Ούτε τα κόμματα, ούτε τα συνδικάτα θα μπορέσουν να μας βγάλουν από την κρίση

Με μεγάλη δόση απαισιοδοξίας ο καθηγητής του Εργατικού Δικαίου Αλέξης Μητρόπουλος τοποθετείται σε τέσσερα ερωτήματα σχετικά με τις εξελίξεις που σημειώνονται σε βάρος των εργασιακών σχέσεων, τη διάρκεια της κρίσης, τον ρόλο της Δικαιοσύνης και τα κυβερνητικά μέτρα που λαμβάνονται για την ενίσχυση της απασχόλησης και γενικά για το κοινωνικό κράτος.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:

// Ποιες προβλέπετε να είναι οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, με δεδομένη την αδυναμία κυβέρνησης – συνδικάτων να παρέμβουν αποτελεσματικά;

– Ο κύκλος της ύφεσης θα διαρκέσει πολλά χρόνια. Οι αλλαγές στην αγορά εργασίας θα είναι ραγδαίες και θεαματικές. Θέσεις εργασίας θα καταστρέφονται μαζικά και οι νέες θα είναι χαμηλών προδιαγραφών και κάλυψης. Το νέο εργασιακό τοπίο στο τέλος της ύφεσης θα είναι μια αγορά εργασίας γενικευμένης ευελιξίας και οριακής κάλυψης, με την εργασιακή ανασφάλεια και αβεβαιότητα κυρίαρχο στοιχείο των κοινωνιών.

Τα πολιτικά κόμματα και τα επίσημα συνδικάτα φοβάμαι ότι δεν θα μπορέσουν ούτε να ερμηνεύσουν ούτε να βγάλουν τις κοινωνίες από την κρίση. Για την πατρίδα μας, με ανησυχεί βαθιά το ενδεχόμενο η εργοδοσία, στην ευρύτερή της εκδοχή, να χρησιμοποιήσει όλες τις νομικές μορφές ευελιξίας που, δυστυχώς, και με ευθύνη (ή την ανοχή) των συνδικάτων και των κομμάτων της Αριστεράς έχουν ψηφιστεί.

// Στην Ελλάδα βιώνουμε και το φαινόμενο αλλαγής των εργασιακών σχέσεων μέσω και της δικαστικής οδού. Πώς σχολιάζετε την «παρέμβαση» αυτή;

– Ο δημοσιονομικός συντηρητισμός των κυβερνήσεων και της ευρωπαϊκής τεχνοδομής φαίνεται να περνά σιγά σιγά και στις δικαστικές αποφάσεις. Στη νέα, αγριότερη, επίθεση του νεοφιλελεύθερου συστήματος που κλυδωνίζεται, τα πάντα θα αμφισβητηθούν, θα ξαναμπούν στο τραπέζι για μια νέα διαπραγμάτευση. Πολλά ζητήματα θα οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη. Οφείλουν οι έλληνες δικαστές να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, όπως έπραξαν πολλές φορές στο παρελθόν, και να σταθούν στο πλευρό των πολιτών, της κοινωνίας. Αυτή είναι άλλωστε η αποστολή τους.

// Η παράκαμψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας συζητείται σε δικαστικό επίπεδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Φοβάστε γενίκευση της τάσης αυτής;

– Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, ως ένας από τους πιο ουσιαστικούς θεσμούς εργασιακής πολιτικής στο καπιταλιστικό σύστημα, αμφισβητούνται εδώ και χρόνια από τις εργοδοτικές οργανώσεις της Ευρώπης. Οι εργοδότες ανέκαθεν ήταν καχύποπτοι στον μηχανισμό αυτόν συλλογικής διαπραγμάτευσης και διατίμησης της τιμής της μισθωτής, ανθρώπινης δύναμης.

Μια ριζική όμως αμφισβήτηση του θεσμού των συλλογικών συμβάσεων εργασίας θα εξαρτηθεί από την αγωνιστική κατάσταση και τις αντιδράσεις του κινήματος. Η κατάσταση στους κόλπους των συνδικαλιστικών ηγεσιών (γραφειοκρατία) δεν δημιουργεί την αισιοδοξία ότι θα ανατραπούν με επιτυχία προσεχώς οι επιθέσεις στα εργατικά δικαιώματα και τις κατακτήσεις.

// Πώς κρίνετε τα κυβερνητικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας, τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας και την προστασία των εργασιακών σχέσεων;

– Οι νεοφιλελεύθεροι στην Ευρώπη και την πατρίδα μας δεν ενδιαφέρονται για το μέλλον της ανθρώπινης εργασίας. Ο σχεδιασμός της αγοράς εργασίας που κάνουν είναι αριθμητικός, λογιστικός, μαθηματικός. Το ίδιο και ο σχεδιασμός τους για το Ασφαλιστικό, την Υγεία, τη στέγαση, την Πρόνοια, γενικά το κοινωνικό κράτος. Στη λογική τους αυτή έχουν παρασύρει και ισχυρά τμήματα της πολιτικής και συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και της Αριστεράς.

Οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις επιθυμούν να διαγράψουν ανέργους από τους καταλόγους της ανεργίας και όχι να δημιουργήσουν νέους μισθωτούς με σταθερή απασχόληση.