Τα περίπτερα της Αθήνας: Μικρά σούπερ μάρκετ!

Τα περίπτερα εκείνα, περιορισμένων διαστάσεων, πωλούσαν σοκoλάτες, καραμέλες, τσιγάρα, εφημερίδες, περιοδικά κτλ. Τα σημερινά περίπτερα προσφυώς αποκαλούνται μικρά σούπερ μάρκετ. Και τι δεν πουλάνε. Εκτός από τα είδη που αναφέρθηκαν παραπάνω, πωλούν πληθώρα άλλων, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και παυσίπονων, π.χ. ασπιρίνες, depon κτλ. Επιπλέον πωλούν πάσης φύσεως αναψυκτικά, νερά, μεταλλικά και μη, παγωτά, γάλα, γιαούρτι κ.ά. Τεράστιος είναι άλλωστε ο αριθμός των εφημερίδων και περιοδικών, ελληνικών και ξένων. Σε ορισμένους μάλιστα δρόμους έχουμε και εξειδικευμένες πωλήσεις. Για παράδειγμα, στην οδό Αθηνάς, αλλά και στην αρχή της οδού Σταδίου τα περίπτερα πωλούν τσάντες, πορτοφόλια, ζώνες, καπέλα και ό,τι άλλο μικρό σχετικά είδος μπορεί να χωρέσει στο «κατάστημα».

Ποιες είναι όμως οι διαστάσεις των περιπτέρων; Για να υπάρξει απάντηση, πρέπει να διευκρινισθεί σε τι αναφερόμαστε: στις διαστάσεις που προβλέπονται από τη νομοθεσία ή σε αυτές που ισχύουν στην πράξη; Γιατί στην Ελλάδα, ως γνωστόν, νομοθεσία υπάρχει. Η πράξη διαφοροποιείται. Να το ξεκαθαρίσουμε λοιπόν. Διαφορετική είναι τόσο η εικόνα που παρουσιάζει το κάθε περίπτερο όσο και κατʼ επέκταση οι διαστάσεις του. Εδώ δεν εννοούμε το καθαυτό «σώμα» του περιπτέρου, αλλά το σύνολο των διαφόρων «παρακολουθημάτων» του, δηλαδή τα ψυγεία και τις άλλες κατασκευές που έχει στήσει ο κάτοχος του περιπτέρου. Ανάλογη είναι ασφαλώς και η κατάληψη του χώρου του πεζοδρομίου στο οποίο βρίσκεται. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα η κατάσταση είναι εξωφρενική.

Εντυπωσιάζει δε τον αντικειμενικό παρατηρητή και η ευρηματικότητα ορισμένων κατόχων περιπτέρων. Για παράδειγμα, κάποιος σε κεντρικό σημείο, και μάλιστα πλησίον στροφής, έχει κατασκευάσει ολόκληρη «βιβλιοθήκη». Για τον σκοπό αυτό έχει χρησιμοποιήσει την περίφραξη παρακείμενου δημόσιου κτιρίου! Έχει τοποθετήσει χαρτόνια, έχει κατασκευάσει ράφια και έχει τοποθετήσει προς πώληση διάφορα έντυπα. Για τη διευκόλυνση δε της πελατείας του έχει καλύψει την απόσταση από το περίπτερό του μέχρι την περίφραξη – βιβλιοθήκη με πρόχειρο στέγαστρο. Στο πίσω δε μέρος του περιπτέρου, το οποίο είναι κατασκευασμένο από ένα είδος λαμαρίνας, με ειδική πρόβλεψη έχει τοποθετήσει σε απόσταση αναπνοής από τον κεντρικό δρόμο μηχάνημα κλιματισμού για την άνεσή του!

Εκατέρωθεν, βέβαια, βρίσκονται διπλά και τριπλά ψυγεία για είδη που αναφέρθηκαν παραπάνω, νερά, παγωτά, αναψυκτικά κλπ. Το συγκεκριμένο τμήμα πεζοδρομίου είναι προφανές ότι δεν ανήκει πλέον στους πεζούς, αλλά αποτελεί προέκταση του περιπτέρου – σούπερ μάρκετ – βιβλιοπωλείου.

Ορισμένες ημέρες η κατάληψη που κάνουν τα περίπτερα λόγω των εφημερίδων και των περιοδικών είναι απίστευτη. Δεκάδες τετραγωνικά μέτρα πεζοδρομίων καταλαμβάνονται από έντυπα. Για να περπατήσει κανείς αναγκάζεται να κατέβει στον δρόμο. Κινδυνεύει δηλαδή, με άλλα λόγια, ακόμα και η σωματική του ακεραιότητα.

Το σύνολο, λοιπόν, των περιπτέρων και των υποδομών που τα απαρτίζουν αποτελούν ένα μοναδικό φαινόμενο στην Ελλάδα. Αν τώρα διερωτηθεί κανείς ποια σκοπιμότητα εξυπηρετούν, πέραν της προφανούς επιθυμίας κέρδους των κατόχων τους, κατά πάσα πιθανότητα απάντηση δεν θα βρει. Και είναι αμφίβολο αν υπάρχει. Γιατί, για παράδειγμα, τα αναψυκτικά και τα παγωτά, που απαιτούν ψυγεία για τη συντήρησή τους, επιτρέπεται να πωλούνται στους δρόμους; Γιατί οι ζώνες, οι τσάντες, τα γυαλιά ηλίου και διάφορα άλλα να πωλούνται και από τα περίπτερα και όχι μόνο από τα κανονικά καταστήματα;

Και περνάμε στα κέρδη, τα οποία είναι ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκεται το περίπτερο. Ορισμένα περίπτερα σε κεντρικά σημεία είναι πραγματικά χρυσωρυχεία. Λέγεται, επίσης, ότι αυτοί οι ευτυχείς κάτοχοι περιπτέρων τα νοικιάζουν σε τρίτους έναντι μεγάλων ποσών. Μεταβάλλονται δηλαδή στην ουσία σε ιδιοκτήτες καταστημάτων και μάλιστα περιζήτητων.

Στην Αθήνα, η γενικότερη εικόνα των περιπτέρων με τα μεγάλα ψυγεία, τα τεράστια παιχνίδια, τα διάφορα χαρτοκιβώτια, τα πλαστικά και τις τέντες που τα περιβάλλουν, προσβάλλει την αισθητική της πόλης. Είναι τα μοναδικά, θα αναρωτηθεί κανείς; Όχι. Είναι, όμως, ένα από τα πολλά που πρέπει να διορθωθούν. Θα διορθωθούν; Η εμπειρία ετών δεν επιτρέπει αισιόδοξες προβλέψεις. Το πλήθος των φορέων που εμπλέκονται στο θέμα, υπουργεία, νομαρχίες, δήμοι, το πλήθος των μεγάλων και μικρών συμφερόντων που έχουν άμεση σχέση με το εμπόριο διαφόρων ειδών, οι πάσης φύσεως παρεμβάσεις, για λόγους πολιτικού οφέλους, εξηγούν γιατί δεν μπορεί να υπάρχει αισιοδοξία για τον έλεγχο του φαινομένου των περιπτέρων.

Η Δημοτική Αρχή θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «επισπεύδουσα αρχή», να αποτελέσει δηλαδή την κινητήριο δύναμη. Θέλει; Μπορεί; Ο καιρός θα δείξει.

ΑΤΡΟΠΟΣ