Νίκησαν αποχή, ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, αλλά και το… «Όχι»!

Το ΔΗΚΟ έπαθε συντριβή, χάνοντας περί το ένα τρίτο της δύναμής του, συγκεντρώνοντας ποσοστό 12,2%. Η ΕΔΕΚ στάθηκε όρθια και εισέπραξε το 9,85% ενώ και το Ευρωπαϊκό Κόμμα (ΕΥΡΩΚΟ) είχε μείωση ποσοστών συγκριτικά με τις προηγούμενες εθνικές εκλογές (5,7%), αφού πήρε 4,12%.

Το ζήτημα, που απασχόλησε τα τηλεοπτικά πάνελ μετεκλογικά και τα κόμματα, δεν ήταν εάν κέρδισε ο ΔΗΣΥ ή το ΑΚΕΛ, αλλά το μεγάλο ποσοστό αποχής και οι αιτίες που την προκάλεσαν. Οι δύο κυπριακές ημερήσιες εφημερίδες, που υποστήριξαν ενθέρμως το «Ναι» στο Σχέδιο Ανάν, δηλαδή η «Αλήθεια» και ο «Πολίτης», επιχείρησαν να δώσουν με πρωτοσέλιδα την εντύπωση ότι με το 71,5%, που συγκέντρωσαν ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, συνιστούν έγκριση της υφιστάμενης πολιτικής Χριστόφια στο Κυπριακό, η οποία τυγχάνει στήριξης και από τον ΔΗΣΥ. Όμως, ο λοιπός Τύπος και τα ΜΜΕ, καθώς και ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ δεν επιδίωξαν να εμφανίσουν τα ποσοστά τους ως θρίαμβο για την επιστροφή του Σχεδίου Ανάν με άλλο όνομα, για τους εξής, εκτός των άλλων, λόγους:

• Το 2004, στις 13 Ιουνίου, λίγες μόνον μέρες μετά το δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου, όταν οι Κύπριοι με ποσοστό 76% είπαν «Όχι» στο Σχέδιο Ανάν, ο ΔΗΣΥ, του οποίου η ηγεσία είχε στηρίξει το Σχέδιο Ανάν, είχε έρθει πρώτο κόμμα, παρότι στο δημοψήφισμα το 65% του κόμματος δεν είχε υπακούσει στην ηγεσία του ΔΗΣΥ, ψηφίζοντας «Όχι». Είναι εμφανές ότι το εκλογικό σώμα της Κύπρου συμπεριφέρθηκε διαφορετικά στις ευρωεκλογές, ακόμη και στις εθνικές εκλογές από ό,τι στο δημοψήφισμα.

• Όπως το 2004, έτσι και το 2009, η πλειοψηφία των εκλεγέντων κυπρίων ευρωβουλευτών ανήκει στο στρατόπεδο του «Όχι». Η Ελένη Θεοχάρους του ΔΗΣΥ ήταν από τις «σημαίες» του «Όχι» στο ΔΗΣΥ κατά το δημοψήφισμα και αντίθετη με την επίσημη θέση του κόμματος. Στις τελευταίες ευρωεκλογές όπως και το 2004, πρώτος σε σταυρούς προτίμησης ήταν ο Ιωάννης Κασουλίδης, ο οποίος ήταν από τους ήπιους υποστηρικτές του Σχεδίου Ανάν. Σημαντικό είναι ότι κύριος εσωκομματικός αντίπαλος της Θεοχάρους ήταν ο ένθερμος υποστηρικτής του Σχεδίου Ανάν, κυβερνητικός εκπρόσωπος επί κυβερνήσεως Γλαύκου Κληρίδη, Χρίστος Στυλιανίδης, ο οποίος στον προεκλογικό αγώνα είχε τη στήριξη της κομματικής μηχανής του ΔΗΣΥ και του προέδρου του κόμματος Νίκου Αναστασιάδη. Τελικώς, όμως, η κ. Θεοχάρους κέρδισε τον κ. Στυλιανίδη με 24.472 ψήφους, μια εντυπωσιακή διαφορά για τα δεδομένα της Κύπρου. Ανάλογη μάχη δόθηκε και στο ΑΚΕΛ μεταξύ της Σκεύης Κουκουμά και του νυν ευρωβουλευτή Κυριάκου Τριανταφυλλίδη, ο οποίος ήταν ένθερμος υποστηρικτής του «Όχι» και της γραμμής Τάσσου Παπαδόπουλου. Ο κομματικός μηχανισμός του ΑΚΕΛ υποστήριζε την κ. Κουκουμά, γιατί ήθελε να στείλει στις Βρυξέλλες ανθρώπους υπάκουους στο κόμμα. Μάλιστα, τα exit polls έδιδαν νικήτρια την κ. Κουκουμά. Όμως, τη δωδεκάτη, ο κ. Τριανταφυλλίδης κέρδισε την επανεκλογή του με 539 ψήφους. Τη δεύτερη έδρα του ΑΚΕΛ κατέλαβε ο Τάκης Χατζηγεωργίου, ο οποίος ήταν από τους κύριους υποστηρικτές του Σχεδίου Ανάν. Τις άλλες δύο θέσεις κατέλαβε για την ΕΔΕΚ, ο αναπληρωτής πρόεδρος του κόμματος Κούλης Μαυρονικόλας και για το ΔΗΚΟ, η Αντιγόνη Παπαδοπούλου. Και οι δύο είχαν στηρίξει το «Όχι».

Ο μεγάλος ηττημένος

Ο άλλος μεγάλος ηττημένος των εκλογών, το ΔΗΚΟ, δεν φαίνεται να μπορεί να αποδράσει από τη δίνη των προβλημάτων. Οι δύο τάσεις «σφάζονται» στο κόμμα. Η μία, αυτή των Τασσικών, επιδιώκει την έξοδο του ΔΗΚΟ από τη συγκυβέρνηση. Η άλλη του προέδρου της Βουλής και του κόμματος Μάριου Κάρογιαν και του υπουργού Εξωτερικών Μάρκου Κυπριανού, υποστηρίζουν παραμονή στη συγκυβέρνηση. Ο μεν Κάρογιαν προσδοκά ότι, εάν δεν λυθεί το Κυπριακό, θα είναι εκ νέου, με τη στήριξη του ΑΚΕΛ, πρόεδρος της Βουλής σε δύο χρόνια όταν θα διεξαχθούν οι εθνικές εκλογές, ενώ ο κ. Κυπριανού, εάν εξέλθει το ΔΗΚΟ από τη συγκυβέρνηση, θα μείνει στο πολιτικό περιθώριο αφού δεν έχει κομματικό αξίωμα. Εάν παραμείνει υπουργός Εξωτερικών ως τις άλλες προεδρικές εκλογές εκτιμάται ότι θα εμφανίσει εαυτόν ως έναν από τους υποψήφιους «δελφίνους» της προεδρίας της Δημοκρατίας. Το ΔΗΚΟ συνεδρίασε την περασμένη εβδομάδα για να εξετάσει τα αίτια της ήττας. Ακόμη και αυτοί που υποστηρίζουν ότι το ΔΗΚΟ πρέπει να παραμείνει στη συγκυβέρνηση, τονίζουν ότι θα πρέπει να καθοριστεί πώς θα συνεχιστεί η συνεργασία με το ΑΚΕΛ και την ΕΔΕΚ. Η πτέρυγα, που υποστηρίζει την αποχώρηση από την κυβέρνηση, ισχυρίζεται ότι υπεύθυνη για την ήττα είναι η μερίδα εκείνη της ηγεσίας του ΔΗΚΟ, δηλαδή οι Τασσικοί, που άρθρωναν ακραίο πολιτικό λόγο στο Κυπριακό και στρέφονταν κατά του Προέδρου Χριστόφια. Μάλιστα, το ΑΚΕΛ ισχυρίζεται ότι η φθορά του ΔΗΚΟ δεν οφείλεται στο ΑΚΕΛ, διότι μόνο 4% των ΔΗΚΟϊκών διέρρευσαν προς το ΔΗΚΟ, ενώ οι διαρροές προς το ΔΗΣΥ και την ΕΔΕΚ ήταν της τάξης του 9% σε κάθε περίπτωση. Ένα άλλο 5% από το ΔΗΚΟ στήριξε ΕΥΡΩΚΟ. Υπάρχει και ακόμη μια ανάγνωση των διαρροών στην εξής βάση: Εφόσον οι μεγάλες διαρροές είναι προς ΔΗΣΥ, ΕΔΕΚ και ΕΥΡΩΚΟ, αυτό σημαίνει ότι οι διαρρέοντες ψήφοι είχαν αντιπολιτευτικό χαρακτήρα. Ο ΔΗΣΥ μπορεί να κάνει πλάτες στον Πρόεδρο Χριστόφια στο Κυπριακό, όμως, στην εσωτερική διακυβέρνηση ασκεί ισχυρή αντιπολίτευση. Η ΕΔΕΚ από την πλευρά της ασκεί ενιαίο αντιπολιτευτικό λόγο σε όλα τα επίπεδα και στο Κυπριακό με μια διαφορά από το ΔΗΚΟ: Όταν κριτικάρει τον Πρόεδρο Χριστόφια, αυτό γίνεται κατά τρόπο ενιαίο. Δεν υπάρχουν τάσεις.

Αναξιοπιστία

Όλα τα κόμματα εμφανίστηκαν ανήσυχα από την αποχή. Σύμφωνα με τα ποιοτικά πορίσματα των ερευνών, η κύρια αιτία της αποχής στην Κύπρο ήταν η αναξιοπιστία της κομματικής και πολιτικής ζωής. Τα κόμματα ισχυρίζονται ότι θα μελετήσουν τα αποτελέσματα και ειδικότερα το φαινόμενο της αποχής.

Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί στο παρασκήνιο δηλώνουν ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα και την ενίσχυση του δικομματισμού, δηλαδή του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ και την ταυτόχρονη απώλεια δυνάμεων του ΔΗΚΟ και του ΕΥΡΩΚΟ. Όμως, από την άλλη, οι σφυγμομετρήσεις, τις οποίες προσφάτως διοργάνωσε ελληνοκυπριακό κέντρο ερευνών με το παράνομο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Μεσογείου των Κατεχομένων δείχνει ότι και στην περίπτωση νέου σχεδίου λύσης τύπου Ανάν το «Όχι» έχει προβάδισμα. Είναι κατανοητό ότι υπάρχει διάσταση βάσης και χειρισμών ηγεσίας των δύο κυρίως μεγάλων κομμάτων ΔΗΣΥ – ΑΚΕΛ, γεγονός που αποτυπώθηκε στο δημοψήφισμα του 2004. Οι Άγγλοι και οι Βρετανοί φοβούνται ότι μπορεί να επαναληφθεί. Θεωρούν, μάλιστα, ότι είναι άλλο οι ευρωεκλογές και άλλο το δημοψήφισμα για τη λύση του Κυπριακού. Άλλωστε, και το 2004 με βάση τα εκλογικά αποτελέσματα, το 68% των ψηφοφόρων στήριζε το ΑΚΕΛ και το ΔΗΣΥ. Τελικώς, όμως, η κοινή γνώμη δεν υπάκουσε και είπε «Όχι». Ας μην ξεχνάμε ότι το «Όχι» του Δ. Χριστόφια και του ΑΚΕΛ ήταν απότοκο της πίεσης που η ηγεσία του κόμματος δέχθηκε από τη βάση. Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να κλείσει τα μάτια στην πραγματικότητα, ότι από κάθε άποψη η κατάσταση στο Κυπριακό, εν όψει και των εξελίξεων του Δεκεμβρίου και των πιέσεων για λύση τύπου Ανάν με άλλο όνομα, ως την άνοιξη του 2009, είναι ιδιαιτέρως δύσκολη.