Αιρετικές σκέψεις για τις δασικές πυρκαγιές
Μερικές αιρετικές σκέψεις για τις πυρκαγιές:
• Πρώτον, έχουμε νόμους ανεφάρμοστους.
Απαγορεύουμε κάθε υλοτόμηση δένδρου και κάθε αυθαίρετη δόμηση (σε δάσος), αλλά η ευθύνη για την επιβολή του νόμου μοιράζεται σε αποκεντρωμένες δημόσιες υπηρεσίες (δασαρχεία) ή σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτό σημαίνει ότι ουδείς εποπτεύει την εφαρμογή των νόμων. Όταν η ευθύνη αυτή μοιράζεται, τότε όλοι θεωρούν υπεύθυνους τους… άλλους. Κι όλοι γίνονται ανεύθυνοι.
Χώρια που κάποιοι από τους εποπτεύοντες έχουν στενές σχέσεις με τους παραβάτες-ψηφοφόρους τους…
• Δεύτερον, οι νόμοι εκτός από ανεφάρμοστοι είναι και λανθασμένοι. Η απαγόρευση κάθε υλοτόμησης είναι παρανοϊκή. Για να διατηρηθούν τα δάση χρειάζονται συστηματική υλοτόμηση. Για να δημιουργηθούν αντιπυρικές ζώνες, για να δημιουργηθούν δασικοί δρόμοι που επιτρέπουν την πρόσβαση στα επίγεια πυροσβεστικά μέσα όταν ξεσπάει φωτιά.
Δάση χωρίς αντιπυρικές ζώνες και δασικούς δρόμους «προσκαλούν» τον εμπρηστή τους!
Κι όμως, στην Ελλάδα βασική δουλειά των δασαρχείων είναι να εμποδίζουν τη διάνοιξη δασικών δρόμων και τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών. Ακόμα και την ώρα της πυρκαγιάς, εμποδίζουν τις τοπικές αρχές και τους κατοίκους να βάλουν μπουλντόζες! Κι έτσι, για να μην κοπούν 200 δένδρα, καίγονται 100.000!
• Τρίτον, η υλοτόμηση μέσα στα δάση είναι απαραίτητη για τη σωτηρία τους. Κάποια δένδρα είναι γερασμένα. Αυτά είναι πιο εύφλεκτα και πρέπει να κόβονται. Και στη θέση τους να μπουν νέα δένδρα. Κατά προτίμηση διαφορετικά, για να αυξηθεί και η βιοποικιλότητα του δάσους. Αυτό που παντού αλλού επιβάλλεται για τη δασοπροστασία, στην Ελλάδα απαγορεύεται. Διά ροπάλου…
Επίσης πολλά δένδρα αρρωσταίνουν. Κι ορισμένες ασθένειες είναι εξαιρετικά μεταδοτικές. Από τη βαμβακίαση μερικών πεύκων μπορεί σε λίγα χρόνια να καταστραφεί ολόκληρο πευκοδάσος με δεκάδες χιλιάδες δένδρα. Ακόμα και χωρίς πυρκαγιά…
Τα δασαρχεία τα χρειαζόμαστε για να καθοδηγούν την υλοτόμηση που προστατεύει τα δάση. Είτε πρόκειται για δημιουργία αντιπυρικών ζωνών και δασικών δρόμων είτε πρόκειται για απομάκρυνση άρρωστων δένδρων είτε πρόκειται για αραίωση. Η συστηματική υλοτόμηση είναι εξυγίανση για ένα δάσος, είναι ανανέωσή του, είναι πρόληψη πυρκαγιάς. Στην Ελλάδα, αντί τα δασαρχεία να καθοδηγούν την εξυγίανση του δάσους και την πρόληψη πυρκαγιάς, την απαγορεύουν!
• Τέταρτον, πέρα από την υλοτόμηση υπάρχει και η αποψίλωση. Δηλαδή ο καθαρισμός από τα ξερόχορτα στο έδαφος. Αυτό ίσως είναι το πιο σημαντικό…
Γιατί τα ξερόχορτα καίνε τα δάση και τις δενδροκαλλιέργειες. Η δασική πυρκαγιά προχωράει «έρπουσα», τρέχει από το έδαφος και τα ξερόχορτα που βρίσκονται εκεί. Τα ίδια τα δένδρα δεν καίγονται εύκολα (εφόσον είναι χλωρά). Αλλά τα ξερόχορτα στο έδαφος γίνονται αμέσως «τηγάνι» και τηγανίζουν το δάσος. Αν η «έρπουσα» σταματήσει σε ζώνες αποψίλωσης, επιβραδύνεται ή σταματάει η φωτιά. Και η αποψίλωση είναι πολύ πιο εύκολη, χώρια που δεν εμποδίζεται από κανέναν ανόητο νόμο (όπως η υλοτομία).
Φυσικά αποψίλωση δεν μπορεί να γίνει σ’ ολόκληρο το δάσος. Μπορεί όμως να γίνει σε κρίσιμα σημεία του, δίπλα σε χαράδρες και χωματερές, γύρω από σπίτια, οικισμούς και μοναστήρια, γύρω από καλλιέργειες, μέσα σε δενδροκαλλιέργειες και στο ίδιο το δάσος, σε ζώνες κάθετα προς τη φορά του ανέμου, από πιθανές εστίες προς οικισμούς. Ώστε ακόμα και να ξεσπάσει η δασική φωτιά είτε να επιβραδυνθεί σε πολλά σημεία είτε να σταματήσει. Επειδή θα πέσει σε έδαφος καθαρισμένο από ξερόχορτα…
Τέτοιες αποψιλώσεις δεν γίνονται στα δάση. Πολλές φορές δεν γίνονται ούτε γύρω από σπίτια, ούτε καν μέσα σε οικισμούς. Και το 2007 και φέτος πολλές αγροικίες που κάηκαν είχαν τα ξερόχορτα γύρω τους σε ανθρώπινο μπόι, τέλη Αυγούστου! Γι’ αυτό φταίνε οι τοπικές κοινωνίες. Αν δεν έχουν μάθει ακόμα να κάνουν αποψίλωση, τουλάχιστον στο σπίτι, στον οικισμό και στις καλλιέργειές τους, τότε από το κεφάλι τους τα παθαίνουν…
• Τέλος, οι καταπατητές –πλούσιοι και φτωχοί– έχουν κάλυψη κι από το κράτος κι από την τοπική αυτοδιοίκηση. Το κράτος το 2003 τελευταία φορά επέτρεψε στη ΔΕΗ να δώσει ρεύμα σε αυθαίρετους που είχαν χτίσει μέσα σε δασικές εκτάσεις. Και η ΕΥΔΑΠ δίνει νερό σε δημάρχους, που το παρέχουν στη συνέχεια σε συμπολίτες-ψηφοφόρους τους που έχουν χτίσει παράνομα ή αυθαίρετα μέσα σε δάση. Κι ύστερα βγαίνουν οι ίδιοι οι δήμαρχοι, ωρυόμενοι και ζητούν να δοθεί πλήρης κρατική αποκατάσταση ζημιών σε αυθαίρετα που χτίστηκαν στο δάσος και κάηκαν. Για να ξανακτιστούν! Τρελαθήκαμε τελείως…
Τις φωτιές τις βάζουν οι εμπρηστές, πράγματι. Αλλά τις δασικές πυρκαγιές τις δημιουργεί το ίδιο το θεσμικό σύστημα. Κι αυτό δεν τολμά να το θίξει κανείς. Γιατί δημιουργήθηκε διακομματικά και δεν άλλαξε ποτέ.
Όλοι συμφωνούν σήμερα ότι μεγαλύτερο βαθμό διαφθοράς στην ελληνική κοινωνία έχουν οι πολεοδομίες, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και τα δασαρχεία. Και σ’ αυτούς έχουμε εναποθέσει την προστασία των δασών μας. Μετά αναρωτιόμαστε γιατί καίγονται τα δάση…
N. Z.