Παρίσι – Βερολίνο – Μόσχα η Νέα Ευρώπη;

Τι θα γίνει η Ευρώπη, αναρωτιέται ο συγγραφέας. Επαρχία μιας διατλαντικής αυτοκρατορίας με επικεφαλής τις ΗΠΑ ή αυτόνομη δύναμη με ανεξάρτητο διεθνή ρόλο;

Για το τελευταίο, υπογραμμίζει ο συγγραφέας, η Ευρώπη έχει ανάγκη από μια στρατηγική εταιρική σχέση με τη Ρωσία. Εξ ου και η πρόταση για άξονα Παρίσι – Βερολίνο – Μόσχα.

Αναφέρεται επίσης αναλυτικά στην Τουρκία και στην επιδιωκόμενη από τις ΗΠΑ ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο συγγραφέας τάσσεται κατηγορηματικά ενάντια σʼ ένα τέτοιο ενδεχόμενο και υπογραμμίζει ότι σε μια τέτοια περίπτωση η Τουρκία θα ήταν στην Ευρώπη ο τρίτος Δούρειος Ίππος των ΗΠΑ, μετά την Αγγλία και την Πολωνία. Θα αποτελούσε επίσης μέγιστη απειλή για την ίδια την ευρωπαϊκή ταυτότητα, γιατί πέρα από τα 73 σήμερα εκατομμύρια Τούρκων της Τουρκίας, υπάρχουν επίσης πίσω απʼ αυτήν άλλα 100 εκατ. τουρκόφωνων.

(Το ενδιαφέρον κεφάλαιο με τίτλο «Η Τουρκία δεν είναι ευρωπαϊκή χώρα» θα δημοσιευτεί στο επόμενο φύλλο.)

Μέσα στον αυριανό κόσμο, που θα κυριαρχείται από την Κίνα, την Ινδία και τις ΗΠΑ, η συνεργασία, η εταιρική σχέση, η συμμαχία μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας θα είναι απαραίτητη. Η πανευρωπαϊκή ήπειρος, από τη Βρέστη ως το Βλαδιβοστόκ, πρέπει να αντιμετωπίσει, κατά τον 21ο αιώνα, τις πολύ σοβαρές κοινές απειλές και προβλήματα, όπως η άνοδος της ισχύος της Κίνας και των αναδυομένων χωρών, ο έλεγχος της Σιβηρίας και της Κεντρικής Ασίας, το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, η διάδοση της πυρηνικής τεχνολογίας στον κόσμο, το Ισλάμ, η τρομοκρατία, η μετανάστευση, η δημογραφική κατάρρευση της Ευρώπης, τα οικολογικά προβλήματα, το κλίμα και η προστασία του πλανήτη, η παγκοσμιοποίηση και η αμερικανική παγκόσμια τάξη.

Πολύ περισσότερο από την «αμερικανική Νήσο», η Δυτική Ευρώπη και η Ρωσία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αυριανών γεωστρατηγικών προκλήσεων. Οι ΗΠΑ θα παραμείνουν ένας κύριος παίκτης. Το σχετικό όμως βάρος τους, όπως και αυτό της Ευρώπης, θα εξακολουθήσει να μειώνεται, προς όφελος της Ασίας και των αναδυομένων χωρών, των οποίων το ακαθάριστο εσωτερικό προϊόν ισούται ήδη με αυτό της Δύσης. Μετά από μια έκλειψη πολλών αιώνων, η Ασία, ιδιαίτερα η Κίνα, ολοένα και λιγότερο αναδυόμενη και ολοένα και περισσότερο κυρίαρχη, ετοιμάζεται νʼ ανέλθει στην κορυφή του κόσμου.

Η Κίνα είναι αποφασισμένη να ξαναγίνει αυτό που ήταν επί δεκαοκτώ αιώνες: η πρώτη δηλαδή παγκόσμια δύναμη. Η Μέση Κινεζική Αυτοκρατορία κατείχε αυτήν τη θέση μέχρι την καταπληκτική άνοδο της Ευρώπης, από τον 15ο έως τον 16ο αιώνα. Ο κινέζος Πρόεδρος Hu Jintao δήλωσε στο τέλος του 2006 ότι η Κίνα ετοιμάζεται να κυριαρχήσει στον κόσμο, μαζί με την Ινδία, και ότι «ο 21ος αιώνας θα είναι αυτός της Ασίας». Ο έλεγχος της Σιβηρίας θα είναι το μεγάλο παιχνίδι του 21ου αιώνα μεταξύ της «Μεγάλης Ευρώπης» και της Κίνας, μιας νέας φαραωνικής δύναμης.

Θα δεχθεί η Ευρώπη να είναι ένα υποσύνολο μιας διατλαντικής αυτοκρατορίας υπό αμερικανική ηγεσία ή θα επιλέξει τη Μεγάλη Ευρώπη, από τη Βρέστη ως το Βλαδιβοστόκ;

«Είναι καιρός», λέει ο Marc Rousset, «η Γαλλία, η Γερμανία και η Ρωσία να θέσουν επί τάπητος ένα πανευρωπαϊκό γεωπολιτικό, στρατηγικό, οικονομικό, δημογραφικό και πολιτιστικό όραμα. Δεν είναι αρκετή μια απλή οικονομική σύνδεση της Ρωσίας με μια Ευρωπαϊκή Ένωση απολιτική μεγάλη αγορά, ανεπαρκώς προστατευόμενη ζώνη ελευθέρων ανταλλαγών, χωρίς ψυχή και σύνορα.

Χρειάζεται συνεργασία, με θεληματικότητα, για μεγάλα κοινά σχέδια σε πολλούς τομείς. Είναι καιρός η Ευρω-Σιβηρία να ανακόψει την παρακμή της. Οι νέοι Ευρωπαίοι να βγουν από τον υπερτροφικό υλιστικό εγωισμό τους και την παθητική και μηδενιστική νάρκη της καταναλωτικής κοινωνίας. Να βγουν από την αμερικανική ιδεολογία του εμπορευματικού πάθους, με μόνο ορίζοντα το χρήμα. Να θεραπευθούν από την πνευματική αναπηρία που προκαλεί αυτή η κατάσταση και που οδηγεί στην παραίτηση από την ταυτότητά τους, από κάθε ιδεώδες και από κάθε προσωπική υπέρβαση.

Η μετατροπή της δημοκρατίας των πολιτών σε δημοκρατία καταναλωτών έχει ως φυσική τάση να αποθαρρύνει οποιαδήποτε προσπάθεια που δεν έχει καθαρό υλιστικό στόχο και να υπονομεύει την αυτοπεποίθηση, την ηθική δύναμη και τη θέληση για αυτοπροσδιορισμό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει στρατηγικό όραμα. Μειώνει τους στρατιωτικούς της προϋπολογισμούς και καταφεύγει πίσω από την αμερικανική ασπίδα. Στο μέσο μιας περιοχής του κόσμου που είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη, βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Δεν θέλει όμως να το συνειδητοποιήσει.

Είναι ανάγκη οι Ευρωπαίοι να προχωρήσουν σε εταιρική στρατηγική σχέση με τη Ρωσία, η οποία, με τον πληθυσμό και τον πολιτισμό της, είναι πολύ πιο κοντά στην Ευρώπη παρά στην Ασία. Η Ρωσία είναι στην πραγματικότητα ένα πολύ σημαντικό μέρος της Μεγάλης Ευρώπης.

Ο Ντε Γκολ, αντιμετωπίζοντας τόσα και τόσα εμπόδια και δυσκολίες, υπεστήριξε το όραμα μιας ανεξάρτητης Ευρώπης απέναντι στον κυρίαρχο Ατλαντισμό. Έγινε ο πρωταγωνιστής της εθνικής ανεξαρτησίας και της ενότητας της Ευρώπης σε ηπειρωτικό επίπεδο απέναντι σʼ ένα τεχνοκρατικό και εμπορευματικό ευρωπαϊσμό. Υπεστήριξε ως δεδομένη τη σταθερή ύπαρξη των λαών ως εθνών και την υπεροχή της πολιτικής απέναντι στην εμπορευματική λογική. Από την πτώση εξάλλου του Τείχους του Βερολίνου το κέντρο βαρύτητας της Ευρώπης μετατοπίστηκε ανατολικά. Εάν η Γαλλία και η Γερμανία δεν βγουν, έστω και καθυστερημένα, από την παραλυσία τους, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε κατά τον γερμανό φιλόσοφο Γιούργκεν Χάμπερμας να έχει την τύχη της Γερμανικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας λίγο πριν από τη διάσπασή της. Να καταστεί δηλαδή κάτι “τερατώδες απροσδιόριστο”. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ξέρει τα σύνορά της και ξεχνά τις ρίζες της. Δεν ξέρει ποια είναι. Μια ευρωασιατική ένωση Ευρώπης – Ρωσίας, με κινητήρες τις τρεις κύριες ηπειρωτικές δυνάμεις, με τις γιγάντιες αγορές τους, έχει πολύ μεγαλύτερο μέλλον και φαίνεται πολύ πιο πραγματιστική σε σύγκριση με μια ακυβέρνητη Ευρωπαϊκή Ένωση, υποτακτική των ΗΠΑ, χωρίς πραγματική ψυχή».

Η Ευρώπη έχει ανάγκη τη Ρωσία
και η Ρωσία έχει ανάγκη την Ευρώπη

Ας μη θεωρούμε ως αντιαμερικανισμό και ως αντιευρωπαϊσμό την αντίδραση της Ρωσίας κάθε φορά που, απειλούμενη από περικύκλωση από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, υπερασπίζει τα νόμιμα συμφέροντά της, είτε αυτά είναι στρατηγικά είτε οικονομικά. Με τη στάση αυτή επανακτά στην πραγματικότητα την αξιοπρέπειά της ως μεγάλη δύναμη που περιφρονήθηκε βάναυσα. Η Ρωσία είναι ταυτόχρονα «ενδοχώρα» και «Άπω Ανατολή» της Ευρώπης με τις μεγάλες εκτάσεις της και προκεχωρημένο φυλάκιο απέναντι στην Κίνα και την Κεντρική Ασία. Είναι προς το συμφέρον των Ευρωπαίων να υποστηρίξουν μια ισχυρή εξουσία στο σταυροδρόμι της Ευρώπης, του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας παρά μια ανώριμη και εύθραυστη δημοκρατία.

Η καθολική και προτεσταντική Ευρώπη είναι πολύ εγγύτερη προς τον πολιτισμό της ορθοδοξίας σε σύγκριση με το Ισλάμ ή την Κίνα. Οι διαφορές μεταξύ ρωμαιοκαθολικισμού και ρωσικής ορθοδοξίας είναι ουσιαστικά τελετουργικές. Είναι ασήμαντες σε σχέση με το δόγμα.

Αντίθετα με τις θέσεις του Samuel Huntington, δεν υπάρχει αγεφύρωτο ρήγμα μεταξύ μιας Δυτικής Ευρώπης, που βρίσκεται κοντά στη Βόρεια Αμερική, και μιας σλαβο-ορθόδοξης Ανατολής με επίκεντρο τη Ρωσία, της οποίας πρέπει να συνεχιστεί η περιχαράκωση, ανεξάρτητα από την κατάρρευση του σοβιετικού συνασπισμού και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Ο δικέφαλος αετός της Ρωσίας συμβολίζει τη σύνδεση της Ευρώπης με την Ασία. Η Ρωσία είναι ευρωπαϊκή από το γεγονός ότι το κέντρο βαρύτητας του πληθυσμού της βρίσκεται δυτικά των Ουραλίων. Από το γεγονός επίσης ότι η ρωσική εθνότητα είναι κατά κύριο λόγο λευκή και χριστιανική. Μόνο οι ΗΠΑ έχουν μια μονομανή εχθρότητα προς τη Ρωσία και υποστηρίζουν την είσοδο της μουσουλμανικής Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με στόχο να διασπάσουν την πολιτιστική και γεωπολιτική συνοχή του σχεδίου για πανευρωπαϊκή ενοποίηση.

Η Ρωσία εμφανίστηκε στην ευρωπαϊκή σκηνή από τη βασιλεία του Μεγάλου Πέτρου (1689 – 1725). Αργότερα, επί Αικατερίνης της Μεγάλης (1762 – 1796), η προσέγγιση επιταχύνθηκε και έγινε πιο εντατική. Μετά το 1990 και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης η Ρωσία, αποδυναμωμένη, αναδιπλωμένη στα παλιά της σύνορα, ακρωτηριασμένη από τις Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, με πληθυσμό μειωμένο από 250 σε 150 εκατομμύρια, από τα οποία το 10% είναι αλλογενείς, εμφανίζεται ως ο αναγκαίος σύμμαχος της Δυτικής Ευρώπης, για νʼ αντιμετωπίσει η τελευταία την αμερικανική ηγεμονία και άλλες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Η θεώρηση της Ρωσίας που έχουν στην Ανατολική Ευρώπη δεν είναι ασφαλώς η ίδια και δεν μπορεί να είναι η ίδια. Δεν είναι δυνατόν να λησμονηθούν μισός αιώνας σοβιετικής καταπίεσης και ιστορικών ανταγωνισμών.

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να κάνουμε τη Ρωσία έναν στρατηγικό εταίρο, εξετάζοντας τη δυνατότητα κοινών επενδύσεων: εκτόξευση επικοινωνιακών δορυφόρων, κατάκτηση του διαστήματος, αεροναυτική βιομηχανία, βιολογία… Η κοινή λογική θα προέτρεπε μεγάλα βήματα για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Μέση Ανατολή και την υποκατάστασή της από μια μόνιμη εταιρική σχέση με τη Ρωσία. Περισσότερο από το 80% των πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου βρίσκονται σε ζώνες πολιτικά ασταθείς. Η Ευρώπη έχει ανάγκη τη Ρωσία, όπως η Ρωσία έχει ανάγκη την Ευρώπη. Το 25% του πετρελαίου και το 30% του φυσικού αερίου που καταναλώνονται στην Ευρώπη προέρχονται από τη Ρωσία. Αντιστοίχως, το 80% των ξένων επενδύσεων στη Ρωσία προέρχεται από την Ευρώπη.

Ο κύριος πολιτικός και γεωπολιτικός
αντίπαλος της Ευρώπης είναι οι ΗΠΑ

Χωρίς την παρέμβαση των ΗΠΑ στις εσωτερικές διαφωνίες της Ευρώπης, η τελευταία θα ήταν πάντα μια δύναμη. Η Ευρώπη βλέπει στην πραγματικότητα να εφαρμόζεται σε βάρος της από τις ΗΠΑ ένα αντίστροφο δόγμα Μονρόε. Η ευρωπαϊκή ήπειρος πρέπει να αντιμετωπίσει τη μόνη παγκόσμια γεωπολιτική ηγεμονία: την αμερικανική ηγεμονία. Πρώτη οικονομική, στρατιωτική και διπλωματική δύναμη, οι ΗΠΑ ρυθμίζουν τα του κόσμου, χωρίς να έχουν εν τω μεταξύ συσταθεί τα αναγκαία αντίβαρα για την επανισορρόπηση των διεθνών εξουσιών. Οι ΗΠΑ απορροφούν ετησίως το 80% της διαθέσιμης παγκόσμιας αποταμίευσης για τη χρηματοδότηση των δομικών τους ελλειμμάτων στο εμπορικό ισοζύγιο και στον προϋπολογισμό. Η αμερικανική «μονομέρεια» είναι αντίθετη προς μια ήρεμη και εξισορροπημένη θεώρηση του κόσμου και κατά συνέπεια προς το συμφέρον των Ευρωπαίων. Ο κύριος αντίπαλος της Ευρώπης στο πολιτικό και γεωπολιτικό επίπεδο είναι οι ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ είναι μια δύναμη δύο ωκεανών, μια ναυτική δύναμη, σε αντίθεση με τη Ρωσία, που είναι ηπειρωτική δύναμη. Από το τέλος του 19ου αιώνα οι ΗΠΑ έχουν συμμαχήσει με τη Μεγάλη Βρετανία, ευρωπαϊκή δύναμη αποκλειστικά ατλαντική, ζωντανή παρουσία του αγγλοσαξονικού κόσμου μπροστά στις ακτές της Ευρώπης, δύναμη που απέτρεψε πάντα ιστορικά κάθε προσπάθεια ενοποίησης της ηπειρωτικής Ευρώπης, αεροπλανοφόρο και προκεχωρημένο φυλάκιο απέναντι στην Ευρώπη.

«Είμαστε στο κέντρο», διεκήρυσσε ο γερουσιαστής Jesse Helms, «και πρέπει να παραμείνουμε. Οι ΗΠΑ πρέπει να κυβερνούν τον κόσμο, κρατώντας τον ηθικό, πολιτικό και στρατιωτικό πυρσό του δικαίου και της ισχύος και αποτελώντας παράδειγμα για όλους τους λαούς».

Λίγα χρόνια αργότερα, ο νεοσυντηρητικός Charles Krauthammer έγραφε με φαινομενική μετριοπάθεια: «Η Αμερική δρασκελίζει τον κόσμο σαν κολοσσός. Από τότε που η Ρώμη κατέστρεψε την Καρχηδόνα, καμιά άλλη δύναμη δεν έφτασε ποτέ στα ύψη στα οποία βρισκόμαστε εμείς σήμερα. Ο μονοπολικός κόσμος θα διαρκέσει ακόμη τουλάχιστον μια γενιά».

Ένας άλλος συγγραφέας, επεκτεινόμενος ακόμη παραπέρα στο μέλλον, έλεγε: «Ο 18ος αιώνας ήταν γαλλικός, ο 19ος αγγλικός και ο 20ός αμερικανικός. Ο προσεχής θα είναι εκ νέου αμερικανικός». Οι κατευθυντήριες γραμμές της μεγάλης αυτής παγκόσμιας επίθεσης χαράχθηκαν στον Λευκό Οίκο από τον Σεπτέμβριο του 2000, στο «Σχέδιο για έναν νέο αμερικανικό αιώνα», του οποίου ο τίτλος είναι αρκετά εύγλωττος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι λοιπόν μια απλή επαρχία μιας διατλαντικής αυτοκρατορίας, διευθυνόμενης από την Ουάσινγκτον, ή είναι, αντιθέτως, για τα ευρωπαϊκά έθνη ένα μέσο για την αντιστάθμιση της αμερικανικής υπερδύναμης;

Ο άξονας Παρίσι – Βερολίνο – Μόσχα πρέπει να οδηγήσει στην ανάδυση μιας ηπειρωτικής δύναμης ικανής να εξισορροπήσει τις ΗΠΑ και αύριο την Κίνα

Τη στιγμή που οι ΗΠΑ επενέβαιναν στο Ιράκ, ο Robert Kagan έγραφε σε άρθρο του στην εφημερίδα «Le Monde»: «Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια πορεία αποκλίσεως από τον στόχο να γίνει μεγάλη δύναμη και κατευθύνεται προς έναν αρκετά διαφορετικό κόσμο, στον οποίο βασιλεύουν ο νόμος, η ρύθμιση με κανόνες, η διαπραγμάτευση και η συνεργασία μεταξύ εθνών: Με λίγα λόγια, είναι στην πορεία να μπει στον μετα-ιστορικό παράδεισο, όπου τα πάντα είναι κατευνασμός και ευημερία, στο πνεύμα του καντιανού ιδεώδους της “αιώνιας ειρήνης”».

Η Γαλλία, η Γερμανία και η Ρωσία είναι ικανές να επανασυνδεθούν με τον πολιτικό λόγο της ανεξαρτησίας και να επιστρέψουν στο προσκήνιο της Ιστορίας. Οι λόγοι πρέπει να ακολουθηθούν από αποφάσεις, στρατιωτικές, οικονομικές, διπλωματικές και ενεργειακές. Ο άξονας Παρίσι – Βερολίνο – Μόσχα πρέπει να καταλήξει στην ανάδυση μιας ηπειρωτικής δύναμης ικανής να εξισορροπήσει αυτήν της Ουάσινγκτον και αύριο αυτήν της Κίνας.

Η Κίνα εξελίσσεται σε κυρίαρχη δύναμη της Άπω Ανατολής, με γεωμετρικά αναπτυσσόμενο οικονομικό βάρος. Οι αναλυτές συγκρίνουν την άνοδο της Κίνας με εκείνη της αυτοκρατορικής Γερμανίας στην Ευρώπη στο τέλος του 19ου αιώνα. Η πανευρωπαϊκή ήπειρος πρέπει να οργανωθεί για να αντιμετωπίσει τους μελλοντικούς κινδύνους, πέρα από τα σημερινά προβλήματα που θέτει η αμερικανική αυτοκρατορία. Η Κίνα θα ήθελε να καταστήσει σιγά σιγά τη Σιβηρία και την Κεντρική Ασία οικονομικό προτεκτοράτο. Επιβάλλεται επομένως να λάβουμε υπʼ όψιν τις βλέψεις της Κίνας στη Μογγολία και στη Σιβηρία, όπως επίσης την ενδεχόμενη εξέλιξη των σχέσεων Κίνας και Ιαπωνίας προς μια συνεννόηση ή συμμαχία.

Δεν είναι δυνατόν να μη λάβουμε υπʼ όψιν το κενό της ρωσικής απεραντοσύνης απέναντι στην πληρότητα της κινεζικής μυρμηγκοφωλιάς. Ο δημογραφικός παράγων θα βαρύνει πολύ στη ζυγαριά της Σιβηρίας. Στο μέλλον ο πόλος οικονομικής έλξεως της Σιβηρίας θα είναι περισσότερο στην Άπω Ανατολή παρά στην ευρωπαϊκή Ρωσία. Οι κινέζοι λαθρομετανάστες είναι πραγματικό ξίφος του Δαμοκλέους για τον ρωσικό πληθυσμό της Σιβηρίας, που ανέρχεται μόλις σε 10 εκατομμύρια.

Το φάντασμα του «κίτρινου κινδύνου», η «έμμονη ιδέα των Κινέζων» και ο φόβος της «ασιατοποίησης» εξαπλώνονται ήδη στη Σιβηρία, όπου οι κινέζοι λαθρομετανάστες εγκαθίστανται κατά δεκάδες χιλιάδες. Εκτιμάται ότι ο αριθμός τους σʼ ολόκληρη τη Ρωσία ανέρχεται ήδη σε πολλά εκατομμύρια. Κατά τον ρώσο υπουργό Άμυνας Pavel Grachev, «οι Κινέζοι κατακτούν ειρηνικά τις περιοχές των ανατολικών συνόρων της Ρωσίας». Ένας υψηλός ρώσος αξιωματούχος, αρμόδιος για θέματα μετανάστευσης, δήλωσε επίσης: «Πρέπει να αντισταθούμε στον κινεζικό επεκτατισμό».

Βρισκόμαστε λοιπόν σήμερα μπροστά στην παράδοξη κατάσταση να θέλει η Ρωσία να προσεγγίσει τη Δυτική Ευρώπη, αλλά να σνομπάρεται από την τελευταία, λόγω της αγγλοσαξονικής παρεμβάσεως, ενώ θα ήθελε να γυρίσει την πλάτη στην Κίνα, που την τρομάζει, όμως αναγκάζεται να συνεργάζεται μαζί της ενώπιον του άμεσου κοινού κινδύνου της αμερικανικής αυτοκρατορίας.

Και η Ρωσία αντιμετωπίζει προβλήματα
με το Ισλάμ και με την εξωευρωπαϊκή
λαθρομετανάστευση

Η πολυεθνική Ρωσία έχει από ιστορικούς λόγους στους κόλπους της 20 εκατομμύρια μουσουλμάνους και αντιμετωπίζει έντονο πρόβλημα μετανάστευσης από τις χώρες του Καυκάσου, της Κεντρικής Ασίας και της Κίνας. Τα προβλήματά της είναι παρόμοια με εκείνα που αντιμετωπίζει η Δυτική Ευρώπη με την εξωευρωπαϊκή μετανάστευση από τις χώρες κυρίως της Βόρειας Αφρικής, της υποσαχάριας Αφρικής και από άλλες ηπείρους. Κατά τον ίδιο τρόπο, εάν δεν ληφθούν μέτρα περιορισμού και ελέγχου, η Γαλλία θα δει το ποσοστό γεννήσεων εξωευρωπαϊκής καταγωγής στο έδαφός της να περνά από το 16% που είναι σήμερα στο 30% το 2030 και στο 50% το 2050. Μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα μετανάστευσης.

Θα πρέπει, τέλος, η Ευρώπη να
χαλιναγωγήσει τον «τρελό καπιταλισμό» που μας έρχεται από τις ΗΠΑ

Είναι ανάγκη, τέλος, οι ευρωπαϊκές πολυεθνικές εταιρείες, μέσα σʼ έναν πανευρωπαϊκό χώρο επαρκώς απέραντο, να βάλουν τέλος στον «τρελό καπιταλισμό» που μας έρχεται από τις ΗΠΑ. Να μην κατευθύνονται αποκλειστικά από το βραχυπρόθεσμο κέρδος.

Οι βιομηχανικές μετεγκαταστάσεις και το ολοένα μεγαλύτερο άνισο άνοιγμα μεταξύ των αποδοχών των υψηλότερων στελεχών και των υπαλλήλων, όπως επίσης η μεγαλύτερη ανασφάλεια για τους τελευταίους, γίνονται κοινωνικά ολοένα και πιο ανυπόφορα.

Η ευρωπαϊκή αυτή επανάσταση θα έπρεπε να αρχίσει από το γκρέμισμα, αλλά μόνο στις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, του «τρελού καπιταλισμού», αυτής της ολέθριας μηχανής του μετοχικού χρηματιστικού κεφαλαίου και των τρελών stock options που μας έρχονται κατευθείαν από τις ΗΠΑ. Έχει ως παρακολούθημα τις υπερβολικές αμοιβές, αδιάντροπες και άδικες, τα «χρυσά αλεξίπτωτα», τις συντάξεις διευθυντών που δεν αντικαθρεφτίζουν οποιαδήποτε επίδοση ή ανάληψη επιχειρηματικού κινδύνου, τον ξετσίπωτο πλουτισμό, χωρίς λόγο και επιχειρηματικό κίνδυνο, αλιτήριων διευθυντών επιχειρήσεων.

Η αστρονομική κρίση των 2.000 δισ. δολαρίων των επισφαλών δανείων για ακίνητα («subprime») στις ΗΠΑ δείχνει ανάγλυφα το κακό που κατατρώει το καπιταλιστικό σύστημα: μια ακραία χρηματιστικοποίηση της οικονομίας, ολοένα και πιο σύνθετη, περίπλοκη και αδιαφανής, με δόλωμα και μοναδικό κίνητρο το εύκολο και άμεσο κέρδος. Είναι επιβεβλημένο επομένως να ηθικοποιήσουμε τον χρηματιστικό καπιταλισμό και να προαγάγουμε μια οικονομία της αγοράς και μια παραγωγή «με ανθρώπινο πρόσωπο» για να αποφεύγουμε τις καταχρήσεις, τις ανισότητες και τις κρίσεις. Η αμοιβή και το κέρδος των μετόχων δεν μπορεί να είναι το άλφα και το ωμέγα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

Πρέπει επίσης να αλλάξουμε το υπερατλαντικό μοντέλο, ώστε αυτό να μη θέτει σε κίνδυνο τις οικονομίες μας, των μαθητευόμενων μάγων, με το εφιαλτικό ύψος των συναλλαγών σε χρηματιστικά παράγωγα, τα 1.500 δισ. δολάρια χρηματιστικών κερδοσκοπικών συναλλαγών έξω από κάθε ρύθμιση και κανόνα, τα οποία επηρεάζουν με το σύνδρομο του ντόμινο την παγκόσμια χρηματιστική αγορά. Για να μη χάσουμε επίσης κάθε στρατηγικό έλεγχο των οικονομιών μας από τώρα μέχρι το 2015 μέσα από τα 15.000 δισ. δολάρια (15 τρισ.) των λεγόμενων «κυρίαρχων ταμείων» (fonds souverains), αυτών των νέων τρομερών παιδιών του χρηματιστικού κεφαλαίου.

Η Ευρώπη πρέπει επίσης να προφυλαχθεί από το αβυσσαλέο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ, που ανέρχεται ετησίως σε 800 δισ. δολάρια, δηλαδή στο 6,6% του αμερικανικού ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ), όπως επίσης από μια αιφνίδια κατάρρευση της «αυτοκρατορίας των χρεών», με ένα έλλειμμα 1.200 δισ. δολαρίων το 2008 – 2009 και ένα χρέος που αναμένεται σε λίγο να υπερβεί τα 10 τρισ. δολάρια.

Πανευρωπαϊκό «ουράνιο τόξο» των εθνών από τη Βρέστη ως το Βλαδιβοστόκ

Πέρα από εντελώς διαφορετικά ιστορικά και ιδεολογικά πλαίσια, το Παρίσι με τον Ναπολέοντα και τον «ηπειρωτικό αποκλεισμό», το Βερολίνο με το «Άλμα προς Ανατολάς» των τευτόνων ιπποτών και τον «ζωτικό χώρο» προς τις ρωσικές στέπες του Γ΄ Ράιχ, και η Μόσχα με το σιδηρούν παραπέτασμα και τον Ψυχρό Πόλεμο, προσπάθησαν ο καθένας διαδοχικά να επιτύχει την ενοποίηση της ευρωπαϊκής ηπείρου. Αυτό όμως που δεν πέτυχε το ξίφος και η βία των όπλων αυτών των λαών θα μπορούσε να το επιτύχει το καλώς νοούμενο κοινό συμφέρον των τριών αυτών μεγάλων εθνών.

Τελικός στόχος προς επίτευξη θα ήταν η σύσταση ενός πανευρωπαϊκού «ουράνιου τόξου» των εθνών, από τη Βρέστη ως το Βλαδιβοστόκ, που θα ένωνε τον σλαβικό ορθόδοξο κόσμο με την Ευρώπη. Αυτό θα έπαιρνε συγκεκριμένη μορφή μʼ έναν άξονα Παρίσι – Βερολίνο – Μόσχα, που θα έφερνε σε προσέγγιση την Ευρώπη του Καρόλου του Μεγάλου με τη Ρωσία, μόνη συμμαχία ικανή να δώσει κινητήρια δύναμη σʼ αυτήν τη νέα Μεγάλη Ευρώπη.

Υποσ.: Ο Marc Rousset είναι διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κολούμπια και του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Διηύθυνε επί 20 χρόνια τους μεγάλους γαλλικούς επιχειρηματικούς ομίλους Aventis, Carrefour και Veolia. Είναι συγγραφέας του έργου «Για την Ανανέωση της Επιχειρήσεως», 1987, του έργου «Νέα Ευρώπη του Καρόλου του Μεγάλου», 1995, για το οποίο του απενεμήθη το βραβείο Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών της Γαλλικής Ακαδημίας, και του έργου «Ευρωαμερικανοί» (Euroricains), 2001.