμίσεις υπέρ των πολλών και όχι υπέρ των συμφερόντων μιας ολιγάριθμης κλίκας.

Θεωρείται βέβαιο ότι η Κομισιόν θα μας δώσει τη διετή παράταση για τη μείωση του ελλείμματος, όμως με ισχυρά ανταλλάγματα, όχι μόνον για αέναη λιτότητα των εργαζομένων (αυτό είναι πλέον καθεστώς), αλλά και για ουσιαστικές αλλαγές στην αγορά εργασίας και στο ασφαλιστικό μας σύστημα, καθώς και για την περαιτέρω απελευθέρωση των αγορών.

Συγκεκριμένα η Κομισιόν θα προβάλει, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, τις παρακάτω αξιώσεις για άμεσες αλλαγές:

α) Στον τομέα της εμβάθυνσης και της απόλυτης κυριαρχίας της ελεύθερης (ασύδοτης) αγοράς υπάρχουν πιέσεις για ουσιαστικότερη απελευθέρωση των δικτύων, όπως για παράδειγμα των δικτύων της ΔΕΗ, του ΟΤΕ, του ΟΣΕ, των ΚΤΕΛ, των αστικών συγκοινωνιών κ.λπ. Επίσης και για την απελευθέρωση των λεγομένων «κλειστών» επαγγελμάτων, τα περισσότερα των οποίων προϋποθέτουν γνώσεις πανεπιστημιακού επιπέδου και πολύχρονη εμπειρία, όπως π.χ. το επάγγελμα του δικηγόρου, του συμβολαιογράφου, του εργολήπτη δημοσίων έργων, του φοροτεχνικού κ.λπ. Από την κοινοτική λαίλαπα να δούμε ποια δίκτυα και κλειστά επαγγέλματα θα διασωθούν τελικά. Με τα δύο αυτά μέτρα ενδεχομένως να περιορίζεται σε πολύ μικρή έκταση η ανεργία των νέων, όμως έχουμε τη γνώμη ότι θα προκαλέσουν μεγάλης έκτασης υποβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών που προσφέρουν σήμερα ιδίως τα κλειστά επαγγέλματα. Καθόσον αφορά την ουσιαστικότερη απελευθέρωση των δικτύων, φρονούμε ότι η μετάβασή τους σε καθεστώς πλήρους ιδιωτικοποίησης, με ενδεχόμενη κατάτμησή τους, θα μειώσει σε μεγάλο βαθμό τις προσπάθειες (και τις δαπάνες) για τη συντήρησή τους, με αρνητικές συνέπειες για την ασφάλεια των χρηστών! Όπως συνέβη με την ιδιωτικοποίηση των αεροπορικών συγκοινωνιών, που προκάλεσε σημαντική αύξηση των αεροπορικών ατυχημάτων, λόγω της «τσιγκούνικης» συντήρησης των αεροσκαφών από τις ιδιοκτήτριες αεροπορικές εταιρείες. Βέβαια το σύστημα δεν ενδιαφέρεται για ποιότητα. Το κέρδος μετράει μόνον! Αυτά προς το παρόν και όταν αποφασιστεί οριστικά η έκταση των μεταρρυθμίσεων από την όποια κυβέρνηση θα τα ξαναπούμε εκτενέστερα, για να αντιληφθεί το νοήμον κοινό πού μας οδηγεί η οικονομία της ελεύθερης αγοράς.

β) Στην αγορά εργασίας οι πιέσεις για μεταρρυθμίσεις θα προβληθούν σαν μέτρα καταπολέμησης της ανεργίας και σαν «φάρμακο» για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας. Οι μεταρρυθμίσεις θα αποβλέπουν στην οριστική και επίσημη πλέον κατάργηση του οκταώρου, που σχεδόν έχει προ πολλού καταργηθεί στον ιδιωτικό τομέα και φυσικά χωρίς την καταβολή υπερωριακού επιδόματος, στην κατάργηση της γενικής (εθνικής) συλλογικής σύμβασης εργασίας και των κλαδικών συμβάσεων και στην αντικατάστασή τους με ατομικές συμβάσεις μεταξύ του εργοδότη και εκάστου εργαζομένου, στη νομοθετική κατοχύρωση του απόλυτου και χωρίς όρους και περιορισμούς δικαιώματος του εργοδότη να απολύει κατά την κρίση του εργαζόμενους και μάλιστα χωρίς αποζημίωση ή με αισθητά μειωμένη έναντι της σημερινής αποζημίωση. Οι εργαζόμενοι παραδίδονται δέσμιοι στις όποιες διαθέσεις της εργοδοσίας, με πρόφαση ότι τα μέτρα οδηγούν στη μείωση της ανεργίας. Έτσι όμως θα φουντώσει η μερική απασχόληση, με δραστικό περιορισμό του εργατικού εισοδήματος. Σύμφωνα με στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, το ένα τρίτο των «νέων» θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο αφορούσαν προσωρινή ή μερική απασχόληση και οι περισσότερες χωρίς έγγραφη συμφωνία, δηλαδή άνευ όρων παράδοση των εργαζομένων στις όποιες ανάγκες των μεγάλων επιχειρήσεων! Χωρίς κανένα δικαίωμα και με την ανοχή (ίσως και τη συγκατάθεση) του κράτους.

γ) Μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό καθεστώς. Ένα υγιέστατο ασφαλιστικό σύστημα, με υψηλά αποθεματικά, κατέστη έντονα προβληματικό, όταν οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ παρέδωσαν τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων στις αδηφάγους ορέξεις των τραπεζών και του χρηματιστηρίου και έμειναν απαθείς στο φούντωμα της εισφοροδιαφυγής. Έτσι η συνέχιση των παροχών σύνταξης και υγείας ήδη κατέστη προβληματική. Φυσικά και με τη βοήθεια της ανεργίας και της αναμφισβήτητης γήρανσης του πληθυσμού της χώρας μας. Πάντως το ασφαλιστικό είναι σοβαρό πρόβλημα σε όλες τις χώρες της γερασμένης Ευρώπης και οι κυβερνήσεις ευνοούν (ή πιέζονται για) μεταρρυθμίσεις που θα οδηγούν τους εργαζόμενους στο αμερικανικό σύστημα της διπλής ασφάλισης, της υποχρεωτικής στα ασφαλιστικά ταμεία με τις περιορισμένες παροχές και της προαιρετικής στις ασφαλιστικές εταιρείες με επιλεγμένες παροχές και συμφωνημένα ασφάλιστρα. Πάντως εκτός από τις αλλαγές στη λίστα των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, καμία άλλη μεταρρύθμιση δεν έχει οριστικοποιηθεί από την κυβέρνηση. Πολλά παίζονται και για πολλά πιέζεται η κυβέρνηση.

Το βαρύ πολιτικό κόστος των μεταρρυθμίσεων απομακρύνει τον κίνδυνο σκληρών μεταρρυθμίσεων κατά τη διάρκεια προεκλογικής περιόδου. Θα τις περιμένουμε σίγουρα μετά τις εκλογές.