Τα δύο σενάρια για μέτρα το φθινόπωρο

Προς το παρόν, όμως, από την Κομισιόν ήλθε μόνο μια νέα έκθεση-«χαστούκι» στην Αθήνα που κατατάσσει την Ελλάδα στις δημοσιονομικά προβληματικές χώρες των 27, με μόνες χειρότερες την Ουγγαρία και τη Ρουμανία (που ήδη βρίσκονται στην… αγκαλιά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου), καθώς και τη Σλοβακία.

Η κυβέρνηση έχει μπροστά της μόνο τα συστατικά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για το νέο «κοκτέιλ», χωρίς να έχει λάβει τις τελικές αποφάσεις για τη σύνθεσή του. Τα σενάρια, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Π», είναι δύο και η τελική έκβαση συναρτάται απόλυτα με το αν θα δεχθεί τελικά η Κομισιόν να υποβάλει θετική εισήγηση στο Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών επί του άτυπου ελληνικού αιτήματος για διετή παράταση.

Η υποβολή αυτού του αιτήματος κατέστη αναπόφευκτη, καθώς και τα τελευταία ανεπίσημα στοιχεία για την εξέλιξη των δημοσίων εσόδων μέχρι και το τέλος Ιουλίου επιβεβαίωσαν ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στην εκτέλεση του φετινού Προϋπολογισμού, αφού τα έσοδα από ΦΠΑ παραμένουν σε… βαθιά αρνητικό έδαφος (μείωση πάνω από 6%), ενώ τα έσοδα από ΔΟΥ και τελωνεία είναι καθηλωμένα κοντά σε μηδενικό ποσοστό μεταβολής. Την ίδια στιγμή, ακόμη και τα τελευταία εισπρακτικά μέτρα «καρκινοβατούν», με χαρακτηριστικότερη περίπτωση την περιπέτεια του τέλους τακτοποίησης των ημιυπαίθριων χώρων, ενώ η ραγδαία επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας μόνο σε νέες υστερήσεις εσόδων και υπερβάσεις δαπανών μπορεί να οδηγήσει.

Όργιο φοροδιαφυγής σε τουριστικές περιοχές

Είναι ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στην οικονομία η απίστευτη έξαρση της φοροδιαφυγής στα τουριστικά κέντρα, την οποία έκπληκτοι διαπίστωσαν οι ελεγκτές της Υπηρεσίας Ειδικών Ελέγχων στις εφόδους σε 534 επιχειρήσεις «υψηλού ενδιαφέροντος» (εστιατόρια, μπαρ, κέντρα διασκέδασης κ.ά.), οι οποίες έγιναν την εβδομάδα κορύφωσης της θερινής εξόδου (10-16 Αυγούστου). Διαπιστώθηκαν 15.538 παραβάσεις σε 334 επιχειρήσεις, με το ποσοστό παραβατικότητας να ξεπερνά το 62%!

Σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, τα σενάρια για τα φθινοπωρινά μέτρα είναι δύο, ενώ πάντα μένει ανοικτό το «παράθυρο διαφυγής» με κάλπες, αν τελικά η Κομισιόν επιμείνει στην επικρατέστερη σήμερα στους κόλπους της άποψη, ότι δηλαδή η Ελλάδα, λόγω παρελθόντος βαριάς δημοσιονομικής αναξιοπιστίας, δεν πρέπει να πάρει παράταση πάνω από έναν χρόνο, διότι σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος νέας «χαλάρωσης» και ανεξέλεγκτων υπερβάσεων στο έλλειμμα.

Η σύνθεση του «κοκτέιλ»

Το πρώτο σενάριο, το θεωρούμενο ως «καλό» πολιτικά για την κυβέρνηση, βασίζεται στην υπόθεση ότι θα χορηγηθεί η διετής παράταση και προβλέπει σχετικά ήπιες παρεμβάσεις, χαμηλού πολιτικού κινδύνου. Στο Δημόσιο θα συνεχισθεί και το 2010 η πολιτική των μηδενικών αυξήσεων που εφαρμόσθηκε φέτος, ενώ στο εισπρακτικό σκέλος θα επιβληθεί ήπια αύξηση στη φορολογική επιβάρυνση των αυτοτελώς φορολογούμενων εισοδημάτων ορισμένων «προνομιούχων» κατηγοριών, θα επιστρατευθούν εκ νέου τα τεκμήρια εισοδήματος για τη σύλληψη (μικρού μέρους) της φοροδιαφυγής, κυρίως των ελεύθερων επαγγελματιών, ενώ θα αυξηθούν εκ νέου οι έμμεσοι φόροι σε καύσιμα, τσιγάρα και ποτά.

Το δεύτερο, «κακό» σενάριο θα παρουσιασθεί μόνο στην περίπτωση που επιμείνει η Κομισιόν να μειωθεί το έλλειμμα κάτω από το 3% στο τέλος του 2010. Σ’ αυτήν την περίπτωση, το 2010 θα πρέπει η κυβέρνηση να επιχειρήσει να πετύχει το… αδύνατο, δηλαδή να εξοικονομήσει 7,5-10 δισ. ευρώ σε μια χρονιά, με πολιτικό κόστος που κρίνεται έως και απαγορευτικό.

Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος χωρίς την αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ, θα πρέπει να γίνει μια πραγματικά πρωτοφανής επιδρομή στο νέο «χρυσωρυχείο» των αυτοτελώς φορολογούμενων εισοδημάτων, που ξεπερνούν τα 17 δισ. ευρώ και το μεγαλύτερο μέρος τους (σχεδόν 5 δισ. ευρώ) αφορά επιδόματα «προνομιούχων» υπαλλήλων του Δημοσίου (εφοριακοί, τελωνειακοί, γιατροί, στελέχη Ενόπλων Δυνάμεων κ.ά.). Με μια αύξηση των συντελεστών που θα ξεπεράσει το 10%, μπορούν να συγκεντρωθούν σχεδόν 2 δισ. ευρώ από αυτήν την πηγή, ενώ αν επικρατήσει η σκέψη της ενσωμάτωσης όλων των αυτοτελώς φορολογούμενων επιδομάτων στο φορολογητέο εισόδημα, το «κέρδος» θα είναι πολύ μεγαλύτερο, αλλά το πολιτικό κόστος θα είναι εκρηκτικό και θα προκληθεί μεγάλη εξέγερση.

Επιπλέον, μαζί με τα νέα τεκμήρια, που θα βασίζονται στο κόστος χρήσης περιουσιακών στοιχείων και θα κατευθύνονται κυρίως προς τους επαγγελματίες που εμφανίζονται «φτωχοί» στην εφορία, το «Π» αποκαλύπτει ότι υπάρχει και σχέδιο επαναφοράς των αντικειμενικών κριτηρίων φορολόγησης των επιχειρήσεων, το οποίο σε συνδυασμό και με το νέο σύστημα ηλεκτρονικής παρακολούθησης των τιμολογίων αγορών και αποδείξεων λιανικής θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τα έσοδα, έστω και αν υφίστανται σοβαροί πολιτικοί κίνδυνοι από τη βέβαιη «εξέγερση» των μικρομεσαίων.

«Είστε ουραγοί»

Νέο «καμπανάκι» για τη δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας ήχησε στο μεταξύ στις Βρυξέλλες, με τη δημοσιοποίηση της ειδικής έκθεσης που είχε ζητήσει το Ecofin για την ποιοτική αξιολόγηση της δημοσιονομικής κατάστασης σε όλες τις χώρες-μέλη. Η έκθεση, την οποία φέρνει σήμερα στο φως το «Π», βασίσθηκε σε σχετικά θετικά για την Ελλάδα στοιχεία που φθάνουν ως το τέλος του 2007, την περίοδο δηλαδή που ο κ. Γ. Αλογοσκούφης ήταν ακόμη υπερήφανος για το δημοσιονομικό «θαύμα» της δικής του περιόδου διαχείρισης.

Στην έκθεση βαθμολογούνται οι πολιτικές των κρατών-μελών σε όλους τους επιμέρους τομείς άσκησης της δημοσιονομικής πολιτικής και η Ελλάδα «πατώνει»! Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα παίρνει «κακούς βαθμούς» σε 6 από τις συνολικά 12 αξιολογούμενες κατηγορίες, ενώ σε περισσότερες από 6 κατηγορίες έχουν βαθμολογηθεί αρνητικά μόνο η Ουγγαρία και η Ρουμανία, δύο χώρες που ήδη εφαρμόζουν αιματηρά προγράμματα εξυγίανσης με συνταγές του ΔΝΤ και διεθνή οικονομική βοήθεια, καθώς και η ασθενής οικονομία της Σλοβακίας.

Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι τα ευρήματα της έκθεσης είναι ουσιαστικά «εξωραϊσμένα», αφού στο πεδίο της άντλησης δημοσίων εσόδων η κυβέρνηση είχε μέχρι και το τέλος του 2007 ανεκτές επιδόσεις, ως αποτέλεσμα όχι των εύστοχων πολιτικών της, αλλά της σημαντικής μεγέθυνσης της οικονομίας, με ρυθμούς πολύ υψηλότερους του μέσου όρου στην Ευρωζώνη (αυτή η ανάπτυξη, όμως, αποδείχθηκε ότι στηριζόταν στα δανεικά και δεν ήταν βιώσιμη…).

Η έκθεση της Κομισιόν θα παίξει αρκετά σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση της Ελλάδας από τις Βρυξέλλες. Όπως σημειώνουν οι συντάκτες της, αυτήν την περίοδο της έντονης διεθνούς κρίσης, είναι ιδιαίτερα σημαντική η αξιολόγηση της ποιότητας των δημοσιονομικών πολιτικών, γι’ αυτό άλλωστε και ζήτησαν οι υπουργοί από το επιτελείο του κ. Αλμούνια να συντάξει αυτήν την ειδική έκθεση, για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ.