Ψυχολογικοί φραγμοί και φοβικά σύνδρομα…

Στην πολιτική ανάλυση υπάρχει η έννοια των «ψυχολογικών φραγμών»:
Όταν ολόκληρη η κοινωνία δεν μπορεί να κατανοήσει το απολύτως εύλογο και εντελώς προφανές σε κάθε τρίτο, διότι υπάρχει κάτι στο συλλογικό της υποσυνείδητο που την μπλοκάρει…
Έτσι, οι «ψυχολογικοί φραγμοί» συχνά λειτουργούν ως «στρεβλώσεις» του πολιτικού συστήματος. Το οδηγούν σε συμπεριφορές από τις οποίες χάνουν όλοι ή το ωθούν σε αντιδράσεις αυτοκαταστροφικές.
Οι ψυχολογικοί φραγμοί οφείλονται σε βαθιά ριζωμένες φοβίες. Πολύ συχνά σχετίζονται με τραυματικές εμπειρίες του πρόσφατου παρελθόντος, που παρέμειναν ακριβώς αυτό: τραυματικές! Δεν εκλογικεύτηκαν νοητικά, δεν ξεπεράστηκαν συνειδησιακά, δεν επουλώθηκαν συναισθηματικά. Κι έτσι υποκινούν πλέον παράλογες ανακλαστικές αντιδράσεις. Όποιος καεί στον χυλό φυσάει και το γιαούρτι.
Ας δούμε δύο τέτοια παραδείγματα:
– Η στάση της ευρύτερης Κεντροαριστεράς στο θέμα της δημόσιας τάξης.
– Και η εμμονή της Κεντροδεξιάς στις «ευρύτερες συναινέσεις».
= Η Κεντροαριστερά διατηρεί τη μνήμη του «κράτους της Δεξιάς»: Όταν υπήρχε αυταρχισμός, οργίαζε το δεξιό παρακράτος και τελικά επικράτησε δικτατορία. Όταν καταστρατηγούνταν απροσχημάτιστα τα ανθρώπινα δικαιώματα και καταπατούνταν κατάφωρα οι δημοκρατικές ελευθερίες…
Αυτή η οδυνηρή ανάμνηση οδήγησε, εδώ και δεκαετίες, στο αντίθετο άκρο:
– Από το αστυνομικό κράτος φτάσαμε στη διάλυση και τον ψυχολογικό αφοπλισμό της Αστυνομίας.
– Από τον διοικητικό αυταρχισμό φτάσαμε στην κατάλυση της νομιμότητας και τη διάλυση της διοίκησης.
– Εκεί που ο απλός κόσμος φοβόταν τον χωροφύλακα, φτάσαμε να γίνονται λαϊκές διαδηλώσεις για να επανέλθει η αστυνόμευση στις γειτονιές!
Σε μια δημοκρατική πολιτεία δεν καλείται κάποιος να «διαλέξει» ανάμεσα σε «περισσότερες ελευθερίες» και σε «περισσότερη ασφάλεια».
Αυτό είναι επικίνδυνο κι απατηλό ψευτοδίλημμα…
Στις δημοκρατίες η ασφάλεια είναι προϋπόθεση ελευθερίας. Αν ο πολίτης δεν νιώθει ασφάλεια, δεν μπορεί ούτε να εκφραστεί, ούτε να δημιουργήσει, ούτε να προκόψει, ούτε να ευημερήσει. Όποιος δεν νιώθει ασφάλεια ζει με τον φόβο. Όποιος ζει με τον φόβο δεν μπορεί να είναι ελεύθερος.
Η δημόσια ασφάλεια δεν είναι «αστυνομοκρατία», είναι η απαλλαγή του πολίτη από τον φόβο.
Η δημόσια ασφάλεια δεν είναι το αντίθετο της ελευθερίας, είναι η υπέρτατη δημοκρατική ελευθερία, γιατί είναι η προϋπόθεση όλων των άλλων ελευθεριών.
Μόνο οπαδοί των παρανόμων κυκλωμάτων επιθυμούν και προπαγανδίζουν τη κατάλυση των δημόσιας ασφάλειας, με πρόσχημα τις… πολιτικές ελευθερίες!
= Από την άλλη πλευρά η Κεντροδεξιά νιώθει ενοχές για τις ακρότητες της προδικτατορικής «Δεξιάς» που κυβερνούσε αυταρχικά. Κι έτσι οι επίγονοι των παλαιών δεξιών θέλουν σήμερα τις «ευρύτερες πολιτικές συναινέσεις» και φοβούνται την πόλωση.
Δεν κατανοούν ότι πολλές φορές εκείνο που θέλει η κοινωνία έρχεται σε σύγκρουση με εκείνο που επιθυμεί η πολιτική ελίτ.
Πολλές φορές για να κυβερνήσεις πρέπει να έλθεις σε σύγκρουση με τις συμβάσεις της πολιτικής ελίτ και να ανατρέψεις τις ισορροπίες της.
Πολλές φορές για να κερδίσεις τον λαό πρέπει να συγκρουστείς με μια ελίτ που έχει χάσει την επαφή μαζί του.
Αυτό ακριβώς έκαναν όλοι οι μεταρρυθμιστές ηγέτες: Ο Ρούσβελτ, ο Ντε Γκολ, η Θάτσερ, ο Ρέιγκαν, ο Μιτεράν…
Αν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επιδίωκε ευρύτερες πολιτικές συναινέσεις, η Ελλάδα δεν θα είχε μπει ποτέ στην ΕΟΚ.
Αν η σημερινή κυβέρνηση καταργούσε αύριο το άσυλο και τη συν-διοίκηση στα πανεπιστήμια (τον ολέθριο εκείνο «Νόμο Πλαίσιο» του ΠΑΣΟΚ του 1982), τότε θα πυροδοτούσε αναταραχή στα πανεπιστήμια, αλλά και θα συσπείρωνε την κοινωνία γύρω της!
Κι αν το ΠΑΣΟΚ υποστήριζε την αντίδραση του πανεπιστημιακού κατεστημένου, τότε η κυβέρνηση θα μπορούσε να προβάλει τις πρόσφατες δηλώσεις επιφανών στελεχών του, όπως ο κ. Πάγκαλος και η κ. Διαμαντοπούλου, για να φανεί η ασυναρτησία του και η διπλοπροσωπία του.
Κι απ’ αυτήν την «πόλωση» δεν θα έχανε η ΝΔ, αλλά το ΠΑΣΟΚ.
Όμως μέχρι στιγμής η κυβέρνηση δεν τολμά τέτοιες «ρήξεις». Προτιμά «ευρύτερες συναινέσεις» με τους… καθημαγμένους εξτρεμιστές του ΣΥΡΙΖΑ. Που δεν μπορούν να τα βρουν ούτε με τους υπόλοιπους συντρόφους τους…
– Μια Κεντροαριστερά που φοβάται τη δημόσια τάξη και υπερασπίζεται την ανομία σπρώχνει την κοινωνία στα δεξιά.
– Και μια Κεντροδεξιά που επιδιώκει «ευρύτερες συναινέσεις» με όσους… δεν θέλουν καμία αλλαγή, σπρώχνει τους οπαδούς της είτε σπίτια τους είτε στην Άκρα Δεξιά.
Όποιος ξεπεράσει τέτοια φοβικά σύνδρομα
θα συσπειρώσει τον λαό (ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης πλέον),
θα μεταρρυθμίσει τα πάντα με απροσδόκητη ευκολία (γιατί το σάπιο διαλύεται χωρίς αντιστάσεις),
θα κυβερνήσει χωρίς αυταρχισμό (γιατί ο λαός επιθυμεί να υπάρξει χρηστή διακυβέρνηση και θα τη στηρίξει)
και θα αναδιαμορφώσει τον πολιτικό χάρτη: Γιατί σήμερα οι πολιτικοί διαχωρισμοί είναι ιδεολογικά κίβδηλοι, πολιτικά προσχηματικοί και ιστορικά ξεπερασμένοι. Τα γερασμένα μεγάλα κόμματα δεν τα εμπιστεύεται κανείς. Ενώ τα φθαρμένα μικρά κόμματα τα υποπτεύονται όλοι…
Όποιος ξεπερνά τους ψυχολογικούς του φραγμούς κερδίζει το στοίχημα με την Ιστορία…
Ενώ όποιος δεν καταφέρνει να ξεπεράσει τις φοβίες του, πεθαίνει εξαιτίας τους.
Ν. Ζ.