Η επίσκεψη Νταβούτογλου στην Κύπρο Αντίδραση σε κατάσταση πανικού
Ο συμβολισμός της επιλογής αντιστοιχεί με τη θέση που κατέχει η Κύπρος (και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου) στα σχέδια του στρατηγικού αρχιτέκτονα του νεοοθωμανισμού. Αλλά η σπουδή της μετάβασής του στην Κύπρο εξηγείται προπάντων από τον συγκλονισμό που προκάλεσε στην Τουρκία η πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για τις σφετερισθείσες περιουσίες στο κατεχόμενο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η απόφαση του ΔΕΚ, την οποία εξασφάλισε ελληνοκύπριος ιδιώτης εκτοπισμένος από τη Λάπηθο, αναγνωρίζει την κατοχή, τη δικαιοδοσία της Κυπριακής Δημοκρατίας στο κατεχόμενο τμήμα της νήσου και συνεπάγεται όχι μόνο συντριπτικές οικονομικές συνέπειες για τον εισβολέα, αλλά προπάντων πλήττει τα θεμέλια του συνταγματικού τερατουργήματος Ανάν και της συζητούμενης τώρα λύσης.
Στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος», που κυκλοφόρησε το 2001 και το οποίο αποτελεί τον οδικό χάρτη της εξωτερικής πολιτικής της ισλαμικής εξουσίας στην Άγκυρα, ο Νταβούτογλου χαρακτηρίζει την Κύπρο «βέλος προς τη Μέση Ανατολή» και (κατά τον καθηγητή Γεωπολιτικής Στρατηγικής κ. Μάζη) υποστηρίζει ότι η παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο θα ήταν επιβεβλημένη ακόμη και αν δεν υπήρχε ούτε ένας Τουρκοκύπριος.
Παρενθετικά για το Αιγαίο
Αναφορικά προς τα νησιά του Αιγαίου στο ίδιο βιβλίο (αποσπάσματα δημοσίευσε ο Άρης Αμπατζής) ο Νταβούτογλου καταλογίζει στις προκάτοχες κυβερνήσεις ασυγχώρητη ολιγωρία, όταν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο «τα εγκατέλειψαν» στην Ελλάδα. Και προσθέτει τα εξής αποκαλυπτικά της στρατηγικής του θεώρησης:
«Ενώ η Τουρκία ελέγχει το μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας μέσω των Στενών, η Ελλάδα έχει αποκτήσει στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας μέσω των νησιών του Αιγαίου. Η περιοχή όπου η Τουρκία βρίσκεται κοντά στον πόλεμο περισσότερο από οπουδήποτε αλλού είναι τα νησιά του Αιγαίου, που περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό τον ζωτικό χώρο της, γεγονός που οφείλεται στα ασυγχώρητα λάθη που έχουν γίνει εξαιτίας της απουσίας συνεπούς θαλάσσιας στρατηγικής».
Κατά τη στρατηγική θεώρηση του αρχιτέκτονα του νεοοθωμανισμού (της τουρκικής Μεγάλης Ιδέας), η Τουρκία προφανώς όφειλε να ελέγχει τον στρατηγικό άξονα από τα Στενά του Βοσπόρου έως τη Διώρυγα του Σουέζ, σε όλο το μήκος του, περιλαμβανομένης της Κύπρου, ως φυσικό ζωτικό χώρο της.
Συγκεκριμένα για τα νησιά, σ’ αυτό το μείζον βιβλίο του (κατά τα αποσπάσματα της έκδοσης του κ. Αμπατζή), θέτει υπό αμφισβήτηση το τρέχον καθεστώς ως αντινομικό και αφύσικο:
«Η πηγή του βασικού προβλήματος στο Αιγαίο είναι η αντίθεση μεταξύ της γεωλογικής και γεωπολιτικής πραγματικότητας και του τρέχοντος στάτους κβο. Σε αντίθεση προς το γεγονός ότι τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους είναι φυσική προέκταση της γεωλογικής δομής της χερσονήσου της Ανατολίας, και προς τις γεωπολιτικές αναγκαιότητες που γεννιούνται από την παραπάνω κατάσταση, η πολιτική διανομή έγινε μέσω διεθνών συμφωνιών υπέρ της Ελλάδας, πράγμα που υποδαυλίζει προβλήματα όπως η υφαλοκρηπίδα, τα χωρικά ύδατα, ο εναέριος χώρος, η γραμμή FIR, οι περιοχές διοίκησης και ελέγχου και η στρατιωτικοποίηση των νησιών». («Στρατηγικό Βάθος», σελ. 171).
Αυτά όμως εντάσσονται στο στρατηγικό βάθος των τουρκικών στοχεύσεων. Στην επιφάνεια της τακτικής και της διπλωματίας του «Κίσινγκερ της Τουρκίας» εγγράφεται η δήλωσή του στην Κύπρο ότι «οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν βελτιωθεί και το μέλλον θα είναι καλύτερο από το σήμερα». Δήλωση που γινόταν περίπου ταυτόχρονα με νέες από τις καθημερινές πολεμικές ασκήσεις τουρκικών F 16 πάνω από το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι με το ερμηνευτικό δημοσίευμα της «Τζουχμουριέτ» ότι η ελληνική κυριαρχία στα δύο νησιά είναι υπό αμφισβήτηση και την επίσημη πλέον θέση του τουρκικού υπουργείου των Εξωτερικών, όπως δηλώθηκε στον πρέσβη κ Ξυδά και αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του υπουργείου, ότι «νησιά όπως το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι δεν έχουν προσδιορισμένο ιδιοκτησιακό καθεστώς, ούτε γηγενή ελληνικό πληθυσμό»
(Στο στρατηγικό δόγμα του Νταβούτογλου η στρατιωτική σκληρή δύναμη πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε συνάρτηση με την ήπια δύναμη της διπλωματίας, που θα έχει προετοιμάσει τις προϋποθέσεις και το νομικό πλαίσιο, όπως με την «επέμβαση» στην Κύπρο. Υπό το ίδιο πρίσμα αντιμετωπίζει την «προστασία των τουρκικών μειονοτήτων» στα Βαλκάνια.)
Καταδίκη της κατοχής
Η σπουδή του Νταβούτογλου για την επίσκεψη στην Κύπρο πρέπει ν’ αποδοθεί κυρίως στην ανησυχία του για τις επιπτώσεις της πρόσφατης ιστορικής απόφασης του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, σε βάρος ακριβώς του «νομικού πλαισίου» βάσει του οποίου η Άγκυρα, διά του Ταλάτ, διεκδικεί λύση με παρουσία τουρκικών στρατευμάτων, διατήρηση της «τουρκικής εγγύησης του συνταγματικού καθεστώτος» (δηλαδή του δικαιώματος στρατιωτικής επέμβασης) και στις «παραμέτρους» του συνταγματικού εκτρώματος Ανάν.
Στην Τουρκία η απόφαση έγινε δεκτή ως βαρύτατο πλήγμα, αν και ο Τύπος εστιάσθηκε κυρίως στην αποτίμηση των βαρύτατων οικονομικών συνεπειών της. Οι αποφάσεις κυπριακών δικαστηρίων σε βάρος Τουρκοκυπρίων και τρίτων σφετεριστών περιουσιών Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα επιβάλλεται να είναι εκτελεστές σε όλες τις χώρες της ΕΕ, σε βάρος των εκεί περιουσιακών στοιχείων των ενόχων. Ο πρόεδρος του τουρκικού Κέντρου Παγκοσμίων Πολιτικών Τάσεων, Μενσούρ Ακγκούν, δήλωσε ότι το κόστος των προβλεπόμενων σχετικών αποφάσεων για τη χώρα θα είναι «τρομακτικό». Το υπολόγισε σε «περίπου 40 δισεκατομμύρια δολάρια!» και πρόσθεσε ότι «μόνη διέξοδος είναι ένα σχέδιο λύσης, όπως το Σχέδιο Ανάν, που να επιβληθεί με τη διεθνή στήριξη».
Δημοσίευμα της «Χουριέτ» (1ης Μαΐου) προχώρησε ωστόσο στην πολιτική πλευρά -τη ζέουσα ουσία του προβλήματος για την Τουρκία- με δήλωση πανικού από την εμπειρογνώμονα για το Κυπριακό Σεμά Σεζέρ του τουρκικού Ευρασιατικού Κέντρου Στρατηγικών Ερευνών η οποία χαρακτήρισε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ως αφαίρεση της τουρκοκυπριακής κυριαρχίας στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Αυτή η δικαστική υπόθεση θα δημιουργήσει προηγούμενο -πρόσθεσε- και το κόστος θα είναι απίστευτο».
Στο τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος η δικαστική απόφαση προκάλεσε σύγχυση. Χαρακτηριστικές ήταν οι πρώτες αντιδράσεις των Ταλάτ και Έρογλου, οι οποίοι απείλησαν ότι θα αποχωρήσουν από τις διαπραγματεύσεις με τον Χριστόφια και θα κλείσουν τα οδοφραγμάτα. Η τουρκοκυπριακή ηγεσία αναγνώρισε τις πολιτικές προεκτάσεις της απόφασης του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων – τις οποίες καμώνεται πως δεν αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση Χριστόφια και η πολιτική «ελίτ»της Αθήνας. Ο Ταλάτ δήλωσε πως η απόφαση θα έχει πολιτικές συνέπειες και θα ενισχύσει τις αξιώσεις του Χριστόφια. Σαφέστερος ο «πρωθυπουργός» Σογέρ, σε γραπτή δήλωσή του υποδηλώνει ότι η απόφαση αποτελεί τορπίλη» στα θεμέλια των παραμέτρων του ΟΗΕ».
Αναστάτωση προκάλεσε η απόφαση και στους αγγλοαμερικανούς πάτρωνες της Τουρκίας. Ο βρετανός πρέσβης στην Κύπρο έσπευσε να δηλώσει ότι η λύση του Κυπριακού δεν θα προέλθει από αποφάσεις των δικαστηρίων. Ωμότερος ο Αμερικανός είπε ότι «η Άγκυρα θα έχει φυσικά ουσιαστική άποψη, όταν οι διαπραγματεύσεις θα φθάσουν στα θέματα που αφορούν την Τουρκία, όπως στα τουρκικά στρατεύματα, στις γραμμές και στις κινήσεις, στο τέλος της δεύτερης φάσης των συνομιλιών, κατά τα λεγόμενα παζαρέματα». Φρόντισε μάλιστα να βάλει μέσα και τη Συνθήκη Εγγυήσεως, απαντώντας σε ερώτηση, με τη φράση: «Δεν είναι δική μας απόφαση. Δεν έχουμε υπογράψει τη Συνθήκη Εγγυήσεως και δεν είμαστε μέλη της ΕΕ».
Ο Νταβούτογλου έσπευσε στην Κύπρο για να συντονίσει τα σε σύγχυση ενεργούμενα της Άγκυρας, να σιγάσει τις κραυγές περί αποχώρησης από τις διαπραγματεύσεις και να στηρίξει το κλονισμένο «νομικό πλαίσιο» των διακοινοτικών συνομιλιών, για λύση «στις παραμέτρους του ΟΗΕ» – διάβαζε αντίθετη προς το ευρωπαϊκό κεκτημένο, το Διεθνές Δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στις δηλώσεις του, μετά τις χωριστές συνομιλίες που είχε με τους Ταλάτ και Έρογλου, κάλεσε τους Τουρκοκυπρίους σε ενότητα και τόνισε ότι η Τουρκία στηρίζει τη διαπραγματευτική διαδικασία. Υπογράμμισε ότι «Το Κυπριακό είναι για μας, στη βάση του, πρόβλημα μόνο του ΟΗΕ» και -έμμεσα απευθυνόμενος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και τα άλλα θεσμικά όργανα- κάλεσε όλους «να αποφεύγουν με προσοχή οποιαδήποτε βήματα που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη διαδικασία των συνομιλιών». Προσθέτοντας τη μόνιμη επωδό και «ειρηνοποιό» ετικέτα της διπλωματίας του, ότι η Τουρκία δεν στρέφεται μόνο στις προοπτικές επίλυσης του προβλήματος στην Κύπρο, αλλά στο να γίνει η Ανατολική Μεσόγειος μια θάλασσα ειρήνης». (Απειλή για την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, όπως απειλή για τη συμφιλίωση Τουρκίας και Αρμενίας η λέξη γενοκτονία στο στόμα του Ομπάμα, όπως τόνιζε στην Ουάσινγκτον ο Νταβούτογλου τον Δεκέμβριο.)
Απολύτως σαφής για τη λύση που θα δημιουργήσει «για μια θάλασσα ειρήνης» ήταν όμως ο Ερντογάν, στο συγχαρητήριο μήνυμά του στον Έρογλου για το εκλογικό αποτέλεσμα: «… Είναι σημαντικό για μας να δούμε μια λύση στην Κύπρο που να βασίζεται σε δύο ιδρυτικά κράτη, με ίσο καθεστώς, που να αντανακλά την πολιτική βούληση των δύο λαών. Μητέρα πατρίδα η Τουρκία, ως εγγυήτρια ολόκληρης της νήσου, θα συνεχίσει να βοηθά την ύπαρξη των Τουρκοκυπρίων».
Η οδός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Η λύση με τις προδιαγραφές του Ερντογάν και τις -κατά τον Σογέρ- «παραμέτρους του ΟΗΕ» (Σχεδίου Ανάν), είναι αυτή που απέρριψε ο κυπριακός λαός με δημοψήφισμα. Είναι η ψευδώνυμη «ομοσπονδία δύο συνιστώντων κρατών», με κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και αντικατάστασή της από μεταλλαγμένο υβρίδιο, στο οποίο μειονότητα του 18% σε κατεχόμενο τμήμα της, προάγεται σε ισότιμο λαό, με δικαιώματα αδιαίρετης συγκυριαρχίας, συνιδιοκτησίας του κράτους, ίσων εξουσιών και συνδιαχείρισης των εσωτερικών και εξωτερικών υποθέσεων υπό την εγγύηση της Αγκύρας. Παρά το εξόφθαλμο γεγονός ότι προς αυτήν την κατεύθυνση ωθούνται οι διαπραγματεύσεις Χριστόφια – Ταλάτ, που θα προβληθούν ως επιχείρημα τον Δεκέμβριο στις Βρυξέλλες για αναστολή εκτελέσεως των δεσμεύσεων της Άγκυρας, Λευκωσία και Αθήνα προσποιούνται τυφλότητα.
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου πλήττει τα θεμέλια του επιχειρούμενου κατασκευάσματος και υποδεικνύει τον δρόμο για τη διεκδίκηση δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού. Όπως ανέπτυξε το θέμα ο κ. Βαγγέλης Κουφουδάκης (ομότιμος πρύτανης και καθηγητής των Πανεπιστημίων της Ιντιάνα και της Λευκωσίας), κατά την παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του στην Αθήνα και τη Λευκωσία, «οι ιδέες του Σχεδίου Ανάν, που επιδιώκεται να επιβληθούν ως λύση στην Κύπρο, και που διαχωρίζουν τους Κυπρίους με βάση την εθνότητα, τη θρησκεία και τη γλώσσα, παραβιάζουν το άρθρο 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, την οποία έχει υπογράψει η Κύπρος και η Τουρκία και η οποία αποτελεί τμήμα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και έναν από τους πυλώνες του οικοδομήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Κατά τον κ. Κουφουδάκη, η εφικτή λύση του Κυπριακού πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσα στην ΕΕ. Εάν εφαρμοστούν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί, παρακάμπτονται πολλοί από τους φόβους που εξέφραζε στο παρελθόν η Τουρκία για τους Τουρκοκυπρίους, εφόσον τώρα (με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ) υπάρχουν οι μηχανισμοί προστασίας των δικαιωμάτων τους. Σε αντίλογο, ότι ωστόσο η ΕΕ δεχόταν το Σχέδιο Ανάν, ο κ. Κουφουδάκης απάντησε ότι η Ευρώπη δεχόταν αποκλίσεις από τους κοινοτικούς κανονισμούς. «Δεν νομίζω από τη Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διότι αυτό θα υποβάθμιζε σημαντικά έναν από τους πυλώνες της και θα έπληττε το κύρος της».
Με το τελευταίο σύγγραμμά του «International Aggression and Violations of Human Rights. The Case o Cyprus», ο καθηγητής κ. Κουφουδάκης αναδεικνύει τη σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως βάση λύσης του Κυπριακού. «Επειδή, λαμβάνοντας υπόψη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και γενικά ευρωπαϊκούς οργανισμούς, η αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο είναι απαραίτητη για μια σωστή και βιώσιμη λύση και είναι επίσης αναγκαία για τη νομιμοποίηση της λύσης του Κυπριακού. Δηλαδή για να γίνει δεκτή μια λύση του Κυπριακού πρέπει να συνάδει με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Σύμβασης».
Καμιά έκπτωση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διότι δεν υπάρχει τρόπος, ούτε κανένας διεθνής μεσολαβητής, η οποιαδήποτε κυβέρνηση, για να περιορίσει δικαιώματα κυπρίων πολιτών, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, κάτω από τη Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τόνισε ο κ. Κουφουδάκης στις 9 Απριλίου στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων. Και επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Στο βιβλίο του κ. Κουφουδάκη όσο και το «Στρατηγικό Βάθος» του Αχμέτ Νταβούτογλου θα όφειλαν να ξενυχτούν οι –ελέω δημοσκόπων και καναλαρχών– διαχειριζόμενοι τις τύχες του Ελληνισμού.