Οι «προοδευτικοί» και οι μουφτήδες

Η Ολομέλεια ζήτησε να καταργηθεί η σχετική αρμοδιότητα, διότι η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που α) έχει αναθέσει δικαιοδοτικά καθήκοντα στον μουφτή και β) εφαρμόζει τη Σαρία, δηλαδή το δίκαιο του Ισλάμ για τους μουσουλμάνους, έλληνες πολίτες. Αυτό έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με το Σύνταγμα που αναφέρεται σε ουσιαστική και όχι απλώς σε τυπική ισότητα ανδρών και γυναικών.

Η απόφαση της Ολομέλειας είναι και λανθασμένη και επικίνδυνη για τους εξής λόγους:

1. Είναι γεγονός ότι ο ισλαμικός νόμος έχει σε υποδεέστερη θέση τη γυναίκα. Στα θέματα του οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου (αφού μόνον σε αυτές τις περιπτώσεις εφαρμόζεται ο ισλαμικός νόμος στην Ελλάδα) η υποδεέστερη θέση της γυναίκας φαίνεται κυρίως στη διαδικασία του διαζυγίου και στην κληρονομική διαδοχή (αντιθέτως, σε κάποιες από τις περιπτώσεις επιμέλειας ανηλίκων ο ισλαμικός νόμος είναι εις βάρος του άνδρα). Προσοχή όμως! Οι αποφάσεις του μουφτή δεν εφαρμόζονται αυτομάτως. Τα ήθη και τα έθιμα των μουσουλμάνων είναι σεβαστά μόνο στο μέτρο που δεν θίγεται η δημόσια τάξη της χώρας. Για αυτόν τον λόγο οι αποφάσεις του μουφτή επικυρώνονται από τα ελληνικά τακτικά δικαστήρια. Κατά τη διαδικασία αυτή, ο δικαστής είναι υποχρεωμένος να διαπιστώσει εάν εφαρμόζεται το Σύνταγμα, το οποίο υπερισχύει κάθε άλλης νομοθετικής διατάξεως ή εθίμου. Επομένως, ο τακτικός δικαστής μπορεί να διαπιστώσει και τυπικά και ουσιαστικά εάν παραβιάζεται η ισότητα των δύο φύλων.

2. Είναι επίσης γεγονός ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι δικαστές δεν ελέγχουν την υπόθεση επί της ουσίας αλλά διαπιστώνουν απλώς εάν ο μουφτής είχε αρμοδιότητα να την εκδώσει. Είναι προφανές ότι οι συγκεκριμένοι δικαστές παρανομούν. Η λύση δεν είναι η κατάργηση της μακραίωνης παράδοσης των μουσουλμάνων της Θράκης να εφαρμόζουν τα δικά τους ήθη και έθιμα σε θέματα οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου. Η λύση είναι να ελέγχονται οι τακτικοί δικαστές ως προς την τήρηση του Συντάγματος. Μια εγκύκλιος από πλευράς του Αρείου Πάγου που θα υπενθύμιζε στους δικαστές τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες τους θα έλυνε το θέμα. Εξάλλου, τον τελευταίο καιρό υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις δικαστικών αποφάσεων που δεν έχουν επικυρώσει αποφάσεις μουφτήδων, θεωρώντας ότι αντίκεινται στο Σύνταγμα.

3. Πρέπει επίσης να τονισθεί ότι η δικαιοδοσία του μουφτή δεν είναι αποκλειστική. Οι μουσουλμάνοι συμπολίτες μας έχουν τη δυνατότητα προσφυγής στην ελληνική δικαιοσύνη για την εκδίκαση υποθέσεων οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα ελληνικά τακτικά δικαστήρια δήλωσαν αναρμόδια και τους παρέπεμψαν στον μουφτή. Και αυτή η περίπτωση θα μπορούσε να καλυφθεί με εγκύκλιο του Αρείου Πάγου.

4. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονισθεί ότι η δικαστική αρμοδιότητα των μουφτήδων αποτελεί μειονοτικό δικαίωμα που έχει καθιερωθεί με τη μακροχρόνια πρακτική. Το έκανε αποδεκτό η Συνθήκη των Αθηνών (1913) και διατηρήθηκε μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης, η οποία αναφέρεται στην ανάγκη σεβασμού των εθίμων των μειονοτήτων αλλά και στην ανάγκη σεβασμού των χρηστών ηθών και της δημοσίας τάξεως. Η παράλληλη δικαστική αρμοδιότητα των μουφτήδων αποτελεί πλούτο στη μειονοτική πρακτική της Ελλάδος. Στον βαθμό που δεν παραβιάζει το Σύνταγμα της χώρας και το επιθυμούν οι διάδικοι, δεν υπάρχει λύγος να ακολουθηθούν οι σχετικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα.

5. Εξάλλου το θέμα της κατάργησης των δικαστικών αρμοδιοτήτων των μουφτήδων δεν έχει ποτέ τεθεί από τη μειονότητα. Τέθηκε πριν από αρκετά χρόνια από φανατικούς κεμαλικούς κύκλους της Τουρκίας που ήθελαν να αποδυναμώσουν τον ρόλο του μουφτή μέσα στις τοπικές μουσουλμανικές κοινότητες της Θράκης. Τέθηκε ξανά από «προοδευτικούς» κύκλους των Αθηνών που με καλβινιστική υστερία αναζητούν διατάξεις που σχετίζονται με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των Ελλήνων. Είναι οι ίδιοι κύκλοι που πρεσβεύουν τον άμεσο και απόλυτο χωρισμό κράτους και εκκλησίας. Ως κοινωνία έχουμε πληρώσει στο παρελθόν αυτές τις απόψεις, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την αναστάτωση που είχε δημιουργηθεί με τη διαγραφή του θρησκεύματος από τις ταυτότητες. Η κατάργηση των δικαστικών αρμοδιοτήτων των μουφτήδων θα προκαλούσε μια χωρίς λόγο αναστάτωση στη Θράκη μεταξύ των μουσουλμάνων συμπολιτών μας οι οποίοι θεωρούν ότι πρόκειται για τμήμα των μειονοτικών τους δικαιωμάτων.

6. Η δικαστική αρμοδιότητα των μουφτήδων παράλληλα με τα τακτικά δικαστήρια και ο έλεγχος των αποφάσεων εν σχέσει προς το Σύνταγμα παρέχει τις απαραίτητες δικλίδες ασφαλείας για να λειτουργήσει σωστά ένα μακραίωνο μειονοτικό δικαίωμα. Εκτός εάν ο απώτερος στόχος όσων επιθυμούν την κατάργηση των αρμοδιοτήτων των μουφτήδων είναι να ζητήσουν σε επόμενη φάση τη λαϊκή εκλογή τους, γεγονός που δεν συμβαίνει σε καμία χώρα στον κόσμο.