Σύγχρονες μορφές ολοκληρωτισμού…

Τι είναι ολοκληρωτισμός;

Είναι το έσχατο όριο του ιδεαλισμού: Η πεποίθηση ανθρώπων, ότι αυτοί γνωρίζουν την απόλυτη αλήθεια -αυτό που ΘΑ συμβεί κι αυτό που ΠΡΕΠΕΙ να συμβεί- και στο όνομα αυτής της «ακλόνητης βεβαιότητας» πιστεύουν ότι μπορούν να επιβάλουν στους άλλους τις άκαμπτες εμμονές τους.

Οι οπαδοί του ολοκληρωτισμού επικαλούνται είτε την επίφαση της φιλοσοφικής αναζήτησης (κυρίως στον αρχαιοελληνικό κόσμο), είτε το πρόσχημα της μεταφυσικής οντολογίας (κυρίως στον Ευρωπαϊκό Μεσαίωνα) είτε το άλλοθι της «επιστήμης» (στη σύγχρονη εποχή).

Σε κάθε ιστορική περίοδο οι οπαδοί ολοκληρωτικών αντιλήψεων επικαλούνταν είτε την «ανώτερη φιλοσοφική σκέψη» (την εξουσία των φιλοσόφων) είτε το «εξ αποκαλύψεως θεϊκό θέλημα» (την εξουσία του Ιερατείου) είτε την «ακλόνητη επιστημονική αλήθεια» (την εξουσία της «πρωτοπορίας» – πολιτικής ή τεχνοκρατικής) για να επιβάλουν τη θέλησή τους. Και να υποτάξουν τη θέληση -και την ψυχή- των οργανωμένων κοινωνιών…

Μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών κοινωνιών, υπήρξαν νέες ολοκληρωτικές θεωρίες «επιστημονικής τελεολογίας» του κόσμου:

Οι οπαδοί της «παγκόσμιας διακυβέρνησης» επαγγέλλονται και ευαγγελίζονται τη «νομοτελειακή κατάλυση» των εθνικών κοινωνιών (όπως οι σοσιαλιστές προκάτοχοί τους ευαγγελίζονταν τη «νομοτελειακή κατάλυση» της ελεύθερης αγοράς) και την επικράτηση μιας «παγκόσμιας δημοκρατίας» (όπως οι προκάτοχοί τους ευαγγελίζονταν την «αναπόδραστη επικράτηση» μιας παγκόσμιας κομμουνιστικής κοινωνίας). Και για να το επιτύχουν δεν διστάζουν να συγκρουστούν με τις τοπικές κοινωνίες…

Κι αυτή ακριβώς η σύγκρουση με τις τοπικές κοινωνίες είναι το κοινό χαρακτηριστικό όλων των ολοκληρωτικών ιδεαλισμών: Συγκρούονται μαζί τους, όχι για να τους επιβάλουν το κοινό καλό, αλλά για να τις υποτάξουν στις δικές τους ιδεοληπτικές εμμονές.

Το βλέπουμε σήμερα με πολλαπλούς τρόπους να εκδηλώνεται γύρω μας.

– Πότε οι «περιβαλλοντολόγοι», αποφασίζουν -χωρίς να ρωτήσουν κανένα- να «αποκαταστήσουν» την ισορροπία του οικοσυστήματος σε διάφορες απομονωμένες περιοχές της χώρας. Και πετάνε οχιές στην Άνδρο (κόντρα στη θέληση των κατοίκων) ή εγκαθιστούν αρκούδες στο βορειοδυτική Ελλάδα (προκαλώντας απόγνωση στους τοπικούς πληθυσμούς, γιατί καταστρέφουν καλλιέργειες και επιτίθενται σε ανυποψίαστους ανθρώπους, χώρια που προκαλούν σοβαρά ατυχήματα σε περιφερειακούς δρόμους), ενώ αλλού προσπαθούν να εγκαταστήσουν κοπάδια λύκων!

Όλα αυτά, βέβαια, δεν έχουν καμία σχέση με την αποκατάσταση του οικοσυστήματος. Γιατί ο άνθρωπος είναι μέρος του οικοσυστήματος και η εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας αλλάζει αναπόφευκτα και τις ισορροπίες στη φύση. Δεν μπορεί να απαιτούμε να υπάρχουν τα ίδια ζωικά είδη και με τις ίδιες μεταξύ τους αναλογίες και σχέσεις (στην τροφική αλυσίδα) σήμερα, με αυτές που υπήρχαν πριν από εκατό, διακόσια ή τρεις χιλιάδες χρόνια…

Τι θα πει «αποκατάσταση» της οικολογικής ισορροπίας. Αποκατάσταση σε σχέση με πότε;

Πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια στην Αττική υπήρχαν λιοντάρια και ύαινες. Πρέπει, άραγε, να τα επαναφέρουμε;

Πριν μερικές δεκαετίες το αστικό συγκρότημα των Αθηνών έφτανε ως το «τέρμα Αμπελοκήπων» κι από κει άρχιζαν κήποι με οπωροφόρα δένδρα κι αμπέλια. Στην πανίδα της περιοχής αφθονούσαν τα φίδια. Θα ‘πρεπε, τάχα, να φέρουμε σήμερα και να εγκαταστήσουμε φίδια στους Αμπελοκήπους ή στο Νέο Ψυχικό ή στο Μαρούσι ή στην Κηφισιά;

Αυτό ασφαλώς ούτε που το διανοούνται οι «οικολόγοι» (διότι οι ίδιοι κατοικούν εκεί γύρω). Το κάνουν όμως στην Άνδρο και σε άλλα κυκλαδονήσια! Χώρια που προσπαθούν να φέρουν… λύκους στη Μυτιλήνη. Προκαλώντας την οργή των Μυτιληνιών…

Πάλι καλά που δεν θυμήθηκαν τα θαλάσσια τέρατα της ελληνικής μυθολογίας και δεν σκέφτηκαν -ακόμα- να αμολήσουν λευκούς καρχαρίες στις θάλασσές μας!

– Κι ύστερα υπάρχουν και οι αναρχοαυτόνομοι οπαδοί της «παγκοσμιοποίησης», που θεωρούν τη μαζική εισαγωγή μεταναστών ως βασικό μοχλό για τη διάλυση των εθνικών κοινωνιών. Κι όπου αρνούνται οι κάτοικοι παραμεθορίων περιοχών να αποδεχθούν τους λαθρομετανάστες, πάνε και διαδηλώνουν εναντίον τους κι εναντίον των αρχών. Και προσπαθούν να ματαιώσουν την επαναπροώθηση των λαθρομεταναστών, βρίζοντας τους ντόπιους ως «ρατσιστές» και τις αρχές ως «φασιστικές».

Από πού αντλούν όλο αυτό το θράσος;

Από τη βεβαιότητα ότι οι ίδιοι γνωρίζουν καλύτερα τι «αναπόφευκτα» θα γίνει και τι «αδιαμφισβήτητα» πρέπει να γίνει. Άρα, ως «προφήτες» μιας «νέας εποχής», οφείλουν να συγκρουστούν με όποιους αντιστέκονται στην «αναπόδραστη εξέλιξη».

Νομίζουν ότι κατέχουν την απόλυτη επιστημονική γνώση (αγνοώντας, προφανώς, ότι η επιστημονική γνώση δεν είναι ποτέ απόλυτη). Και πιστεύουν ότι οφείλουν να γίνουν κήρυκες της «μοναδικής αλήθειας», επιβάλλοντας σε όλους τους υπόλοιπους το δικό τους «μονόδρομο σκέψης».

Αλλά όταν στα μυαλά των ανθρώπων κυριαρχεί η «νομοτέλεια» -το αναπόφευκτο «τέλος» και το χωρίς εναλλακτικές επιλογές «πρέπει»- τότε ο ολοκληρωτισμός γίνεται αληθινή απειλή για την κοινωνία.

Τα πρόβλημα, ασφαλώς, δεν είναι μόνο οι ακρότητες τέτοιων ομάδων, που μοιάζουν γραφικές. Το πρόβλημα είναι αυτοί που βρίσκονται πίσω από τέτοιες «γραφικότητες» σε διεθνή κλίμακα: όσοι τις χρηματοδοτούν και τις καθοδηγούν, όσοι προβάλλουν εγκωμιαστικά τη δράση τους και εξιδανικεύουν τα κίνητρά τους:

Αυτοί δεν είναι γραφικοί.

Είναι επικίνδυνοι!

Κι απέναντι τους δεν συγχωρείται η παραμικρή ολιγωρία.

Ούτε δικαιολογείται η παραμικρή επιείκεια…

Ν. Ζ.