Δεν μπορείς να βρίζεις, να κάνεις εκβιασμούς μέσα από τα μπλογκ!

Ο αστυνόμος Α΄ Μανώλης Σφακιανάκης, προϊστάμενος της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ασφάλειας Αττικής, σπούδασε ανάλυση και προγραμματισμό υπολογιστών και εξειδικεύθηκε σε θέματα κυβερνοεγκλήματος στο FBI. Έχει το τιμόνι αυτής της υπηρεσίας από το 1995 και βρίσκεται σε στενή επικοινωνία και συνεργασία με όλες τις αντίστοιχες διεθνείς υπηρεσίες.
Εφοπλιστές, επιχειρηματίες, πολιτικοί αλλά και απλοί πολίτες καταφεύγουν καθημερινά στην Υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ζητώντας βοήθεια ή καταγγέλλοντας παράνομες δραστηριότητες μέσω διαδικτύου. Υποθέσεις που αφορούσαν μικροεγκλήματα έμπαιναν στο αρχείο. Σήμερα το πεδίο έρευνας διευρύνεται και μπαίνει στο στόχαστρο των αρχών κάθε παραβατική συμπεριφορά που θα καταγγελθεί. Ανάμεσά τους και οι ανώνυμες επιθέσεις που έχουν προκαλέσει την αντίδραση κατά των ανώνυμων μπλόγκερ.
Ποιες είναι οι προτάσεις, όμως, του ανθρώπου από τον οποίο κάθε πολίτης που πλήττεται από δράσεις μέσω διαδικτύου θα ζητήσει βοήθεια;
«Εγώ δεν μπορώ να κάνω προτάσεις», λέει ο κ. Σφακιανάκης. «Η Πολιτεία ξέρει, οι νομοθέτες ξέρουν, η Αστυνομία εκτελεί. Αλλά σε όποιο σημείο στο διαδίκτυο είχαμε πρόβλημα, όπως στην παιδική πορνογραφία, ξεκινήσαμε μια σταυροφορία, κάναμε αγώνα και η υπηρεσία μας και η Ελληνική Αστυνομία. Έτσι πετύχαμε ώστε ο νόμος που χαρακτηρίζει παιδόφιλο μόνον εκείνον που κερδοσκοπεί να αλλάξει, στις 23 Δεκεμβρίου 2007, και οι παιδόφιλοι να τιμωρούνται ανεξάρτητα αν κερδοσκοπούν ή όχι. Για τις ανώνυμες επιστολές και για τα ανώνυμα μπλογκ δεν μπορώ να εκφέρω άποψη γιατί δεν είμαι νομοθέτης. Άλλοι είναι αρμόδιοι να κρίνουν και να αποφασίσουν».
// Η εγκύκλιος Σανιδά για τον εντοπισμό κάθε ίχνους ηλεκτρονικής αλληλογραφίας που υποκρύπτει ποινικό αδίκημα το οποίο διώκεται ακόμη και σε βαθμό πλημμελήματος διευκολύνει το έργο σας;
-Είμαι υποχρεωμένος να σεβαστώ τη γνωμοδότηση του Εισαγγελέα. Άλλωστε είμαστε όλοι χρήστες του διαδικτύου και συνεπώς εν δυνάμει μπλόγκερ. Όμως μπλόγκινγκ είναι ένα διαδικτυακό ημερολόγιο. Βγάζεις τα εσώψυχά σου, δεν μπορείς να βρίζεις, να κάνεις εκβιασμούς.
// Και ύβρεις υπάρχουν και εκβιασμοί γίνονται…
– Είμαστε υποχρεωμένοι να σεβαστούμε τον νόμο. Αντιμετωπίσαμε περιπτώσεις μπλογκ που εξύβριζαν κάποιους επώνυμους πολίτες. Ήξεραν ποιοι βρίσκονται πίσω από τα μπλογκ, έκαναν μήνυση και οι διαχειριστές των μπλογκ συνελήφθησαν. Το γεγονός ότι υπάρχει το απόρρητο δεν σημαίνει ότι αν γνωρίζεις ποιος κρύβεται πίσω από ένα μπλογκ δεν μπορείς να τον καταγγείλεις και να συλληφθεί.
// Εάν οι εγγραφές γίνονται από ίντερνετ καφέ, πώς μπορεί να εντοπισθεί ο δράστης;
– Η Πολιτεία έχει πάρει τα μηνύματα και οφείλει να πάρει μέτρα γιʼ αυτό το πρόβλημα που απασχολεί τους πολίτες.
// Η εγκύκλιος Σανιδά διευρύνει τη δυνατότητα εντοπισμού και δραστών που διαπράττουν όχι μόνο κακουργήματα αλλά και πλημμελήματα;
– Πράγματι μέχρι τώρα το μόνο πλημμέλημα που διωκόταν ήταν παιδική πορνογραφία. Η γνωμοδότηση δίνει το δικαίωμα στην Αστυνομία να ερευνά κάθε παράνομη πράξη που γίνεται στο διαδίκτυο.
// Τι όγκο διαμαρτυριών έχετε;
– Το 1995 που ξεκινήσαμε είχαμε να αντιμετωπίσουμε ένα δυο εγκλήματα με πιστωτικές κάρτες μέσω υπολογιστή. Αντέγραφαν τα μαγνητικά πεδία των καρτών με τη χρήση υπολογιστών. Το 1998 αντιμετωπίσαμε την πρώτη συκοφαντική δυσφήμηση μέσω ίντερνετ. Κάποιος χώρισε με τη φίλη του και για προσωπικούς του λόγους την έβαλε στο διαδίκτυο. Ο ερωτοχτυπημένος συνελήφθη και τότε προκλήθηκε μεγάλη εντύπωση στην κοινή γνώμη. Σιγά σιγά διευρύνθηκε η γκάμα της εγκληματικής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο. Το 1995 – 96 – 97 είχαμε μία καταγγελία το δίμηνο, μετά είχαμε μία καταγγελία τον μήνα και από το 2000 – 02 είχαμε μία καταγγελία ανά τριήμερο. Το 2004 είχαμε μία με δύο καταγγελίες την ημέρα και σήμερα έχουμε πάνω από 45 καταγγελίες την ημέρα. Οι καταγγελίες γίνονται είτε τηλεφωνικά είτε με προσέλευση στην υπηρεσία μας.
// Τι αδικήματα αφορούν οι καταγγελίες;
– Αφορούν παιδική πορνογραφία, αλλά έχουμε μεγάλο όγκο καταγγελιών για συκοφαντικές δυσφημήσεις, εξύβριση και οικονομικές απάτες. Κυρίως οι αγορές μέσω δημοπρασιών ή προσφορών. Υπάρχουν πολλοί που νομίζουν πως ό,τι διαβάζουν στο διαδίκτυο είναι και αληθινό. Και την πατάνε. Πρέπει να καταλάβει ο κόσμος πως αυτό που διαβάζει στο διαδίκτυο πρέπει να το επεξεργάζεται να ρωτάει την υπηρεσία μας ή να το ερευνά πριν ανταποκριθεί. Μόνο τα επίσημα πόρταλ, τα επώνυμα είναι έγκυρα και εξασφαλίζονται οι εμπορικές πράξεις. Υπάρχουν πολλοί επιτήδειοι που εκμεταλλεύονται την άγνοια του κόσμου και στήνουν μέσα από τα κανάλια του διαδικτύου e-shop μαϊμούδες. Παράδειγμα, προσφέρουν μια τηλεόραση των 2.000 ευρώ σε τιμή 200 ευρώ ή μια εκδρομή των 200 ευρώ την προσφέρουν 250 ευρώ. Πολλοί άνθρωποι πέφτουν θύματα απάτης και τότε έρχονται στην υπηρεσία μας.
// Σʼ αυτές τις περιπτώσεις η υπηρεσία σας επεμβαίνει;
– Πριν από την εισαγγελική γνωμοδότηση καταγγελίες για κλοπές, απάτες και άλλες δεκάδες πλημμελληματικού χαρακτήρα αδικήματα παίρναμε τη μήνυση την αποστέλλαμε στην Εισαγγελία και η υπόθεση έμπαινε στο αρχείο γιατί δεν μπορούσε να γίνει άρση απορρήτου. Μόνο στα οργανωμένα εγκλήματα γινόταν άρση απορρήτου. Επίσης σε εγκλήματα ανθρωποκτονιών, εκβίασης, ναρκωτικών, πορνογραφίας. Μετά τη γνωμοδότηση αλλάζει το καθεστώς και μπορούν να ερευνηθούν και άλλα εγκλήματα, να εντοπισθούν οι δράστες και να τιμωρηθούν.
// Έχετε την υποδομή να αντιμετωπίσετε την πληθώρα των αδικημάτων που μπορείτε πλέον να ερευνήσετε;
– Δεν θέλω να ευλογήσω τα γένια μου, ούτε τον αρχηγό, ούτε τον υπουργό, αλλά ό,τι ζητήσω το έχω. Και η υπηρεσιακή ηγεσία και η πολιτική ηγεσία είναι δίπλα μας. Ο Αττικάρχης περνάει κάθε ημέρα από την υπηρεσία μας. Δεν είναι τυχαίο αυτό. Ήδη πήραμε τα μέτρα μας και μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ακόμη και μια θύελλα καταγγελιών. Εάν δω, όμως, ότι χρειάζονται και άλλοι αξιωματικοί, θα ζητήσω ενισχύσεις με εξειδικευμένα άτομα, που υπάρχουν.
// Μπορείτε να μας πείτε ακριβώς τη διαδικασία έρευνας μιας υπόθεσης;
– Υποβάλλεται στην υπηρεσία μας η μήνυση. Εμείς κάνουμε έρευνα και εντοπίζουμε τα στοιχεία που αναφέρει ο μηνυτής. Βρίσκουμε τα ηλεκτρονικά ίχνη, τα στοιχειοθετούμε. Ενημερώνουμε τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Αθηνών. Κι εδώ πρέπει να πω ότι ο κ. Σακελάκος, προϊστάμενος της Εισαγγελίας, είναι δίπλα μας καθημερινά. Δεν υπάρχει ημέρα που να μην τον ενοχλήσω δύο και τρεις φορές για θέματα που φτάνουν στην υπηρεσία μας. Είμαστε ίσως η υπηρεσία που τον έχει ζαλίσει, αλλά εκείνος με χαρά και μεράκι στέκεται δίπλα μας. Έτσι δεν φοβόμαστε τίποτα. Άλλωστε δεν κάνουμε τίποτα χωρίς προηγουμένως να ενημερώσουμε τον Εισαγγελέα.
// Δεν υπάρχει κάποιος Εισαγγελέας αποκλειστικά αρμόδιος για τα θέματα ηλεκτρονικού εγκλήματος;
– Όχι. Αλλά πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα γίνει κι αυτό. Άλλωστε είμαστε η μόνη υπηρεσία που δεχόμαστε 40-50 καταγγελίες τηνημέρα. Αλλά ήδη ο κ. Σακελάκος έχει δώσει εντολή στην κυρία Ράικου, προϊσταμένη της Ποινικής Δίωξης, για όλες τις σοβαρές υποθέσεις να συνδράμει στο έργο μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι για την εξάρθρωση κυκλώματος παιδικής πορνογραφίας είχαμε 12 Εισαγγελείς με επικεφαλής την κ. Ράικου. Επόπτευαν τις ανακρίσεις, τις απολογίες και γενικά μερίμνησαν για τον σχηματισμό των δικογραφιών.
// Σε τι συνίσταται η συνεργασία σας με ξένες αντίστοιχες με εσάς υπηρεσίες;
– Εάν δεν είχαμε συνεργασία με ξένες υπηρεσίες δεν θα μπορούσαμε να έχουμε αποτέλεσμα. Το ηλεκτρονικό έγκλημα είναι παγκοσμιοποιημένο. Έχω καθημερινή επικοινωνία με τους ομολόγους μου. Συνεργαζόμαστε μέσα από τα κανάλια της INTERPOL και της
EUROPOL. Το 80% των εγγράφων που δέχομαι είναι από αυτές τις υπηρεσίες.
// Πώς γίνεται ακριβώς η συνεργασία;
– Εάν εγώ, π.χ., βρω ένα ίχνος εγκλήματος στην Ιταλία, ειδοποιώ τις υπηρεσίες τους και μου στέλνουν τις πληροφορίες που ζητώ. Αντίστοιχες διαδικασίες κάνουν και οι ξένες υπηρεσίες. Επίσης, εάν κάποια χώρα εντοπίσει μια νέα μορφή απάτης, ειδοποιεί όλες τις χώρες για να πάρουμε μέτρα και να προλάβουμε την επέκτασή της.