ΟΙ «ΚΑΜΕΝΟΙ» ΞΑΝΑΠΟΚΤΟΥΝ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥΣ
Σε ένα λιτό γραφείο στον τέταρτο όροφο του υπουργείου Οικονομικών συναντήσαμε τον πρόεδρο του Ταμείου, πρώην υπουργό Εξωτερικών και για χρόνια γενικό γραμματέα της Προεδρίας της Δημοκρατίας και στενό και έμπιστο συνεργάτη του Κωνσταντίνου Καραμανλή, Πέτρο Μολυβιάτη, να εργάζεται μαζί με δύο αποσπασμένους υπαλλήλους και έναν εθελοντή. Δεν συνηθίζει να δίνει συνεντεύξεις από την εποχή που ήταν στο υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και παλαιότερα στην Προεδρία. Δέχθηκε να μας μιλήσει μόνο για το Ταμείο και τη διαχείρισή του.
Ένα Ταμείο που δημιουργήθηκε από δωρεές που ξεκινούσαν από πέντε ευρώ και έφταναν τα δώδεκα εκατομμύρια για τη βοήθεια όσων επλήγησαν από τις φοβερές πυρκαγιές του 2007. Συγκέντρωσε περίπου 198 εκατομμύρια ευρώ, με τους τόκους έφτασαν περίπου τα 205 εκατομμύρια. Κι από αυτά έχουν ήδη δαπανηθεί 67.902.018,04 σε δικαιούχους πυρόπληκτους.
Συνταξιούχος των 200 ευρώ έδωσε τη μισή σύνταξή του!
// Υπήρξαν χορηγοί ακόμη κι όταν καταλάγιασε ο πόνος των πυρκαγιών;
– Οι δωρεές έγιναν όχι μόνο αμέσως μετά τις πυρκαγιές που υπήρχε η συγκινησιακή φόρτιση από τους τραγικούς θανάτους και τις εικόνες φρίκης, αλλά συνεχίστηκαν επί έναν ολόκληρο χρόνο. Έχουμε υπολογίσει ότι συνεισέφεραν στο Ταμείο περίπου 93.000 δωρητές, κυρίως από την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό – τελείως ξένοι, αλλά και ομογενείς. Από τις πέντε ηπείρους εισέρρευσαν δωρεές. Δεν μπορώ να αναφέρω ονόματα, γιατί δεσμευόμεθα από την αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων. Αλλά υπήρξαν δωρεές ατόμων ύψους δέκα και δώδεκα εκατομμυρίων. Πρόκειται για ιδιώτες επιχειρηματίες. Αυτό είναι το ένα άκρο. Το άλλο άκρο, το πιο συγκινητικό, είναι η προσφορά συνταξιούχου από ένα χωριό των Σερρών, ο οποίος μου τηλεφώνησε και μου έγραψε ότι ήταν διατεθειμένος να προσφέρει επί τέσσερις μήνες τη μισή του σύνταξη, η οποία ήταν ύψους 200 ευρώ. Και την προσέφερε.
// Γιατί δεν έχουν απορροφηθεί τα κονδύλια;
– Το ποσό που έχουμε συγκεντρώσει από δωρεές είναι 205.499.937,39 ευρώ συμπεριλαμβανομένων και των τόκων. Από αυτά τα χρήματα έχουμε ξοδέψει μέχρι στιγμής 67.902.018,04.
Η κύρια προτεραιότητά μας ήταν και εξακολουθεί να είναι η ανοικοδόμηση των σπιτιών που κάηκαν είτε ολικώς είτε μερικώς. Αυτή η εισήγηση του Ταμείου συζητήθηκε με τον πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς τον Σεπτέμβριο του 2007. Αποφασίσαμε να τα χτίσουμε εντελώς δωρεάν, γιατί έως τότε ό,τι βοήθεια δινόταν είχε τη μορφή δανείου. Και, επίσης, αποφασίσαμε τότε τα χρήματα να δίδονται στους ίδιους τους ιδιοκτήτες. Είχαμε την επιλογή είτε να πάρουμε δύο-τρεις μεγάλες εταιρείες και να τους αναθέσουμε το έργο είτε να δίνουμε στον κάθε συγκεκριμένο ιδιοκτήτη τα χρήματα. Επιλέξαμε το δεύτερο, κυρίως για να ενισχύσουμε και την τοπική οικονομία. Να μείνουν τα χρήματα στον ίδιο τον τόπο, καθώς με την οικοδομή συνδέονται δεκαπέντε με είκοσι επαγγέλματα. Το έργο το έκανε το ΥΠΕΧΩΔΕ, το εκτελεί το ίδιο υπουργείο και εμείς το χρηματοδοτούμε.
Υπεβλήθησαν 1.598 αιτήσεις για επισκευή ή ανακατασκευή σπιτιών. Απʼ αυτές τις αιτήσεις, πλήρεις δικαιολογητικών ήταν 1.377. Αυτήν τη στιγμή χτίζουμε ή επισκευάζουμε 1.006 σπίτια. Και οι υπόλοιποι 370, των οποίων οι αιτήσεις είναι εγκεκριμένες, μπορούν να πάρουν όποτε θέλουν τα χρήματά τους. Το ότι δεν χτίζουν αφορά τους ίδιους. Τα χρήματα όμως υπάρχουν για όλους τους ιδιοκτήτες που έχουν υποβάλει σωστά δικαιολογητικά. Συνεπώς την κύρια προτεραιότητά μας σχεδόν την εκπληρώνουμε. Ελπίζω, μέχρι το τέλος του έτους να έχουμε χτίσει όλα τα σπίτια με τα χρήματα που απαιτούνται γιʼ αυτόν τον σκοπό.
// Τα υπόλοιπα χρήματα πώς θα απορροφηθούν, πού θα αξιοποιηθούν;
– Αποφασίσαμε, σε συνεννόηση με την κυβέρνηση, τον πρωθυπουργό και τα αρμόδια υπουργεία, ένα μεγάλο μέρος από τα 137 εκατομμύρια που απομένουν να το διαθέσουμε για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής στις πυρόπληκτες περιοχές. Δηλαδή για αντιπλημμυρικά έργα, αντιδιαβρωτικά, αρδευτικά…
Είμαστε ήδη στο στάδιο της εφαρμογής της απόφασης. Αποφασίσαμε τα προγράμματα αυτά να τα αναθέσουμε για να τα εκτελέσουν οι περιφερειάρχες. Οι τρεις περιφερειάρχες της Πελοποννήσου, της Δυτικής Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδος για την Εύβοια, θα είναι και υπεύθυνοι και φορείς της εκτελέσεως αυτών των προγραμμάτων. Έχουν ήδη υποβάλει και οι τρεις τις προτάσεις τους για το ποια έργα θα χρηματοδοτηθούν και θα εντάσσονται στα δημόσια έργα του υπουργείου Οικονομίας. Θα δαπανηθεί ένα σημαντικό ποσό –υπολογίζουμε να δαπανηθούν τα μισά και περισσότερα από αυτά που έχουμε– και η χρηματοδότηση θα αρχίσει σύντομα να υλοποιείται, σύμφωνα βέβαια με τους κανόνες του δημοσίου λογιστικού.
Φαίνεται ότι καθυστερούμε, αλλά με τα χρήματα που έχουμε ξοδέψει εκπληρώνουμε ταχύτατα την κύρια αποστολή μας και τα υπόλοιπα τα διαθέτουμε για την εκτέλεση έργων υποδομής στις πυρόπληκτες περιοχές.
// Με την ολοκλήρωση των έργων αυτών θα κλείσει το Ταμείο;
– Θα κρατήσουμε κι ένα ποσόν, ένα αποθεματικό για την απευκταία περίπτωση –αλλά, δυστυχώς, στον τόπο μας δεν είναι σπάνιες οι καταστροφές– αντιμετώπισης μιας ενδεχόμενης νέας καταστροφής.
// Υπήρξαν προβλήματα γραφειοκρατίας στην εκταμίευση των χρημάτων, όπως και ζητήματα με τα δικαιολογητικά που απαιτούνταν για να μπουν οι πυρόπληκτοι στο πρόγραμμα ενίσχυσης και αποκατάστασης.
– Το να πει κανείς ότι δεν υπάρχει γραφειοκρατία στην Ελλάδα είναι σαν να ήρθε από το φεγγάρι. Αλλά γραφειοκρατία υπάρχει σʼ όλα τα μέρη του κόσμου. Και μέχρις ενός σημείου είναι και απαραίτητη για λόγους διαφάνειας, αλλά και για λόγους ελέγχου από τους κρατικούς μηχανισμούς. Η υπερβολή όμως είναι αρνητικό φαινόμενο.
Όμως όλα αυτά τα ζητήματα που αναφέρατε πράγματι προέκυψαν, σε λίγες περιπτώσεις, κατά τους πρώτους μήνες. Αυτά τα αντιμετωπίσαμε αποτελεσματικά και γρήγορα. Το κυριότερο ήταν η έλλειψη τίτλων, γιατί στα χωριά το σπίτι πάει από τους γονείς στα παιδιά χωρίς χαρτιά. Έτσι δεν ζητούσαμε τίτλους ιδιοκτησίας, αλλά με μια υπεύθυνη δήλωση, δύο μάρτυρες και μια βεβαίωση του δήμου ή του νομάρχη ο ιδιοκτήτης μπορούσε να ενταχθεί στο πρόγραμμα. Για όσους δεν είχαν χρήματα να κάνουν μελέτες, τους δώσαμε προκαταβολή 10.000 ευρώ.
// Γιατί υπήρξαν μεγάλοι χορηγοί που απέφυγαν να δώσουν χρήματα αλλά ανέλαβαν να χρηματοδοτήσουν μόνοι τους απευθείας τα έργα, τα οποία και έχουν ολοκληρωθεί;
– Αυτό ήταν δικό τους θέμα. Εγώ είμαι υποχρεωμένος να αναγνωρίσω τη μεγάλη τους προσφορά, και είναι προς τιμή τους που ανέλαβαν αυτήν την πρωτοβουλία. Δεν με ενοχλεί καθόλου που το έκαναν μόνοι τους. Άλλωστε την ίδια δουλειά κάναμε και οι δύο. Σπίτια έχτισαν κι εκείνοι, σπίτια χτίζουμε κι εμείς. Τώρα εάν έχουν ακούσει κανένα ευχαριστώ από τους κατοίκους, αυτό ας μην το εξετάσουμε. Είναι ένα άλλο θέμα. Εγώ, πάντως, τους ευχαριστώ εκ μέρους και των κατοίκων.
// Έχει ακουσθεί ότι τα χρήματα έχουν επενδυθεί σε ομόλογα. Είναι αληθές;
– Να μη χαρακτηρίσω τη μορφή αυτής της κριτικής. Τα χρήματα είναι κατατεθειμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος βάσει του νόμου, ο οποίος θεσπίστηκε επί της προηγούμενης κυβέρνησης. Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, όπως είναι και το Ταμείο το δικό μας, υποχρεωτικώς τα χρήματά τους τα καταθέτουν στην Τράπεζα της Ελλάδος. Αλλά και ο νόμος να μην υπήρχε, στην Τράπεζα της Ελλάδος θα τα βάζαμε, γιατί είναι μια πολύ ασφαλής τοποθέτηση. Έχει ένα καλό επιτόκιο και μπορούμε να αποσύρουμε τα λεφτά μας ό,τι ώρα θέλουμε.
Αλλά, επαναλαμβάνω, ο νόμος μάς υποχρεώνει να τα έχουμε στην Τράπεζα της Ελλάδος. Από κει και πέρα το τι τα κάνει η τράπεζα τα χρήματα που καταθέτει ο κάθε καταθέτης δεν ενδιαφέρει τον καταθέτη. Εμένα με ενδιαφέρει τα χρήματα να είναι ασφαλή, να παίρνω τόκο και όποτε χρειάζονται να χρησιμοποιούνται.
Εάν έχετε έναν λογαριασμό στην τράπεζα, ρωτάτε τα λεφτά που έχετε καταθέσει τι τα κάνει η τράπεζα; Η τράπεζα τα τοποθετεί εκεί που νομίζει. Ούτε δικαίωμα έχω να ελέγξω εγώ πού τοποθέτησε τα χρήματα που έχω καταθέσει. Άλλωστε η Τράπεζα της Ελλάδος λειτουργεί βάσει νομοθεσίας, δεν κάνει ό,τι θέλει.
Δεν παίρνει κανένας ούτε ένα ευρώ
Κλείνοντας, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι κανένας από το διοικητικό συμβούλιο δεν παίρνει αμοιβή ή αποζημίωση, ούτε ένα ευρώ. Ούτε έχουν αυτοκίνητα. Το επισημαίνουμε γιατί στην εποχή μας είναι πρωτόγνωρο… Ούτε υπάρχει στρατιά εργαζομένων. Όλοι ξέρουμε τι γίνεται στο Δημόσιο. Και στους κρατικούς οργανισμούς. Υπάρχει όμως και η εξαίρεση…