Το ελληνικό κοινό έχει ένστικτο και δεν το ξεγελάει κανείς…

Είναι η απάντηση του μεγάλου μας ηθοποιού Γιώργου Αρμένη σ’ εκείνους τους… σύγχρονους Φραγκολεβαντίνους που βγαίνουν να βρίσουν τον κόσμο, επειδή γιουχάισε τον Bούλγαρο σκηνοθέτη που ασέλγησε στους «Πέρσες» που παρουσίασε στην Επίδαυρο.

Όλοι αυτοί οι σκηνοθέτες που μας έρχονται από τη Βουλγαρία, τα Σκόπια, τη Γερμανία και την Αγγλία και πληρώνονται μάλιστα εκατομμύρια, ποτέ δεν έχουν καταπιαστεί στη χώρα τους με την αρχαία τραγωδία. Και τη φέρνουν στα μέτρα τους, στον δικό τους μικρόκοσμο, υπογραμμίζει ο Γιώργος Αρμένης. Όλη η ευθύνη ανήκει στον διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ, που περισσότερο ενδιαφέρεται να κάνει δημόσιες σχέσεις και όχι θέατρο.

Και δεν έχει άδικο ο Αρμένης όταν λέει ότι «συμπεριφερόμαστε ως δούλοι των Ευρωπαίων. Από τον Όθωνα μέχρι σήμερα έχουμε μάθει να φιλάμε τα παπούτσια των ξένων. Είμαστε σε μια εποχή που έχουμε πιάσει πάτο»!

Επίκαιρος ο Γιώργος Αρμένης, σε όλα μέσα.

// Κύριε Αρμένη, το Ελληνικό Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου σας καλεί αυτό το Σαββατοκύριακο στην Επίδαυρο, για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Πεισθέταιρου στους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη…

«Συγγνώμη που σε διακόπτω… Κανείς λάθος, Μαρία μου. Δεν με φώναξε το Ελληνικό Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, αλλά ο σκηνοθέτης και πλέον ο νέος διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, Σωτήρης Χατζάκης. Με φώναξε γιατί εδώ και χρόνια υπάρχει μια μεγάλη φιλία, από τότε που ανεβάσαμε στο Εθνικό Θέατρο τις “Θεσμοφοριάζουσες”. Εγώ έχω κάνει άπειρες αιτήσεις στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου εδώ και χρόνια, αλλά όλες έχουν απορριφθεί. Έχω απορριφθεί ως Αρμένης. Αυτοί που διοικούν το Ελληνικό Φεστιβάλ -η εποχή θα έλεγα καλύτερα- δεν θέλουν τους παλιούς ηθοποιούς. Τους παλιούς δεν μας παίζουν… Στην ερώτησή σου τώρα…».

// Ήθελα να σας ρωτήσω πώς νιώθετε κάθε φορά που αντιμετωπίζετε το αρχαίο θέατρο της Αργολίδας… Αλλά τώρα η ερώτησή μου είναι άλλη…
Υπάρχει χώρος για τον κάθε ξένο σκηνοθέτη και όχι για εσάς;

«Θα σου απαντήσω και στις δύο… Καταρχήν αισθάνομαι μεγάλη χαρά. Ούτε άγχος ούτε ευθύνη ούτε δέος. Είναι μεγάλη χαρά για έναν ηθοποιό να φτάνει στην Επίδαυρο. Είναι το πιο υπέροχο θέατρο που υπάρχει στον κόσμο… Τα τριάντα από τα σαράντα χρόνια που είμαι ηθοποιός τα έχω δώσει στην Επίδαυρο. Είκοσι δύο με το Θέατρο Τέχνης. Έχω κατέβει στην Επίδαυρο με τον Λαζάνη, τον Μόρτζο, τον Καρακατσάνη… Στη δεύτερη ερώτηση… Έτσι είναι, όπως τα λες. Υπάρχει χώρος κυρίως για αυτούς… Ξέρεις πόσα εκατομμύρια πληρώνονται αυτοί οι σκηνοθέτες που μας έρχονται από τη Βουλγαρία, τα Σκόπια, τη Γερμανία, την Αγγλία και πόσο πληρωνόμαστε εμείς; Εμείς κατεβαίνουμε στην Επίδαυρο με ψίχουλα… Ντρέπομαι να πω το μισθό μου…».

// Σκοπός της τέχνης είναι να διχάζει, λένε… Πώς σας φαίνεται που κάθε καλοκαίρι όμως στην Επίδαυρο τα χειροκροτήματα παλεύουν με τα «αίσχος»; Τα μπράβο με τις αποδοκιμασίες; Και μετά οι αιρετικοί του θεάτρου να τα βάζουν με τους κλασικούς… Οι «Πέρσες» του Βούλγαρου σκηνοθέτη Ντίμιτερ Γκότσεφ με τον Μηνά Χατζησάββα πυροδότησαν και πάλι το κλίμα…

«Δεν είναι ωραία αυτά τα πράγματα… Τα γιουχαΐσματα μέσα στο αρχαίο θέατρο της Αργολίδας. Αν δεν υπάρξει ο πειραματισμός, αυτά τα έργα θα μείνουν σκονισμένα στις βιβλιοθήκες… Άλλο πράγμα όμως ο πειραματισμός και άλλο η αποδόμηση του έργου! Είναι λάθος να φέρνουμε στα μέτρα μας και στο δικό μας μικρόκοσμο αυτά τα σπουδαία έργα. Αυτά τα έργα έχουν μέσα τους κρυμμένους θεούς και πρέπει να κάνουμε το παν για να τους φέρουμε στην επιφάνεια… Έχουν ποίηση, έχουν απίστευτη δομή. Έχουν “χτιστεί” από μεγάλους μαστόρους…».

// Ένας ξένος σκηνοθέτης δεν μπορεί να τα αποδώσει;

«Δεν είμαι εθνικιστής για να υποστηρίξω κάτι τέτοιο, αλλά όλες αυτές οι προσκλήσεις σε Βούλγαρους, Γεωργιανούς, Σκοπιανούς, Γερμανούς, Βρετανούς και πάει λέγοντας εμένα μου μυρίζουν δημόσιες σχέσεις και όχι θέατρο. Όλοι αυτοί οι σκηνοθέτες που μας συστήνονται κάθε καλοκαίρι δεν έχουν καταπιαστεί στη χώρα τους με την αρχαία τραγωδία, ούτε με την αρχαία κωμωδία. Ίσως ο Γερμανός Μίλερ και ο Βρετανός Πίτερ Χολ, με τη βοήθεια βέβαια του φωτισμένου σκηνογράφου Διονύση Φωτόπουλου, αλλά και πάλι… Ένας μόνο ξένος σκηνοθέτης με έκανε μέσα στην Επίδαυρο να αισθανθώ δέος. Ο Ιταλός Ρανγκόνι. Είχα δει τον “Πλούτο” του Αριστοφάνη από αυτόν σε μουσική Διονύση Σαββόπουλου και θα το θυμάμαι μια ζωή».

// Δηλαδή το Εθνικό Φεστιβάλ, κ. Αρμένη, κάνει εξωτερική πολιτική μέσω των παραστάσεών του;

«Μακάρι να ήταν έτσι… Απλά συμπεριφερόμαστε ως δούλοι των Ευρωπαίων. Παλιά ήταν οι καλαμαράδες από την Κωνσταντινούπολη, οι Φραγκολεβαντίνοι από τα Παρίσια, τα Λονδίνα… Δυστυχώς, έχουμε μέσα μας το σύνδρομο. Δεν μας έχει φύγει. Από τον Όθωνα μέχρι σήμερα έχουμε μάθει να φιλάμε τα παπούτσια των ξένων. Αρχοντοβλαχισμός… Το ελληνικό κοινό όταν διαμαρτύρεται έχει ένστικτο μ’ αυτά τα κείμενα. Δεν μπορεί να το περιγελάσει κανείς. Αυτά τα κείμενα αν τα αποδομήσεις σηκώνονται από μόνες τους οι πέτρες…».

// Εκπληρώνουν ή δεν εκπληρώνουν το έργο που έχουν αναλάβει -κυρίως αυτό της εκπαίδευσης- το Εθνικό Θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, τα ΔΗΠΕΘΕ;

«Μια φορά δούλεψα στον “Κύκλωπα” -αν θυμάμαι καλά- στο ΚΘΒΕ και πέρασα τόσο άσχημα που όταν περνάω απʼ έξω από το κτίριο αποφεύγω να το κοιτάξω… Ούτε στα πιο εφιαλτικά μου όνειρα αυτό που πέρασα. Τι ρωτάς, Μαρία; Έχει χαθεί το στοίχημα της εκπαίδευσης. Στα παλιά τους τα υποδήματα. Δεν τους ενδιαφέρει. Τους ενδιαφέρει η προσωπική τους εικόνα, οι φατρίες, τα δικά τους παιδιά, η αποδόμηση των αρχαίων έργων μέσω της προσωπικής προσέγγισης. Το Εθνικό Θέατρο όμως δεν είναι για ορισμένους ηθοποιούς, είναι για όλους τους Έλληνες ηθοποιούς, από όπου και αν προέρχονται, αρκεί να είναι άξιοι, πολύ άξιοι. Είναι και για τους Έλληνες συγγραφείς. Αλλά δεν παίζονται πια έργα ελληνικά στις κρατικές σκηνές…».

// Πόσο επίκαιροι είναι οι «Όρνιθες» του Αριστοφάνη σήμερα; Και πόσο ο ρόλος του Πεισθέταιρου;

«Ο Πεισθέταιρος με την πειθώ του καταφέρνει να πείσει τους θεούς αλλά και τα πουλιά ότι είναι ο κατάλληλος κυβερνήτης. Πράγματι του δίνεται η εξουσία, αλλά κυβερνάει ως μονάρχης. Φτιάχνει ένα ολοκληρωτικό καθεστώς και τα πουλιά που αντιστέκονται τα ψήνει και τα τρώει… Στην αρχή τους συστήθηκε ως επαναστάτης και μετά δεν έλεγε να φύγει από την καρέκλα. Αυτό που συμβαίνει με όλους τους εξουσιαστές. Με όλους τους εξουσιαστές που γλυκαίνονται από το χρήμα. Το χρήμα δυστυχώς μας έχει αλλοιώσει όλους. Το μυστικό της ζωής ωστόσο δεν βρίσκεται στον πολλαπλασιασμό, αλλά στην αφαίρεση. Εκεί βρίσκει ο άνθρωπος γαλήνη και ισορροπία στο πνεύμα και την ψυχή του…».

// Σκεφτείτε την απογοήτευση των πολιτών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης σήμερα… Με τους ζάπλουτους Ρώσους που βλέπουμε στις ειδήσεις και τους άστεγους…

«Τα κομμουνιστικά καθεστώτα… Πόσο γελοίο μου ακούγεται πλέον το “Προλετάριοι όλου του κόσμου, ενωθείτε”… Πόσο τραγικό είναι όταν αποκαλύφθηκε ότι η ρωσική εφημερίδα “Πράβντα”, που σημαίνει “ελευθερία”, ήταν το πιο σκληρό όργανο του καθεστώτος… Τώρα πάνε και τα αγάλματα και τα σφυροδρέπανα… Οι άνθρωποι του καθεστώτος, οι δικοί τους έγιναν Κροίσοι, εργοστασιάρχες, με βίλες εκατομμυρίων και οι υπόλοιποι εκπορνεύτηκαν… Δεν είναι τρομερό;».

// Και εδώ κάποια παιδιά του Πολυτεχνείου έγιναν γιάπηδες… Και μετά λένε για τους δεξιούς…

«Ναι. Ανέβηκαν στα βόρεια προάστια, με βίλες, πολυτελέστατα σκάφη, μάρκες στα ρούχα… Η νέα άρχουσα τάξη είναι μια αμόρφωτη άρχουσα τάξη. Τουλάχιστον, η παλιότερη άρχουσα τάξη, τα τζάκια που λέμε, τα αστικά σπίτια με την καθαρεύουσα, είχαν μια κουλτούρα. Τα νέα τζάκια του 2000 χαρακτηρίζονται από αμορφωσιά. Μισούν τη σκέψη, τη λογοτεχνία, το θέατρο, τη μουσική. Απλώς κουβαλάνε πολύ χρυσό πάνω τους. Αλλά ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός. Κέρδος είναι…».

// Άνομο κέρδος;

«Γεμίσαμε από κουμπάρους, μπατζανάκηδες, μη κουμπάρους που φοροαπαλλάσονται ή φοροδιαφεύγουν. Αδίστακτους ρουφιάνους της εξουσίας…».

«Κάποιες ηλίθιες ξανθές και κάποιοι κραγμένοι γκέι μας ψυχαγωγούν…»

// Ποιοι εδραιώνουν αυτήν την παρακμή; Μήπως και η τηλεόραση;

«Βέβαια. Μέρος του παιχνιδιού είναι η τηλεόραση. Ποιος έχει την τηλεόραση; Εσύ ή εγώ; Κοίταξε πίσω τα κεφάλαια και τους μετόχους και θα καταλάβεις ποιοι είναι οι μέτοχοι του συστήματος… Ποιοι μας ψυχαγωγούν; Κάποιες ηλίθιες ξανθές και κάποιοι κραγμένοι γκέι… Έλεος! Τρομάζουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους για να μη μας πουν ρατσιστές. Ανοίγεις πρωί, μεσημέρι, απόγευμα και οι γκέι υστεριάζουν… Εδώ και οι γυναίκες έχουν μεταλλαχθεί και κραυγάζουν σαν γκέι, με όλα αυτά τα σκέρτσα και τις τσαχπινιές… Η σεξουαλική τους επιλογή έχει χαρακτηριστικά καρικατούρας. Κρίμα. Είναι μια εποχή που έχει πιάσει πάτο…».

// Φως στο τούνελ βλέπετε;

«Όχι, γιατί χάθηκαν οι πολιτικοί. Δεν υπάρχουν πια ούτε κακοί ούτε μέτριοι, πόσο μάλλον χαρισματικοί πολιτικοί. Υπάρχουν διεκπεραιωτές, διαχειριστές που έχουν πάρει εντολές από τις μεγάλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης… Πώς να δω φως; Από τους συμπολίτες μου; Όταν έρχεται ο τουρίστας και του σερβίρουμε κομμένη σαλάτα από χθες, ξερό ψωμί από προχθές και ο ταξιτζής τον κλέβει; Πώς να δω φως; Με τον προϋπολογισμό του ΥΠΠΟ κολλημένο στο 0,5% και του υπουργείου Άμυνας στο 10%;».

// Η κυβέρνηση Καραμανλή μου είχατε πει σε μια προηγούμενή μας συνέντευξη ότι σας είχε πείσει…

«Είναι πολλά τα σκάνδαλα πλέον. Τα πιο πολλά σκάνδαλα φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού. Νομίζω ότι ο Καραμανλής το συντομότερο που πρέπει να κάνει είναι να αλλάξει συνεργάτες. Δεν υπήρξα ποτέ δεξιός, αλλά πίστεψα ο βλάκας σ’ αυτήν του τη φράση: “Να επανιδρύσουμε το κράτος”. Ήταν πολύ ψαγμένη. Αφού το υποσχέθηκε, γιατί δεν το τήρησε;».

// Με την Τουρκία τι πρέπει να κάνουμε;

«Καλή εξωτερική πολιτική. Όπως κάνει και η Τουρκία ανά τους αιώνες! Ούτε να ξεσκίσουμε τα χανουμάκια ούτε να ρίξουμε αεροπλάνα… Να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

// Εδώ η Ε.Ε. δεν μας δίνει λύση για τους μετανάστες…

«Αυτό πού το πας; Έχουμε γίνει μια λεκάνη για ανθρώπους που ψάχνουν τη μοίρα τους… αλλά οι πολιτικοί κωφεύουν… Αν τους στείλουμε τους μετανάστες έξω από τα σπίτια τους στο Ψυχικό, στην Εκάλη, ίσως τότε πονέσουν. Ίσως με καταλάβουν και εμένα που ζω στα Εξάρχεια και μεγαλώνω παιδί. Και ζω με την πρέζα, την πορνεία, τους αναρχικούς, τους μετανάστες… Ας σοβαρευτούμε και ας ελέγξουμε τα σύνορά μας. Εδώ μπαίνει ο καθένας μέσα, άρρωστος, εγκληματίας, παράνομος, χωρίς χαρτιά… Πόσους μετανάστες μπορεί να δεχθεί η Ομόνοια και τα γύρω πεζοδρόμια; Περνάς από την Ομόνοια και μυρίζει σαν δημόσιο ουρητήριο… Έχουμε γεμίσει άστεγους…».

// Ωστόσο, δεν σας αφήνει το θέμα αυτό ασυγκίνητο. Όπως έμαθα, γράφετε ένα έργο για τους άστεγους της Αθήνας…

«Ναι. Γράφω το έργο “Ψυχές στο δρόμο”. Είναι πολλοί πλέον οι άστεγοι στην Αθήνα. Έλληνες, μετανάστες, Τσιγγάνοι… Τραγικά πράγματα. Ο Δήμος Αθηναίων τους σκέφτεται κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα. Ο καπιταλισμός είναι πολύ άγριος. Έχει μεταλλάξει τη σκέψη των ανθρώπων. Ταυτόχρονα, θα ανεβάσω το έργο του Λουίτζι Πιραντέλο “Ο άνθρωπος και το κτήνος” με την Αριέττα Μουτούση, τον Πασχάλη Τσαρούχα, αλλά και τον “Γυάλινο κόσμο” του Τένεσι Ουίλιαμς. Ακόμη ελπίζω να καταφέρω να ανεβάσω μια επιθεώρηση με σφιχτά κείμενα που να αφορούν την πολιτική επικαιρότητα».

Πέντε-έξι τα παίρνουν από το ΥΠΠΟ

// Το ΥΠΠΟ με όλο αυτό το έργο σας επιχορηγεί;

«Μου έχει δώσει 30.000 ευρώ. Με τριάντα χιλιάδες ευρώ ούτε ένα έργο δεν ανεβάζεις. Τι να πληρώσεις; Σκηνικά, συνεργάτες; Και σ’ άλλους το ΥΠΠΟ δίνει για ένα έργο 120.000 ευρώ το χρόνο. Πέντε-έξι είναι αυτοί που τα παίρνουν… Αλλά εγώ δεν έχω ταλέντο στις δημόσιες σχέσεις…».