Επικίνδυνα βρετανοτουρκικά σενάρια για τη δημιουργία νέου κράτους μέσω της ΕΕ

Συνιδρυτική πράξη

Ο κ. Ταλάτ έχει θέσει πολλάκις και επί μακρόν ζήτημα αλλαγής του Πρωτοκόλλου 10, με το οποίο εντάχθηκε ολόκληρη η Κυπριακή Δημοκρατία στην ΕΕ, με το κοινοτικό κεκτημένο να έχει ανασταλεί στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα της. Οι ισχυρισμοί επί των οποίων Άγκυρα και Ταλάτ στηρίζουν τις θέσεις τους για την αλλαγή, την τροποποίηση και κυρίως την αντικατάστασή του Πρωτοκόλλου 10 με νέο είναι οι εξής: 1) Το νέο πολιτειακό σύστημα της Κύπρου δεν θα είναι ενιαίο κράτος, άλλα σύνθετο, αποτελούμενο από δύο συνιδρυτικά κράτη. 2) Το πρωτόκολλο 10 αναφέρεται σε ενιαίο κράτος, ενώ στην περίπτωση της λύσης θα έχουμε δύο συνιστώντα ισότιμα κράτη στο πλαίσιο μιας κεντρικής κυβέρνησης. Κατά την τουρκική αντίληψη, αυτή η διαφοροποίηση θα πρέπει να κατοχυρωθεί και στο πλαίσιο της Συνθήκης Προσχώρησης. Το ζητούμενο είναι πώς αυτό θα γίνει και τι προσδοκά η τουρκική πλευρά με την όποια προσθήκη ή την καθολική αλλαγή του Πρωτοκόλλου 10; Οι τουρκικές προσδοκίες έχουν ως εξής: α) Σε περίπτωση διάλυσης του νέου δικέφαλου κράτους θα δημιουργούνται προϋποθέσεις αναγνώρισης και των δύο συνιστώντων κρατών, ως πλήρως ανεξαρτήτων κρατών, εντός της ΕΕ.

Η τουρκική πλευρά δεν επιθυμεί να πάθει ό,τι και το 1963,όταν μετά τα επεισόδια της τουρκικής ανταρσίας, επειδή το κράτος ήταν ενιαίο, αποτελούνταν από μια ενιαία και όχι από δύο πολιτείες, με Πρόεδρο Ελληνοκύπριο, τελικώς η διεθνής κοινότητα έδωσε τον τίτλο ιδιοκτησίας στους Ελληνοκυπρίους και άφησε εκτός διεθνούς αναγνώρισης τους Τουρκοκύπριους. Καθόλου λοιπόν τυχαίο δεν είναι ότι σήμερα η τουρκική πλευρά θέλει και δύο συνιστώντα κράτη και την εκ περιτροπής προεδρία την οποία χωρίς δισταγμούς αποδέχθηκε ο Πρόεδρος Χριστόφιας. β) Εάν γίνει δεκτή η αλλαγή και δη η εξ υπαρχής επικύρωση ενός τροποποιημένου Πρωτοκόλλου 10 ή ενός νέου από το σύνολο των κρατών μελών, τότε με αυτήν τη διαδικασία η τουρκική πλευρά θα θεωρεί ότι επιτυγχάνει τη συνιδρυτική πράξη μέσω της ΕΕ.

Οι Βρετανοί

Βεβαίως, οι Βρετανοί επί μακρόν εργάζονται βάσει διαφόρων σεναρίων λύσης του Κυπριακού, που σχετίζονται με τη συνιδρυτική πράξη και το Πρωτόκολλο 10. Μάλιστα, στο πρόσφατο παρελθόν πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες σύσκεψη μεταξύ τεχνοκρατών της ΕΕ και των Ην. Εθνών, στο πλαίσιο της οποίας είχαν συζητηθεί τόσο ο τρόπος και ο χρόνος εφαρμογής του κεκτημένου στα Κατεχόμενα μετά τη λύση όσο και το Πρωτόκολλο 10. Εάν δηλαδή, θα μπορούσε να τροποποιηθεί ή όχι και πώς. Η άποψη των τεχνοκρατών της Επιτροπής είναι ότι λόγω έλλειψης υποδομών και κακής οικονομικής κατάστασης το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος δεν θα μπορέσει να ενταχθεί στην ΕΕ αμέσως μετά τη λύση, οπότε χρειάζεται η επιβολή μεταβατικών περιόδων, τις οποίες όμως δεν προβλέπει το Πρωτόκολλο 10. Συνεπώς -όπως τονίζουν- θα πρέπει να εξευρεθούν τρόποι τροποποίησης του Πρωτοκόλλου 10 για να μπορεί να εφαρμοστεί λύση με αποκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο. Πώς, όμως, θα γίνουν τροποποιήσεις επί του πρωτοκόλλου χωρίς την εξ υπαρχής έγκρισή του από τα κράτη μέλη;

Διάλυση

Το πρόβλημα, λοιπόν έχει ως εξής: Εάν έστω και ένα κράτος μέλος της ΕΕ πει «όχι», είτε η λύση δεν θα μπορεί να εφαρμοστεί από την ΕΕ είτε το νέο δικέφαλο κράτος της Κύπρου θα μείνει εκτός της ΕΕ! Έκτοτε, οι Βρετανοί μελετούν διάφορα σενάρια λύσης και βρίσκονται σε άμεση επικοινωνία με τον βρετανό διευθυντή του επιτρόπου αρμόδιου για θέματα Διεύρυνσης Όλι Ρεν. Μεταξύ των σεναρίων που μελετούνται τον τελευταίο έναν χρόνο περιλαμβάνεται και αυτό της τροποποίησης ή και της αντικατάστασης του Πρωτοκόλλου 10. Μάλιστα, οι Βρετανοί ισχυρίζονται ότι εφόσον η τροποποίηση ή αντικατάστασή του θα γίνει στο πλαίσιο της λύσης, θα αποτυπώνει τη θέληση των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, οπότε θα πρέπει να γίνει σεβαστή. Γιατί, διερωτώνται οι Βρετανοί, η ΕΕ να κλείσει την πόρτα στους Κυπρίους, ασκώντας βέτο στη νέα ουσιαστικά Συνθήκη Προσχώρησης της διζωνικά ομόσπονδης, αλλά ουσιαστικά συνομόσπονδης Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως υποστηρίζει και ο Ταλάτ;

Αληθές είναι ότι καμιά αλλαγή δεν μπορεί να γίνει επί του Πρωτοκόλλου 10 εάν δεν γίνει δεκτό από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εάν αντικατασταθεί το Πρωτόκολλο 10 από ένα νέο, τότε δεν θα έχουμε στην ουσία ούτε συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά νέο δικέφαλο κράτος στη λογική της παρθενογένεσης και προφανώς η αποδοχή ενός τέτοιου σεναρίου, που σήμερα απορρίπτεται καθολικά από Αθήνα και Λευκωσία, θα συνιστά κλασική περίπτωση αυτοκτονίας, διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και εσχάτης προδοσίας.