Η τύχη του δολαρίου
1 H εξασθένηση του ισχύος του δολαρίου δεν είναι τωρινό φαινόμενο, μπορεί να συσχετιστεί με την τωρινή οικονομική κρίση. Προϋπάρχει της κρίσης, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 όταν άρχισε η αλματώδης ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας και παράλληλα η βραδεία αλλά σταθερή υποχώρηση της οικονομίας των ΗΠΑ υπό την πίεση του διπλού ελλείμματος (δημοσιονομικού και εμπορικού) που μόνιμα πλέον παρουσιάζει η αμερικανική οικονομία. Στην οχταετία Μπους (2000-2008) άρχισε η εμφανής κάμψη της διεθνούς ισχύος του πράσινου νομίσματος, με μείωση της ισοτιμίας του έναντι του ευρώ, της στερλίνας και του γιεν. Σύμφωνα με τις προβλέψεις αυτή η κατρακύλα του πράσινου νομίσματος θα συνεχισθεί και φέτος και το 2010. Η οικονομική κρίση επιδείνωσε τη διεθνή θέση του δολαρίου, καθώς και ο Μπους και ο Ομπάμα έθεσαν σε «πυρετώδη κίνηση» τις εκτυπωτικές μηχανές για μαζική παραγωγή δολαρίων. Το αμερικανικό νόμισμα έχει το προνόμιο να αποτελεί το μοναδικό στήριγμα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος και το πλέον διαδεδομένο και προσφιλές αποθεματικό χρήμα. Αυτό το προνόμιο του δίνει τη δυνατότητα να αυξάνεται η κυκλοφορία του χωρίς ισχυρούς νομισματικούς κλονισμούς στην οικονομία των ΗΠΑ. Και αυτήν τη δυνατότητα την εκμεταλλεύτηκαν όλες σχεδόν οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ και «τζάμπα» χρηματοδότησαν την επέκταση και της πολιτικής του επιρροής σε όλο σχεδόν τον πλανήτη, άλλοτε με οικονομική βοήθεια στις άλλες χώρες και άλλοτε με εξαγωγές και πάσης μορφής δολοπλοκίες.
2 Η σταθερότητα του πράσινου νομίσματος είναι το σοβαρότερο κριτήριο για τη διατήρηση του κύρους του και τη διατήρησή του στον «νομισματικό θρόνο» ως στήριγμα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος και ως κυριότερου αποθεματικού χρήματος. Το διεθνές κύρος του δολαρίου έχει μειωθεί, η ισοτιμία του φθίνει και η εμπιστοσύνη των κυβερνήσεων και των επενδυτών στους δολαριακούς τίτλους πέφτει με ταχείς ρυθμούς την τελευταία πενταετία, που σημαίνει ότι το αμερικανικό νόμισμα δεν είναι σε θέση πλέον να εξακολουθήσει να αποτελεί τον «ηγεμόνα» των νομισμάτων. Δεν διαθέτει πλέον τα προσόντα για τη θέση αυτή, που επί περίπου 60 χρόνια τη στήριξε η στρατιωτική και πολιτική ισχύς των
ΗΠΑ. Τελευταία όμως εξασθενεί και η πολιτική ισχύς των ΗΠΑ. Και η αίγλη του Ομπάμα αρχίζει να υποχωρεί, γεγονός που δεν βοηθάει στην αναστήλωση της «οικονομικής pax americana» όπως έδειξαν και οι συζητήσεις στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής των G-8 στην Ακουίλα της Ιταλίας, όπου η Μέρκελ και ο Σαρκοζί εμφανώς διαχώρισαν τη θέση τους από τον Ομπάμα σε ορισμένα θέματα και κυρίως στο θέμα της διεύρυνσης του G-8, ώστε να εκφράζει καλύτερα την παγκόσμια οικονομική ισορροπία. Δήλωσαν ότι μια ολιγάριθμη ελίτ (αμερικανικής επιλογής) δεν μπορεί να λύσει τα διεθνή οικονομικά προβλήματα. Δημοκρατικότεροι οι Δεξιοί Σαρκοζί και Μέρκελ από τον δημοκρατικό Ομπάμα!
3 Ποια θα είναι λοιπόν η τύχη του δολαρίου μέσα σ’ έναν κόσμο αμφισβήτησης της ηγεμονίας του; Ήδη η ιδέα της αντικατάστασής του ως μοναδικού στηρίγματος του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος κερδίζει συνεχώς έδαφος, μετά το ξέσπασμα της σημερινής διεθνούς οικονομικής κρίσης. Η γνωστή ομάδα χωρών BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα) στην τελευταία σύνοδο του G-8 πρότεινε και πάλι να αρχίσει η συζήτηση για την αντικατάσταση του δολαρίου ως παγκόσμιου (διεθνούς) χρήματος. Με εξαίρεση τη Ρωσία που τήρησε χλιαρή στάση στο θέμα αυτό, οι άλλες τρεις χώρες υποστήριξαν το αίτημα με επιμονή. Και ειδικότερα η Κίνα, που διαθέτει τεράστια αποθεματικά σε δολάρια και δολαριακούς πιστωτικούς τίτλους. Τα συναλλαγματικά αποθεματικά της έφταναν στις 30/6/2009 στα 2,5 τρισ. δολάρια, εκ των οποίων περίπου το 60% είναι σε δολάρια και αμερικανικά ομόλογα. Και βλέπει τώρα ότι απαξιώνονται συνεχώς από τα φρεσκοτυπωμένα δολάρια των Μπους και Ομπάμα. Και επιπλέον δεν διαπιστώνουν δυνατότητα ολοσχερούς εξόφλησής τους. Τι επιδιώκουν λοιπόν οι χώρες BRIC; Απλώς δεν ανέχονται πλέον να χρηματοδοτούν μια διεφθαρμένη οικονομία και να στηρίζουν ένα νόμισμα, που στηριζόμενο στις δικές τους δυσχέρειες κατά κύριο λόγο, στρέφεται τελικά εναντίον τους. Έχουν άδικο; Ας περιμένουμε να δούμε το τελικό αποτέλεσμα αυτής της αντιδικίας.