ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ: ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΧΡΕΟΥΣ

Σκοπός της σημερινής μας παρουσίασης είναι να σχολιάσουμε ορισμένες απόψεις του κ. Προβόπουλου και κυρίως τα μέτρα που προτείνει για την έξοδο της οικονομίας μας από τη σημερινή δύσκολη κατάσταση. T ο γενικό σχόλιό μας είναι ότι ο διοικητής της ΤτΕ εμμένει στη γραμμή που χάραξε το επιτελείο της Ευρωζώνης και η διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την πάση θυσία διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, κατά τα προστάγματα της διαβόητης Συνθήκης του Μάαστριχτ. Μπορεί ο κ. Προβόπουλος ως ex officio μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ να είναι υποχρεωμένος να στηρίζει τις όποιες αποφάσεις της, όμως και εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να εκθέτουμε τη δική μας διαφορετική άποψη. Και η προσωπική μας άποψη είναι ότι κάτω από τη σημερινή γιγαντιαία παγκόσμια οικονομική κρίση η δημοσιονομική πειθαρχία πρέπει να καμφθεί και να συμβάλει στην αποδυνάμωση των αρνητικών επιπτώσεων της κρίσης. Σήμερα άμεση προτεραιότητα όλων των (κυβερνήσεων, τραπεζιτών, επιχειρήσεων κ.λπ.) πρέπει να είναι η αντιμετώπιση της κρίσης. Και κάθε άλλο πρόβλημα παραμερίζεται. Υπέρτατος νόμος η σωτηρία της πραγματικής οικονομίας και ο μετριασμός των αρνητικών επιπτώσεων.

Είναι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι η δημοσιονομική πειθαρχία (συγκράτηση δημοσίων δαπανών και ελλειμμάτων) αποτελεί βασικό παράγοντα της νομισματικής σταθερότητας. Και στη δική μας περίπτωση της σταθερότητας του ευρώ. Όμως η νομισματική σταθερότητα είναι το αποτέλεσμα θετικών εξελίξεων στην οικονομία. Πώς μπορεί να διατηρηθεί η νομισματική σταθερότητα όταν η οικονομία βρεθεί σε μακροχρόνια στασιμότητα ή σε κατάσταση βαθιάς και επίμονης ύφεσης; Η υγιής παραγωγική οικονομία και η ανάπτυξη που στηρίζεται σε σταθερές βάσεις και όχι στον υπερδανεισμό και στη δωρεάν μεταφορά πόρων εξασφαλίζουν τη νομισματική σταθερότητα. Η δική μας άποψη είναι ότι προτεραιότητα στη λήψη μέτρων στήριξης πρέπει να έχει η πραγματική οικονομία. Δυστυχώς όμως πολύ αργά οι διαπλεκόμενες κυβερνήσεις και οι διοικήσεις των κεντρικών τραπεζών κατάλαβαν τη σπουδαιότητα της στήριξης της πραγματικής οικονομίας, δηλαδή της παραγωγικής μηχανής. Δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να κάνουν σωστή ανάλυση των αιτίων που προκάλεσαν τη σημερινή κρίση και αποτελεσματική ιεράρχηση των αναγκών. Νόμισαν ότι πάσχουν μόνον τα «ευαγή ιδρύματα» (δηλαδή τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, οι τοκογλυφικές τράπεζες και οι ασφαλιστικές εταιρείες της αισχροκέρδειας) και συνεπώς αυτά και μόνον έχουν ανάγκη από «πακέτα στήριξης». Έτσι ξεχείλισαν οι τράπεζες από φθηνό χρήμα, με τη φθίνουσα πορεία των επιτοκίων και τη χωρίς όρια ρευστότητα. Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες χρηματοδοτούν αφειδώς τις ιδιωτικές τράπεζες με την ελπίδα ότι το φθηνό χρήμα θα αποτελέσει το «φιλί ζωής» για την πραγματική οικονομία. Αλλά γελάστηκαν. Οι τράπεζες εξακολούθησαν τη γνώριμη και ασφαλή γι’ αυτές τοκογλυφική τους συμπεριφορά. Όταν η δική μας κυβέρνηση ανέτρεψε εντελώς τη δημοσιονομική πειθαρχία με την επιχορήγηση των τραπεζών με 28 δισ. ευρώ κανένας δεν διαμαρτυρήθηκε. Ούτε ο κέρβερος κ. Αλμούνια ούτε ο κ. Προβόπουλος ούτε η διοίκηση της ΕΚΤ. Τότε δεν υπήρχε θέμα ελλειμμάτων και δημοσίου χρέους; Τώρα το ανακάλυψαν, που πρόκειται να δοθούν πενταροδεκάρες στους μισθωτούς και συνταξιούχους, στο πλαίσιο της αειφόρου λιτότητας που από χρόνια έχει υιοθετηθεί από τις κυβερνήσεις μας; «Ουαί υμίν κυβερνήτες και τραπεζίτες υποκριτές». Διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν την κάμηλον. Κάνουν ό,τι περνάει από το μυαλό τους για να κρύψουν τις πραγματικές αιτίες της κρίσης, που είναι οι απάτες της οικονομίας της ασύδοτης αγοράς. Και τούτο για να μην εκθέσουν το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο.

Τι μέτρα προτείνει ο διοικητής της ΤτΕ για την άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων της κρίσης, την επίσπευση της ανάκαμψης και την παγίωση στο μέλλον υψηλών και σταθερών ρυθμών ανάπτυξης; Ο κ. Προβόπουλος προτείνει:

α) Γρήγορη και γενναία διόρθωση του δημοσιονομικού ελλείμματος ώστε να μηδενιστεί μέχρι το 2012. Μας λέει ότι αυτό είναι εφικτό εάν συλληφθεί μέρος της τεράστιας φοροδιαφυγής και κυρίως εάν επιτευχθεί ουσιαστική περιστολή της σπατάλης και βελτίωση της αποτελεσματικότητας των κρατικών δαπανών. Θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε στον κ. Προβόπουλο ότι η φοροδιαφυγή, το σπάταλο κράτος και η χαμηλή αποτελεσματικότητα των κρατικών δαπανών έχουν βαθιές ρίζες. Και αποτελούν πλέον καθεστώς. Για τον περιορισμό τους χρειάζεται ισχυρότατη πολιτική βούληση, την οποία ούτε η σημερινή ούτε και οι προηγούμενες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ διαθέτουν. Σωστές οι υποδείξεις αυτές, αλλά εν Ελλάδι αναποτελεσματικές. Έτσι τελικά η διόρθωση του δημοσιονομικού ελλείμματος θα ανατεθεί και πάλι στη σφιχτή εισοδηματική πολιτική, δηλαδή το βάρος θα πέσει εξ ολοκλήρου στους ώμους των εργαζομένων. Κι αυτό πιστεύω ότι ο κ. Προβόπουλος δεν το υιοθετεί, καθώς σε μια αποστροφή της ομιλίας του συνιστά την ανακατανομή των δημοσίων δαπανών με στοχευμένες παρεμβάσεις για τη στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και με ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων που κατά κανόνα έχουν μεγαλύτερο αναπτυξιακό αποτέλεσμα. Στη σημερινή κρίση, η πολιτική λιτότητας θα συντρίψει το εισόδημα των εργαζομένων. Είναι ένα μέτρο που τροφοδοτεί την κρίση και δυστυχώς της εξασφαλίζει μακροημέρευση, ενώ παράλληλα εξαθλιώνει τα νοικοκυριά του μικρού και μεσαίου εισοδήματος.

β) Εφαρμογή πλέγματος μεταρρυθμίσεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, προκειμένου να τιθασευτεί το δημόσιο χρέος. Προς τούτο χρειάζονται σημαντικά πρωτογενή πλεονεκτήματα της τάξης 4,5%-5% (δηλαδή στο 60% του ΑΕΠ) μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, π.χ. εντός 10 ετών. Αυτό είναι απαραίτητο και για να καλύπτονται στο μέλλον οι πρόσθετες δαπάνες, τις οποίες θα συνεπάγεται η προϊούσα γήρανση του πληθυσμού. Ο κ. Προβόπουλος ανησυχεί για το καθεστώς κοινωνικής ασφάλισης της χώρας μας και συμφωνεί απόλυτα με το μέτρο της ενοποίησης των πολυάριθμων φορέων κοινωνικής ασφάλισης (ασφαλιστικών ταμείων) κρίνοντας ότι το μέτρο αυτό, καθώς και τα υπόλοιπα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση το 2008, ήταν ένα ορθό βήμα προς την κατεύθυνση της εκλογίκευσης του ασφαλιστικού μας συστήματος. Και προειδοποιεί ότι η γήρανση του πληθυσμού θα καταστήσει αναγκαία και άλλα τολμηρά βήματα για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος. Και τέλος προτείνει να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής (ανασφάλιστη μαύρη εργασία). Από την πλευρά μας θα θέλαμε να τονίσουμε ότι οι συνέπειες της γήρανσης του πληθυσμού, εκτός των άλλων δυσμενών συνεπειών, απειλούν ευθέως ολόκληρη την οικονομία και όχι μόνον τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Ο ενεργός πληθυσμός μειώνεται δραστικά, καθώς οι μη μετέχοντες στην παραγωγική διαδικασία συνταξιούχοι κατά ένα ποσοστό επιδοτούνται από το Δημόσιο, ενώ ελάχιστα συνεισφέρουν στα φορολογικά έσοδα. Το ΑΕΠ μειώνεται, οι δαπάνες του Δημοσίου αυξάνονται και τα δημόσια έσοδα μειώνονται. Έτσι πέφτει σε σημαντικό βαθμό η βιωσιμότητα του δημοσιονομικού τομέα. Και σε αντιστάθμισμα των απωλειών αυτών επόμενο είναι οι κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα αύξησης των κρατικών εσόδων, κυρίως φορολογικά, τα οποία με τη σειρά τους θα προκαλέσουν δυσμενείς επιπτώσεις και στον ιδιωτικό τομέα. Με άλλα λόγια έντονες αρνητικές εξελίξεις σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Πέραν των οικονομικών επιπτώσεων από τη γήρανση του πληθυσμού υπάρχουν και οι εθνικές, με κυριότερη την αλλοίωση της πολιτισμικής και πληθυσμιακής σύνθεσης της χώρας και της εξαφάνισης της εθνικής ταυτότητας.

γ) Ο κ. Προβόπουλος προτείνει εκτεταμένες διορθωτικές μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης μέσω των επενδύσεων, την αύξηση της απασχόλησης και τη διαρκή ποιοτική αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και κυρίως την ενδυνάμωση του ανταγωνισμού με όλες τις αγορές. Ο διοικητής της ΤτΕ υποστηρίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις οφείλουν σημαντικά να συντελούν στη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε ότι στις αγορές των αναπτυγμένων χωρών η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων μας συναρτάται με την ποιότητα και την τιμή του προϊόντος, ενώ στις αγορές των υπό ανάπτυξη και των μειωμένης ανάπτυξης χωρών συναρτάται μόνον με την τιμή. Δυστυχώς βασική αδυναμία της ελληνικής παραγωγικής μηχανής είναι ότι δεν παράγει επώνυμα προϊόντα με υψηλό βαθμό αντοχής στον οξύ ανταγωνισμό των αναπτυγμένων αγορών. Βέβαια στις αγορές των άλλων χωρών (κοινοτικών και μη) κυκλοφορούν και ορισμένα επώνυμα ελληνικά προϊόντα, αλλά αυτά είναι ελάχιστα. Το κράτος λοιπόν οφείλει, στο πλαίσιο του μεταρρυθμιστικού του έργου, να δημιουργήσει τις δομές εκείνες που θα βοηθήσουν την παραγωγική μας μηχανή να παράγει επώνυμα προϊόντα ανώτερης ποιότητας σε ανταγωνιστικές τιμές για τις προηγμένες αγορές και προϊόντα χαμηλού κόστους για τις αγορές που η καταναλωτική ροπή στρέφεται στην προτίμηση φθηνών προϊόντων. Τόσα χρόνια ο κρατικός μηχανισμός δεν δημιούργησε τις βοηθητικές δομές για την ποιοτική αναβάθμιση των εξαγομένων προϊόντων μας. Καλές οι μεταρρυθμίσεις, αλλά να προκαλούν όφελος.

Πάντως ο διοικητής της ΤτΕ με την έκθεση και την ομιλία του στη γενική συνέλευση των μετόχων δεν μας έδειξε τη διέξοδο από την κρίση. Επικεντρώθηκε στη δημοσιονομική πειθαρχία και στις μεταρρυθμίσεις. Το κορυφαίο πρόβλημα το προσπέρασε. Το άφησε για το «ιερατείο της ΟΝΕ».