Βιοτράπεζες η σύγχρονη βιοηθική προβληματική
Η έντονη βιοηθική και ιδεολογική προβληματική ακροβατεί στο φάσμα ασφάλεια – ελευθερία. Γεννάται το ερώτημα εάν οι βιοτράπεζες μπορούν να προστατεύσουν καλύτερα την ασφάλεια του πολίτη και να οδηγήσουν στη διαλεύκανση σκληρών εγκλημάτων σεβόμενες παράλληλα τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Οι βιοτράπεζες δημιουργούνται από τη συγκέντρωση δειγμάτων DNA από πολίτες που αρχειοθετούνται σε μια βάση δεδομένων και όποτε διαπραχθεί κάποιο έγκλημα που βρίσκεται DNA αυτό το υπό διερεύνηση υλικό μπαίνει στη βάση δεδομένων και ταυτοποιείται. Δηλαδή θεωρητικά όλοι οι Έλληνες δίδουμε δείγμα του DNA σε μια βάση δεδομένων. Στη συνέχεια γίνεται ένας βιασμός όπου ανευρίσκεται υλικό DNA (τρίχες, αίμα, ιδρώτας κ.λπ.). Το υλικό αυτό δίδεται προς αναζήτηση στη βάση δεδομένων και συγκρίνεται με όλων των Ελλήνων καταλήγοντας σε ταυτοποίηση με αυτό του δράστη.
Πρόκειται για μια μέθοδο που οπωσδήποτε θα οδηγήσει στη διαλεύκανση παρά πολλών αδικημάτων, καθώς σχεδόν σε κάθε έγκλημα της βαριάς εγκληματικότητας (ανθρωποκτονίες, ληστείες, βιασμοί) συνήθως βρίσκεται DNA των θυτών και των θυμάτων. Μάλιστα η επιστήμη αναφέρει ότι η ταυτοποίηση δεν έχει καμία πιθανότητα λάθους, παρά μόνο εάν δοθεί λανθασμένο υλικό. Η μέθοδος συνεπώς είναι και επιστημονικά άρτια και δικαιοπολιτικά ανεκτή τη στιγμή που οδηγεί σε διαλεύκανση σειράς αδικημάτων.
Ως αρνητικά του όλου προβληματισμού ανακύπτουν τα εξής ερωτήματα: Πρώτον, τι γίνεται εάν η βάση αυτή δεν χρησιμοποιείται μόνο για διαλεύκανση αδικημάτων αλλά και για λόγους ασφαλιστικών καλύψεων από ασφαλιστικές εταιρείες; Δεύτερον, πώς προστατεύεται η αρχή του τεκμηρίου αθωότητας σε κάποιον που είτε από μεταφορά DNA (προκειμένου να τον παγιδεύσουν) είτε από απλή σύμπτωση (σε ένα παγκάκι που διαπράττεται ένας φόνος λίγο νωρίτερα είχε ματώσει κάποιος) βρέθηκε το DNA του, τη στιγμή που θα είναι σχεδόν βέβαιη η ποινική του καταδίκη μόνο και μόνο επειδή θα το πουν οι βάσεις δεδομένων; Τρίτον, τι γίνεται με τα δικαιώματα του κατηγορουμένου;
Σε κάποιες χώρες (π.χ. Μεγάλη Βρετανία) υποστηρίχθηκε η θέση ότι όλοι πρέπει να δίνουν το DNA στις βιοτράπεζες, ενώ σε κάποιες άλλες (π.χ. Γερμανία) η υποχρέωση αυτή αφορά άτομα που έχουν καταδικαστεί για κακουργήματα ή βαριά πλημμελήματα.
Θεωρώ λοιπόν ότι κάπου εδώ βρίσκεται η χρυσή τομή. Η εφαρμογή του μέτρου πρέπει να αφορά μόνο όσους καταδικάζονται για κακουργήματα ή βαριά πλημμελήματα, οπότε η καταδίκη τους δικαιολογεί την κοινωνία να λαμβάνει μέτρα προληπτικής πολιτικής. Να μην τους έχει δηλαδή εμπιστοσύνη λόγω αυτής τους της καταδίκης. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα έπρεπε να αφορά όλους τους πολίτες, διότι τότε θα έπρεπε να καταργούσαμε και τα δικαστήρια και να έβγαζαν αποφάσεις οι βιοτράπεζες.
ʼλλωστε στόχος του δικαίου δεν είναι η ανεύρεση της αλήθειας με κάθε τίμημα, διότι τότε θα επιτρέπαμε και τον ορό της αλήθειας. Το δίκαιο στοχεύει στην απονομή της δικαιοσύνης σεβόμενο την ύψιστη αξία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ο όποιος περιορισμός των δικαιωμάτων πρέπει να γίνεται με φειδώ. Μπορούν λοιπόν οι βιοτράπεζες να βοηθήσουν μόνο εάν αφορούν ήδη καταδικασθέντες για βαριά αδικήματα.