Τρόμος από το ντόμινο των επιταγών

Την ίδια ώρα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, σ’ ένα απόσπασμα της τελευταίας του έκθεσης που προκαλεί ανατριχίλα και προδίδει την ανησυχία των ξένων δανειστών της χώρας, τονίζει την ανησυχία του για ένα ελληνικό κραχ, με σοβαρές παρενέργειες σε όλη την Ευρώπη, καθώς το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας φθάνει το 147% του ΑΕΠ και οι δανειστές από την Ευρωζώνη «κάθονται» πάνω σε ελληνικά χρέη 200 δισ. ευρώ!

Ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας πληρώνει τον λογαριασμό της ολέθριας πολιτικής Αλογοσκούφη, που ενίσχυσε μόνο τη ρευστότητα των τραπεζών, στο όνομα δήθεν της ενίσχυσης της ρευστότητας επιχειρήσεων και νοικοκυριών:

– Από το γνωστό «πακέτο» των 28 δισ. ευρώ, τα 8 δισ. ευρώ, υπό μορφή ειδικών ομολόγων του Δημοσίου, προβλεπόταν να δοθούν στις τράπεζες για να χορηγήσουν δάνεια 4 δισ. ευρώ σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και άλλων 4 δισ. ευρώ σε νοικοκυριά (στεγαστικά δάνεια).

– Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ, από τα 8 δισ. ευρώ έχουν αντληθεί μόνο τα 4,4 δισ. από τις τράπεζες. Όμως, το πρώτο εξάμηνο, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι καθαρές νέες χρηματοδοτήσεις του ιδιωτικού τομέα ήταν συνολικά γύρω στα 3,5 δισ. Από το ποσό αυτό θα πρέπει να αφαιρεθούν οι χρηματοδοτήσεις μεγάλων επιχειρήσεων, τα καταναλωτικά δάνεια και όλα εν γένει τα δάνεια που δεν αναφέρονται στον νόμο Αλογοσκούφη και έτσι μένει ένα πολύ μικρό ποσό που κατευθύνθηκε εκεί όπου είχαν υποχρέωση διά νόμου να το κατευθύνουν οι τράπεζες.

– Ο νόμος Αλογοσκούφη προέβλεπε αυστηρές κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των τραπεζών με τις υποχρεώσεις τους, που ξεκινούν από την επιβολή υποχρεωτικών άτοκων δεσμεύσεων στην Τράπεζα της Ελλάδος και φθάνουν ως την αποβολή από το σχέδιο στήριξης και την υποχρεωτική επιστροφή κεφαλαίων. Όμως, η κυβέρνηση ούτε έχει ελέγξει τις τράπεζες, ούτε έχει επιβάλει κυρώσεις και φαίνεται να βασίζεται στη… φιλοπατρία των τραπεζιτών.

Ακάλυπτα… τρίγωνα

Στο μεταξύ, όμως, η κρίση στην αγορά έχει προσλάβει διαστάσεις χιονοστιβάδας, καθώς οι ακάλυπτες επιταγές παρασύρουν στον βυθό ακόμη και υγιείς επιχειρήσεις, ενώ δεν υπάρχει όαση ρευστότητας ούτε στον δημόσιο τομέα, ο οποίος έχει επίσης μεταχρονολογήσει αυθαίρετα τις υποχρεώσεις του προς τους προμηθευτές, λόγω των άδειων ταμείων του, με αποτέλεσμα να έχει «παγώσει» η κυκλοφορία του χρήματος.

Παράγοντες της αγοράς μιλούν για «τρίγωνα ακάλυπτων επιταγών», όπου μία αφερέγγυα επιχείρηση μπορεί να συμπαρασύρει δύο υγιείς. Μια υγιής βιοτεχνία, για παράδειγμα, που προμηθεύει με ρούχα ένα εμπορικό κατάστημα και βρίσκεται με μια ακάλυπτη επιταγή του ανά χείρας, είναι πολύ πιθανό να αθετήσει τη δική της υποχρέωση σε έναν προμηθευτή της, ο οποίος με τη σειρά του αναγκαστικά θα αφήσει απλήρωτο έναν δικό του προμηθευτή και πάει… κορδόνι, δημιουργώντας ένα ανεξέλεγκτο ντόμινο.

Ήδη, ακόμη και γνωστά ονόματα του επιχειρηματικού χώρου, με πολύχρονη παρουσία στην αγορά, βρίσκονται ικέτες στις τράπεζες για ρύθμιση των χρεών τους. Τραπεζικά στελέχη αναφέρουν χαρακτηριστικά δύο πολύ γνωστές επιχειρήσεις που βρίσκονται ένα βήμα πριν από το «κανόνι», με ακάλυπτες επιταγές δεκάδων εκατομμυρίων, που έχουν προκαλέσει πανικό σε μεγάλη ιδιωτική τράπεζα.

Τα στελέχη των τραπεζών τονίζουν ότι το φθινόπωρο μπορεί να αποδειχθεί εφιαλτικό, καθώς οι αθετημένες υποχρεώσεις επιχειρήσεων εκτιμάται ότι θα κορυφωθούν, λόγω των χαμηλών φετινών εισροών από τον τουριστικό τομέα, με αποτέλεσμα να εκφράζονται φόβοι για μαζικές «κανονιές» στην αγορά, ακόμη και από γνωστές και μεγάλες επιχειρήσεις.

Οι ανησυχίες αυτές των τραπεζιτών θορύβησαν το υπουργείο Οικονομικών, που σπεύδει τώρα να καλύψει με κρατικές εγγυήσεις δανεισμού από τις τράπεζες προς όλες τις επιχειρήσεις, μεγάλες και μικρές, τις «τρύπες» που άφησε το αποτυχημένο πείραμα ενίσχυσης της ρευστότητας. Εδώ που έφθασαν τα πράγματα, η επιλογή αυτή φαίνεται επιβεβλημένη για να αποφύγει το τραπεζικό σύστημα και οι επιχειρήσεις σοβαρούς κλυδωνισμούς, όμως οι ξένοι δανειστές της χώρας βλέπουν με ιδιαίτερη ανησυχία το Δημόσιο να σωρεύει ένα «κρυφό χρέος», υπό μορφή εγγυήσεων προς κάθε κατεύθυνση (τράπεζες, ασφαλιστικές, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, ασφαλιστικά ταμεία, νοσοκομεία, δήμοι και άλλοι δημόσιοι οργανισμοί). Το χρέος αυτό θα περάσει στα επίσημα βιβλία του Δημοσίου όταν αρχίσουν να καταπίπτουν πολλές από αυτές τις εγγυήσεις, εκτινάσσοντας σε νέα ύψη το «επίσημο» δημόσιο χρέος.

Νέα σενάρια υπαγωγής στο ΔΝΤ…

Στο μεταξύ, η δημοσιονομική ασφυξία γεννά νέα «μαύρα» σενάρια για την οικονομία, καθώς οι δανειστές της χώρας περιμένουν το φθινόπωρο να αξιολογήσουν την αξιοπιστία του νέου προϋπολογισμού, αλλά και την εκτέλεση του φετινού μέσα στο 9μηνο και εκφράζονται φόβοι ότι θα εκδηλωθούν νέες πιέσεις στις τιμές των κρατικών ομολόγων, ιδιαίτερα αν το Δημόσιο υποχρεωθεί από την οικονομική στενότητα να ζητήσει νέο δανεισμό με μακροχρόνιους τίτλους, ενώ ήδη έχει υπερκαλύψει σε ποσοστό 140% το φετινό πρόγραμμα δανεισμού.

Το στοίχημα για την κυβέρνηση είναι πολύ δύσκολο, καθώς τα δημόσια έσοδα καταρρέουν λόγω της καθίζησης της οικονομικής δραστηριότητας, παρά τις όποιες προσπάθειες αναζωογόνησης με εισπρακτικές εφόδους. Ιδιαίτερα οι εισπράξεις του ΦΠΑ προβληματίζουν έντονα, καθώς από μόνες τους αρκούν για να ανοίξουν «τρύπες» στην εκτέλεση του προϋπολογισμού πολύ μεγαλύτερες από τις όποιες πρόσθετες εισπράξεις με προσωρινού χαρακτήρα μέτρα.

Αρκετοί αναλυτές θυμήθηκαν και πάλι τα σενάρια που ακούγονταν στις αρχές του χρόνου για διεθνή βοήθεια με σκληρούς όρους από το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, διαβάζοντας προσεκτικά την τελευταία έκθεση του Ταμείου, όπου εκφράζεται πιο καθαρά από κάθε άλλη φορά η ανησυχία των ξένων δανειστών της χώρας.

Στην έκθεσή του, το ΔΝΤ σημειώνει ότι «οι χώρες της Ευρωζώνης κρατούν ένα μεγάλο μέρος του εξωτερικού χρέους της Ελλάδας και μπορεί να επηρεασθούν, αν δημιουργηθούν προβλήματα (σ.σ.: εξυπηρέτησης του χρέους).

Το ελληνικό εξωτερικό χρέος είναι περίπου 147% του ΑΕΠ (σ.σ.: 352 δισ. ευρώ!) και από αυτό τα 2/3 είναι δημόσιο χρέος. Το εξωτερικό χρέος πρόκειται να αυξηθεί, καθώς οι εξωτερικές ανισορροπίες παραμένουν μεγάλες (σ.σ.: εννοεί το άνοιγμα του ισοζυγίου πληρωμών). Οι χώρες της Ευρωζώνης κρατούν ήδη χρέος αξίας 200 δισ. ευρώ.

Μια βίαιη αναπροσαρμογή στην Ελλάδα θα δημιουργούσε προβλήματα στον τραπεζικό κλάδο της ΝΑ Ευρώπης, καθώς οι εκεί θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών έχουν μικρές καταθέσεις σε σχέση με τις χορηγήσεις τους και εξαρτώνται από χρηματοδοτήσεις που παρέχουν οι μητρικές τράπεζες».

Αυτές οι αναφορές του ΔΝΤ, τονίζουν τραπεζικά στελέχη, δείχνουν καθαρά ότι σε αυτήν τη φάση, λόγω των κινδύνων που δημιουργεί η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας ευρύτερα για την Ευρωζώνη και τη ΝΑ Ευρώπη, οι ξένοι δανειστές της χώρας, το ΔΝΤ και η Κομισιόν θα κρίνουν με ιδιαίτερη αυστηρότητα τις δημοσιονομικές αποκλείσεις και δεν πρόκειται να συμβιβασθούν, όπως στο παρελθόν, με άλλον ένα προϋπολογισμό ευχών και εξωπραγματικών μεγεθών…