Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
Η παρούσα οικονομική κρίση έδωσε αφορμή για επικρίσεις όσον αφορά την ασυδοσία στις δραστηριότητες της χρηματοπιστωτικής αγοράς και την ανάγκη να ληφθούν μέτρα από τις κυβερνήσεις για τον περιορισμό της αυθαιρεσίας των πάσης φύσεων και μορφής δράσεων των τραπεζών και των επενδυτικών-κερδοσκοπικών επιχειρήσεων, για να μην έχουμε σειρά παρόμοιων κρίσεων και στο μέλλον. Σχεδόν όλοι οι ηγέτες των μεγάλων κρατών (Ομπάμα, Σαρκοζί, Μέρκελ, Μπράουν, Πούτιν κ.λπ.) είχαν αναγνωρίσει την αναγκαιότητα λήψης άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων εποπτείας και ελέγχου της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Από τότε που φάνηκαν τα πρώτα σημάδια της επερχόμενης καταιγίδας κοντεύουν να περάσουν περίπου δύο χρόνια (φθινόπωρο του 2007) και κανένα μέτρο εποπτείας και ελέγχου δεν έχει φανεί στον ορίζοντα. Το φαινόμενο έχει επισημανθεί από πολλούς διακεκριμένους οικονομολόγους με άρθρα τους στα ΜΜΕ και έχει απασχολήσει και τη στήλη μας αυτή. Τώρα οι κυβερνήσεις ξύπνησαν και θέλουν να λάβουν επιδερμικά, χαλαρά μέτρα για να μη χάσουν την εύνοια της Wall Street, των μεγάλων τραπεζών και των κερδοσκοπικών κεφαλαίων. Οι ιθύνοντες έχουν δεχθεί τη νεοφιλελεύθερη εκδοχή ότι η αγορά έχει πάντα δίκιο. Κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες επέτρεψαν στις ιδιωτικές τράπεζες και στα κερδοσκοπικά κεφάλαια να εφαρμόσουν οποιαδήποτε καινοτομία ήθελαν και να σοφίζονται οποιαδήποτε απάτη σε βάρος των πελατών τους. Και τώρα με ποιο ηθικό κύρος θα λάβουν μέτρα εναντίον τους; Στο άρθρο μας της προσεχούς Κυριακής θα παρουσιάσουμε τα «μέτρα» του Ομπάμα στις ΗΠΑ και τις προθέσεις της ΕΕ για τον «έλεγχο» της αμαρτωλής χρηματοπιστωτικής αγοράς.
2
Και στο δικό μας χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν έλειψαν οι απάτες, ακόμα και από τις ιδιωτικές τράπεζες, με την ανοχή των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Πανωτόκια, δομημένα ομόλογα, χειραγώγηση της τιμής εισηγμένων μετοχών ύποπτης καθαρότητας, όροι σε δανειστικά συμβόλαια, εικονικές κερδοφορίες κυρίως των τραπεζών, προφανώς για «αέρα» στην τιμή των μετοχών τους, εκποίηση ακινήτων οφειλετών σε εξευτελιστικές τιμές, τοκογλυφική συμπεριφορά στην πολιτική επιτοκίων κ.λπ., παρουσιάστηκαν και στη χώρα μας με κάλυψη και των προηγουμένων διοικήσεων της Τράπεζας της Ελλάδος. Πολλά από τα ανομήματα αυτά συνεχίζονται και μέχρι τώρα. Όπως διαπιστώνεται και από την έκθεση «χρηματοπιστωτικής σταθερότητας» που έδωσε την περασμένη εβδομάδα στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος, η κερδοφορία των τραπεζών του πρώτου τριμήνου του 2009 φαίνεται να είναι αρκετά φουσκωμένη και θα ξεφουσκώσει με την αρνητική επίδραση που θα έχει στην κερδοφορία των τραπεζών η αύξηση των προβλέψεων για τον πιστωτικό κίνδυνο (επισφαλείς απαιτήσεις και διαγραφές επισφαλειών). Μέχρι όμως το τέλος του χρόνου που θα οριστικοποιηθούν οι προβλέψεις πιστωτικού κινδύνου, η κερδοφορία θα παρουσιάζεται αρκετά υψηλή. Επίσης, πρέπει να σημειώσουμε ότι όλες σχεδόν οι τράπεζες εξακολουθούν την τοκογλυφική τους συμπεριφορά. Δανείζονται με πολύ χαμηλά επιτόκια και δανείζουν με περίπου 8 μονάδες υψηλότερα επιτόκια. Και στους χαλεπούς αυτούς καιρούς ουσιαστικά δεν στηρίζουν την πραγματική οικονομία της χώρας μας.
3
Στην ίδια έκθεση για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα η ΤτΕ προειδοποιεί τις εμπορικές τράπεζες ότι φέτος θα αντιμετωπίσουν αύξηση του δείκτη καθυστερήσεων. Λόγω της κρίσης, θα υπάρξουν καθυστερήσεις πέραν των τριών μηνών στην εξυπηρέτηση των δανείων από τους δανειολήπτες, κυρίως τα νοικοκυριά. Σημειώνει, μάλιστα, την ανάγκη να καλύψουν οι τράπεζες τις επισφάλειες αυτές με προβλέψεις αυξημένες στο 44%. Ο δείκτης καθυστέρησης στεγαστικών δανείων το 2007 ήταν στο 3,6% στο σύνολο των ανεξόφλητων υπολοίπων και το 2008 έφτασε στο 5,3%. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ, το 2009 θα υπερβεί το 6%. Ο δείκτης καθυστέρησης καταναλωτικών δανείων το 2007 διαμορφώθηκε στο 6%, το 2008 έφτασε στο 8,2% και για το 2009 η πρόβλεψη είναι ότι θα βρεθεί στο 9,5%. Οι επισφάλειες αυτές δείχνουν καθαρά το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος τώρα με την κρίση. Οι τράπεζες φέσωσαν τα νοικοκυριά με τις διαφημίσεις τους από τα ΜΜΕ, στις οποίες εξυμνούσαν τα πλεονεκτήματα των στεγαστικών και των πάσης φύσεως καταναλωτικών δανείων (και κυρίως των πιστωτικών καρτών). Κερδοσκόπησαν ασύστολα. Και τώρα πληρώνουν. Έγκλημα και τιμωρία.