Πότε θα αρχίσει η κατεδάφιση της οικονομίας της απάτης;

Κοινωνικοί φορείς και συνδικαλιστικές οργανώσεις με διαβήματά τους στους αρμόδιους παράγοντες της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προειδοποιούν για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη μείωση της χορήγησης τραπεζικών δανείων στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, από τον περιορισμό των κοινωνικών δαπανών, καθώς και των δαπανών εκτέλεσης δημοσίων έργων και γενικά από την εξαφάνιση του δημόσιου τομέα από την οικονομική δραστηριότητα. Όλα αυτά γίνονται για τον περιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και τη συγκράτηση του δημόσιου χρέους των ευρωπαϊκών χωρών, δεν αποτελούν όμως μέτρα καταπολέμησης της κρίσης, αλλά συντελούν στην αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας. Όλα τα φαινόμενα που προκαλούν την εξαθλίωση των λαών, αν συνδυαστούν και με τις επικείμενες «μεταρρυθμίσεις» στο ασφαλιστικό καθεστώς και στις εργασιακές σχέσεις, αποτελούν ένα επικίνδυνο, εκρηκτικό μείγμα στα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής. Πρόδρομο στοιχείο μιας γενικότερης κοινωνικής αναταραχής. Και τότε «φωνή λαού, οργή Θεού».

Επιτέλους στην ΕΕ κατάλαβαν ότι η σημερινή κοινωνική και οικονομική κρίση και η σωστή μεθόδευση της αντιμετώπισής της αποτελούν πρώτη προτεραιότητα και η μείωση των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους δεν είναι δυνατόν να βρίσκονται στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Όταν από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ οι 24 βρίσκονται ή θα βρεθούν στο καθεστώς επιτήρησης λόγω υψηλού ελλείμματος, πώς είναι δυνατόν οι κυβερνήσεις να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα ενάντια στην κρίση; Έτσι ωριμάζει στους κόλπους της ΕΕ η ιδέα να ξεσφίξει ο «κορσές του Μάαστριχτ» και να κληθεί ο επίτροπος επί των δημοσιονομικών Αλμούνια να θέσει τη μάχαιρά του εις την θήκη. Και ο Αλμούνια και οι «λογιστές» συνεργάτες του με τι θα ασχολούνται αν κυριαρχήσει η ιδέα ότι προτεραιότητα έχουν τα μέτρα ενάντια στην κρίση; Ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Φίοντορ Ράινφελντ, που ασκεί την προεδρία της ΕΕ στο τρέχον δεύτερο εξάμηνο του 2009, παραδέχτηκε κατά την ανάληψη των καθηκόντων του στην προεδρία ότι η αυξημένη ανεργία πρέπει να τεθεί ως κορυφαία προτεραιότητα, καθώς υπάρχει κίνδυνος να βρεθεί εκτός ελέγχου με τεράστιο πολιτικό κόστος. Δηλαδή η σουηδική προεδρία φοβάται το ενδεχόμενο μιας κοινωνικής εξέγερσης στην Ευρώπη; Από τον ίδιο φόβο διακατέχεται όπως φαίνεται το ECOFIN και οι υπουργοί Οικονομίας αποφάσισαν ότι στο τρέχον εξάμηνο προτεραιότητα θα έχει η διαχείριση της κρίσης και οι επιπτώσεις της σε κοινωνικό επίπεδο. Επιτέλους κάτι άρχισαν να αντιλαμβάνονται οι θαυμαστές του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου της ασύδοτης αγοράς. Αυτό φανερώνεται και από τις προτεραιότητες που έθεσε η σουηδική προεδρία κατά το τρέχον εξάμηνο, όπως τις ανακοίνωσε ο σουηδός πρωθυπουργός όταν ανέλαβε την προεδρία της ΕΕ.

Οι προτεραιότητες της σουηδικής προεδρίας. Ο σουηδός πρωθυπουργός έθεσε τις παρακάτω προτεραιότητες για το τρέχον εξάμηνο που θα ασκεί την προεδρία:

α) Μέτρα για την καταπολέμηση της ανεργίας. Και προτείνει την ενίσχυση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, με ρυθμίσεις που θα τις βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν επιτυχώς την κρίση και να επιβιώσουν, καθώς και την παραχώρηση κινήτρων σε απολυόμενους για να ξεκινήσουν δικές τους δουλειές. Πού θα βρεθούν όμως οι αναγκαίοι χρηματικοί πόροι για την εφαρμογή αυτών των προγραμμάτων; Από τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών; Τα περιθώρια είναι μηδαμινά, αν δεν καταργηθούν οι δεσμεύσεις της Συνθήκης του Μάαστριχτ και δεν καμφθεί η σιδηρά δημοσιονομική πειθαρχία. Αλλά και από τον κοινοτικό προϋπολογισμό δεν υπάρχουν περιθώρια χρηματοδότησης των όποιων μέτρων μπορεί να υιοθετηθούν. Έτσι η βασική προτεραιότητα καθίσταται ανενεργός. Και ίσως να αποτελεί καθησυχαστικό ευχολόγιο για λόγους επικοινωνιακούς, καθώς οι ιθύνοντες εκεί στις Βρυξέλλες νομίζουν ότι μπορούν να χορτάσουν με λόγια τους πεινασμένους. Οι υποσχέσεις δεν είναι ποτέ δυνατόν να δράσουν σαν αμορτισέρ και να απορροφήσουν τους κοινωνικούς κραδασμούς που προκαλεί η φτώχεια και η εξαθλίωση της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας, που συνεχίζεται για πολλά χρόνια χωρίς έλεος και ελπίδα. Και πρέπει να τονίσουμε και κάτι εξοργιστικό. Η εκμετάλλευση της ανεργίας από την εργοδοσία οδηγεί στην ανατροπή του σημερινού στάτους στις εργασιακές σχέσεις. Επί θύραις είναι οι σχετικές μεταρρυθμίσεις.

β) Δεύτερη προτεραιότητα της σουηδικής προεδρίας είναι η υποβολή σχεδίου για έξοδο από την οικονομική κρίση μέχρι το τέλος του έτους! Προβλέπεται η κάθε χώρα να καταρτίσει και να υποβάλει το δικό της σχέδιο. Σχέδιο που να έχει στόχο να επιστρέψει η ΕΕ στα χαμηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και στη μείωση του δημοσίου χρέους. Αυτά είναι όνειρα «θερινής προεδρίας». Θα περάσουν χρόνια για να σταματήσει ο καλπασμός των ελλειμμάτων των κρατών μελών και να συγκρατηθούν αυτά στο επιθυμητό όριο του 3%. Ο αντίκτυπος αυτής της ανισορροπίας θα είναι το υψηλό επίπεδο στο οποίο θα κρατηθεί και το δημόσιο χρέος στο κάθε κράτος μέλος. Όταν οι περισσότερες χώρες βρίσκονται υπό επιτήρηση ή πρόκειται να υπαχθούν στο καθεστώς αυτό μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, πώς είναι δυνατόν να επανέλθουμε σύντομα στα χαμηλά δημοσιονομικά ελλείμματα; Ο στόχος αυτός της προεδρίας της ΕΕ είναι καθαρά ουτοπιστικός, αλλά και στερούμενος σοβαρότητας και «καθαρότητας». Φοβάμαι ότι προέρχεται εκ του πονηρού και αποβλέπει στο να προλειάνει το έδαφος για μια μακράς διάρκειας λιτότητα των εσαεί προδομένων εργαζομένων. Ο σουηδός πρωθυπουργός Φίοντορ Ράινφελντ είναι δεξιός, ακραιφνής νεοφιλελεύθερος, οπαδός της ασύδοτης αγοράς και δηλώνει κεντροδεξιός, όπως όλοι οι δεξιοί ηγέτες που ντρέπονται να δηλώσουν ότι είναι καθαρόαιμοι δεξιοί ή προσπαθούν να παραπλανήσουν τους λαούς. Έτσι ακολουθεί τα προστάγματα της οικονομίας της ελεύθερης (ασύδοτης) αγοράς. Το ίδιο και οι συνεργάτες του, που κατάρτισαν την ατζέντα των στόχων της προεδρίας.

γ) Τρίτη προτεραιότητα στην ατζέντα της προεδρίας προβάλλει η δημιουργία εποπτικού συστήματος που θα ελέγχει τη χρηματοπιστωτική αγορά και φυσικά και τις τράπεζες. Αυτό το ακούμε δύο χρόνια τώρα, αλλά δεν το βλέπουμε να πραγματοποιείται. Δύσκολος ο στόχος να τεθούν υπό έλεγχο οι τράπεζες. Υποπτεύομαι ότι ο στόχος αυτός μπήκε στην ατζέντα της προεδρίας για να ισορροπήσει τις αρνητικές εντυπώσεις από την προηγούμενη προτεραιότητα της μείωσης των ελλειμμάτων. Όπως και να έχει σκεφθεί η σουηδική προεδρία, το γεγονός είναι ότι εάν δεν μπει φραγμός στην ασυδοσία και στις απάτες των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων, οι κρίσεις θα μας επισκέπτονται συχνά. Αυτό το έχουμε τονίσει κατ’ επανάληψιν από τη στήλη μας αυτή. Έχω την εντύπωση ότι η ηγεσία της ΕΕ το έχει συνειδητοποιήσει, αλλά δεν τολμά να αντιπαραταχθεί με το χρηματοπιστωτικό κατεστημένο και κυρίως με το τραπεζικό. Υπό την πίεση των γεγονότων, ορισμένων ΜΜΕ και της κοινής γνώμης, η Κομισιόν ανέλαβε την πρωτοβουλία να θεσμοθετήσει ορισμένους κανόνες ελέγχου των τραπεζών. Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι η Κομισιόν ετοιμάζει σχετικό σχέδιο κοινοτικού κανονισμού που θα προβλέπει μεταξύ άλλων:

– την επιβολή κυρώσεων στις τράπεζες που χορηγούν παχυλό μπόνους στα golden boys και με τη συμπεριφορά τους αυτή ενθαρρύνουν την ανάληψη υπερβολικού ρίσκου από το προσωπικό τους,

– την υιοθέτηση αυστηρότερων κανονισμών για την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, καθώς η σημερινή οικονομική κρίση απέδειξε την ανικανότητα των τραπεζών να αντιμετωπίσουν τις υποχρεώσεις τους, λόγω της χαμηλής κεφαλαιακής τους επάρκειας,

– την υποχρεωτική δημοσιοποίηση στοιχείων για συμμετοχή των τραπεζών σε τιτλοποιημένα προϊόντα ή σε λοιπά περιουσιακά τους στοιχεία με ρίσκο.

Αυτή η πρωτοβουλία της Κομισιόν αφορά βέβαια μόνον τις τράπεζες και είναι ένα πρώτο θετικό βήμα για να τεθούν κανόνες ελέγχου στη χρηματοπιστωτική αγορά. Αν βέβαια το σχέδιο του κανονισμού αυτού προχωρήσει χωρίς να «ξεδοντιαστεί» από τους τραπεζίτες. Σύντομα θα το διαπιστώσουμε. Αν οι προθέσεις της σουηδικής προεδρίας είναι ειλικρινείς, θα πρέπει να προωθηθεί γρήγορα για ψήφιση το σχέδιο του κανονισμού αυτού και να αποτελέσει πλέον νόμο για τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και απαρχή της υιοθέτησης γενικευμένου ελέγχου σε όλο το φάσμα των χρηματικών και πιστωτικών συναλλαγών των «ευαγών ιδρυμάτων» του κλάδου αυτού. Προς το παρόν οι 27 ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ δεν έχουν συμφωνήσει για τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στον μελλοντικό μηχανισμό ελέγχου του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Απλώς συμφώνησαν ότι διαφωνούν.

Ασφαλώς οι παραπάνω τρεις προτεραιότητες της ατζέντας της σουηδικής προεδρίας αναφέρονται σε κορυφαία οικονομικά θέματα που αντιμετωπίζει σήμερα η παγκόσμια οικονομία και εντονότερα η ευρωπαϊκή. Οι αναπτυγμένες χώρες της «ʼγριας Δύσης» οικοδόμησαν τη «νέα τάξη πραγμάτων» και στην οικονομία που σήμανε την οικοδόμηση της «οικονομίας της απάτης». Και τώρα οι λαοί αναγκαστικά θερίζουν ό,τι έσπειραν οι παρανοϊκοί ηγέτες τους, δηλαδή συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια μερικών μεγιστάνων, φτώχεια και εξαθλίωση για τους πολλούς. Θα ήταν ευτύχημα αν από τώρα γινόταν κατορθωτό να αρχίσει από την Ευρώπη η κατεδάφιση της οικονομίας της απάτης.