Η αρμενο-τουρκική «συμφωνία» αφετηρία σε ένα σίριαλ τρόμου

(Μόνη τότε παραφωνία στην αινέσιμη συγχορδία για τον μελαψό «φιλέλληνα», η στήλη αυτή συνιστούσε επιφύλαξη, και επικαλείτο ως αποχρώσες ενδείξεις προθέσεων τη συντριπτική υπεροχή σε προεκλογικό χρήμα ενός αφροαμερικανού Δημοκρατικού εικονοκλάστη έναντι του ρεπουμπλικανού πολεμικού ήρωα ΜακΚέιν, το ιστορικό των συμβούλων που περιέβαλαν τον υποψήφιο Ομπάμα και την ομόφωνη υποστήριξη των οργάνων του κατεστημένου. Επρόκειτο- έγραφε- για αλλαγή βιτρίνας και περιτυλίγματος, για την εξαγωγή της ίδιας πραμάτειας.)

Τελευταίες κινήσεις στον γεωγραφικό μας περίγυρο, προσθέτουν νέες ψηφίδες στο παζλ και επιβεβαιώνουν τη διάγνωση ότι το θεαματικό προσκύνημα στο μνημείο του Ατατούρκ ήταν η εισαγωγική κίνηση της νέας «σμαρτ» διπλωματίας, σε καινούργια εξόρμηση για τα πετρέλαια του Καυκάσου και της κεντρικής Ασίας. Ακολούθησαν σε γοργή διαδοχή η «συμφωνία» Τουρκίας και Αρμενίας για την αποκατάσταση των μεταξύ τους σχέσεων, η Ενεργειακή Διάσκεψη στο Ασγκαμπάτ, πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν και – σχεδόν ταυτόχρονα- η άλλη Ενεργειακή Διάσκεψη, το περασμένο Σαββατοκύριακο, στη Σόφια.

Από δηλώσεις υψηλών κυβερνητικών αξιωματούχων που συμμετείχαν στα «δρώμενα» προκύπτει σαφέστατα ότι η Διάσκεψη στο Ασγκαμπάτ απέβλεπε στη ματαίωση συμφωνιών του Τουρκμενιστάν με τον Πούτιν και στροφή των πλουσιότατων αποθεμάτων του σε φυσικό αέριο προς αγωγούς υπό αμερικανικό έλεγχο. Ο αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Τζορτζ Κρολ το είπε στη διάσκεψη χωρίς περιφράσεις: «Η συνεργασία με το Τουρκμενιστάν και άλλες χώρες της κεντρικής Ασίας είναι ψηλά στις προτεραιότητες του Προέδρου Ομπάμα». Και ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μπαρόζο, μίλησε σε τηλεοπτική σύνδεση, για «τα σχέδια σύνδεσης του Τουρκμενιστάν με την ευρωπαϊκή αγορά, μέσω του νοτίου Καυκάσου».

Διαπρύσιος συνήγορος των αμερικανικών θέσεων για διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού της Ευρώπης και ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., ο κ. Μπαρόζο μας επισκέφθηκε στη συνέχεια για να παρασημοφορηθεί από τη Βουλή και να εξασφαλίσει την ελληνική ψήφο για την ανανέωση της λήγουσας θητείας του. Προφανώς σε ανταμοιβή της στήριξης που παρέχει στην (αντ)«εθνική στρατηγική» εκτουρκισμού της Ευρώπης…

Η περίπου παράλληλη Ενεργειακή Διάσκεψη στη Σόφια, στην οποία συμμετείχε ο κ. Καραμανλής αλλά απείχαν πλείστοι άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες, διαφανώς απέβλεπε στη ματαίωση της εγκατάστασης του ρωσικού αγωγού Σάουθ Στριμ και την ανάνηψη από το κώμα του αμερικανικού προγράμματος Ναμπούκο, του αγωγού μέσω Τουρκίας, από την κεντρική Ασία προς στην Ευρώπη. Ο βούλγαρος πρωθυπουργός Παρβάνοφ και ο υπουργός Ενέργειας Ντιμιτρόφ το υποδήλωσαν με περιφράσεις. Ακολούθησε την Τετάρτη το τηλεφώνημα Πούτιν στον κ. Καραμανλή και η πρόσκληση του κ. Παρβάνοφ στη Μόσχα, προφανώς για να ερωτηθούν εάν εμμένουν στις δεσμεύσεις τους για τον ρωσικό αγωγό Σάουθ Στριμ, που θα χειραφετούσε τις δύο χώρες από την ενεργειακή ομηρία στη Τουρκία.

Η « αρμενο-τουρκική συμφιλίωση»

Οι δυτικοί αγωγοί (υπαρκτοί και σχεδιαζόμενοι) από τις ενεργειακές πηγές της κεντρικής Ασίας περνούν όλοι από το Αζερμπαϊτζάν. Τα σχέδια για τον Ναμπούκο προβλέπουν διασύνδεση Τουρκμενιστάν και Αζερμπαϊτζάν μέσω Γεωργίας προς την Τουρκία. Η διαδρομή θα ήταν συντομότερη και η κατασκευή οικονομικότερη χωρίς τη γεωργιανή παράκαμψη μέσω Αρμενίας. Και αυτό μας φέρνει στην είδηση που διολίσθησε και στα ελλαδικά δελτία της Παυλιδολογίας, το βράδυ της προπερασμένης Παρασκευής: Τουρκία και Αρμενία συνήψαν συμφωνία για την αποκατάσταση των σχέσεών τους και το άνοιγμα των συνόρων.

Η είδηση ήταν παραπειστική και η «συμφωνία» ψευδεπίγραφη, αλλά γεγονός παρέμενε ότι υποκύπτοντας στις «Σειρήνες» της «σμαρτ» διπλωματίας, ο κ. Σερζ Σαρκισιάν, πρωθυπουργός της Αρμενίας, (είδος πολιτικής διασταύρωσης Γιωργάκη και Ντόρας) δέχθηκε να χορέψει ζεϊμπέκικο με τους λύκους. Την επομένη, στην καθιερωμένη προεδρική ομιλία για την επέτειο της αρμενικής Γενοκτονίας, ο Μπαράκ Ομπάμα αθέτησε τις προεκλογικές δεσμεύσεις του και δεν πρόφερε, την απαγορευμένη, από τους Τούρκους, λέξη. Χρησιμοποίησε τον ευφημισμό «μεγάλη καταστροφή», παράλληλα εγκωμιάζοντας την αρμενο-τουρκική «συμφωνία» εξομάλυνσης των σχέσεων.

Η «συμφωνία» -καρπός οθωμανικής δολιότητας και αμερικανικού πειθαναγκασμού- υποτίθεται πως τερματίζει την παραδοσιακή εχθρότητα θύματος και θύτη που εκφράσθηκε με κλείσιμο των συνόρων της Τουρκίας με την Αρμενία το 1993, σε δήθεν εκδήλωση αλληλεγγύης προς το «αδελφό» τουρκόφωνο έθνος του Αζερμπαϊτζάν, για την κατάληψη του ορεινού θυλάκου του Ναγκόρνο Καραμπάχ από αρμενίους αντάρτες, με την ενίσχυση του αρμενικού στρατού. Η περιοχή, με αρμενικό πληθυσμό, ανήκε στην Αρμενία πριν ο Στάλιν την εκχωρήσει στο Αζερμπαϊτζάν, όταν και οι δύο χώρες ήσαν ακόμη Σοβιετικές Δημοκρατίες. Η σημερινή μικρή Αρμενία, με πληθυσμό τριών εκατομμυρίων, είναι το μικρό τμήμα της ιστορικής Αρμενίας που περιήλθε το 1820 στην τότε Ρωσική Αυτοκρατορία. Το μέγιστο τμήμα της, υπόδουλο στους Οθωμανούς, υπέστη κύματα εθνοκάθαρσης και αφανίσθηκε ολοκληρωτικά με τη Γενοκτονία των Νεοτούρκων το 1915, την οποία είχε επικαλεστεί ο Χίτλερ για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων με τη φράση: «Ποιος θυμάται τη Γενοκτονία των Αρμενίων;».

Τη Γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους την έχουν αναγνωρίσει δεκάδες Κοινοβουλίων, με τελευταίο εκείνο της Βουλγαρίας, που ψήφισε την αναγνώριση λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση της «συμφωνίας» από την Άγκυρα. Η Τουρκία φοβάται ιδιαίτερα την αμερικανική αναγνώριση, που θα λειτουργήσει σαν τελικός καταλύτης και θα κινήσει διεκδικήσεις για εδάφη, περιουσίες και αποζημιώσεις. Η άριστα πληροφορημένη «Χουριέτ» αποκάλυψε ότι αυτήν τη δαμόκλειο σπάθη χρησιμοποίησε ο Ομπάμα στη συνομιλία του με τον Ερντογάν για να τον εξαναγκάσει να μεταφράσει τα λόγια σε πράξεις.

Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν τελούν ακόμη σε παγωμένη κατάσταση πολέμου, η πρώτη υπό την προστασία της Ρωσίας και το δεύτερο να προσβλέπει στην Ουάσινγκτον, τις αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες και την Άγκυρα, που σταθερά χαρακτήριζε την όμορη τουρκόφωνη χώρα με τον όρο «δύο κράτη, ένα έθνος». Πριν από μήνες ακόμη, ο Ερντογάν, ο αντιπρόεδρος Κεμίλ Τσισέκ και άλλα μέλη της κυβέρνησής του διακήρυσσαν ότι μόνο με την αποχώρηση των αρμενικών στρατευμάτων από το Ναγκόρνο Καραμπάχ θα ανοίξουν τα σύνορα στο αρμενικό εμπόριο με τη Δύση και θα αποκατασταθούν οι σχέσεις. Κατάσταση που βόλευε την Τουρκία και τα σχέδιά της να καταστεί σταθμός ενεργειακού εφοδιασμού της Δύσης, διευκόλυνε την εγκατάσταση του αγωγού Μπακού- Τμπίλισι- Σεϊχάν και της εξασφάλιζε αζερικό αέριο σε τιμή 110 δολαρίων προς μεταπώληση με 310 δολάρια.

Απαρχή κυκεώνα περιπλοκών

Ενώπιον της απειλής νέας ψηφοφορίας στο Κογκρέσο για τη γενοκτονία, η Άγκυρα σκέφθηκε να ανακυκλώσει στο Αρμενικό, συνταγές δοκιμασμένες στο Κυπριακό και το Αιγαίο, με τις διακοινοτικές, τη διπλωματία των σεισμών και τα ζεϊμπέκικα. Ο Γκιουλ πήγε να δει ποδόσφαιρο στο Εριβάν και να ανταλλάξει χειραψίες, Ελβετοί ανέλαβαν μυστικές επαφές και ο καθηγητής Νταβούτογλου -ο Μέτερνιχ του Ερντογάν- πήγε στις ΗΠΑ για να κινήσει τα λόμπι σε εκστρατεία κατά της λέξης «γενοκτονία» που θα ματαίωνε το αρμενο-τουρκικό ειδύλλιο… Ο Ομπάμα παρέκαμψε την απαγορευμένη λέξη, αλλά εγκλώβισε τον Ερντογάν στην μπλόφα του και η «συμφωνία» ανακοινώθηκε, μετά τις πολύωρες πιέσεις του πρεσβευτή στη Άγκυρα, λίγες ώρες πριν από την προεδρική δήλωση.

Από το σημείο αυτό ξεκινά ένα πολυδιάστατο σίριαλ τρόμου, το οποίο θα ξετυλίγεται για πολλούς, ίσως, μήνες και με άγνωστη έκβαση: Στην Αμερική το δυνατό αρμενικό στοιχείο καταγγέλλει την παρασπονδία του Ομπάμα, ενώ ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν χαιρετίζουν τη συμφωνία αρμενο-τουρκικής συμφιλίωσης. Στην Αρμενία διαδηλώσεις για την επέτειο στρέφονται κατά του πρωθυπουργού Σαρκισιάν, το κόμμα Ντασνάκ αποχωρεί από την κυβέρνηση συνεργασίας και ο πρωθυπουργός ετοιμάζει τις βαλίτσες του για τη Μόσχα. Στο Αιζερμπαϊτζάν ο πρόεδρος Αλίεφ είναι έξαλλος με την τουρκική απιστία. Επιτελείς του απειλούν με διακοπή της ροής πετρελαίου και αερίου προς την Τουρκία και τη Δύση. Ήδη από διμήνου ο αζέρος πρόεδρος, με επίσκεψή του στη Μόσχα, είχε αρχίσει συνομιλίες για συνεργασία με την Γκαζπρόμ από το 2010 και διεκδικούσε σημαντική αύξηση της τιμής των εξαγωγών ενέργειας στην Τουρκία. Στην Άγκυρα, Γκιουλ και Ερντογάν κρέμονται στο τηλέφωνο για να τον κατευνάσουν με διαβεβαιώσεις. Και ήδη από την επομένη της προεδρικής ομιλίας στην Ουάσινγκτον περί «μεγάλης καταστροφής», άρχισε στην Άγκυρα το… στριπτίζ της «συμφωνίας».

Είπαν ότι πρόκειται απλώς περί «οδικού χάρτη» για το άνοιγμα των συνόρων και την αποκατάσταση σχέσεων. Πρόσθεσαν στη συνέχεια ότι στο πρωτόκολλο (να το το κυπριακό προηγούμενο) δεν έχει μπει υπογραφή, απλώς μονογραφή. Αργότερα εξήγησαν ότι απλώς τέθηκε σε κίνηση «μια σταδιακή διαδικασία παράλληλων εξελίξεων» (διάβαζε: παζαριού), με κατάληξη το άνοιγμα των συνόρων όταν η Αρμενία εκκενώσει τουλάχιστον πέντε επαρχίες περί το Ναγκόρνο Καραμπάχ, αναγνωρίσει τα σύνορα κατά τη συμφωνία της Τουρκίας με την άλλοτε Σοβιετική Ένωση και εγκαταλείψει τη διεκδίκηση αναγνώριση της γενοκτονίας!

Προχθές ακόμη ο τούρκος επιτελάρχης, στρατηγός Μπασμπούγ, δήλωσε, στην περιβόητη συνέντευξη Τύπου, ότι το άνοιγμα των συνόρων πρέπει να συνδέεται με τη λύση της εκκρεμότητας του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Έδωσε έτσι τη χαριστική βολή στη «συμφωνία»,αφού ουδέποτε θα δεχθούν οι Αρμένιοι να εγκαταλείψουν έδαφος που ανέκτησαν σε διετή πόλεμο με τρεις χιλιάδες νεκρούς.

Πρόσθετα «επιδόρπια» εκπλήξεων για την Ουάσινγκτον από την Άγκυρα:

Τη μεθεπομένη της δήλωσης Ομπάμα, ο αμερικανός πρεσβευτής καλείται στο υπουργείο Εξωτερικών όπου υφυπουργός του εκφράζει τη δυσφορία της τουρκικής κυβέρνησης για τη φράση «μεγάλη καταστροφή», που χρησιμοποίησε για «τα γεγονότα του 1915»! Η ρωσική εφημερίδα «Κομερσάντ» έβγαλε την είδηση που πρόβαλε ο τουρκικός Τύπος ότι ο Ερντογάν αναμένεται στη Μόσχα για συνομιλίες για την κατάσταση στον Καύκασο.

Και (το κερασάκι στην τούρτα) η «Χουριέτ» της Τετάρτης, σε ανταπόκριση από τη Μόσχα, αναφέρει πως η Τουρκία διαπραγματεύεται την αγορά πυραύλων S400, όπως ανακοίνωσε εκπρόσωπος της κρατικής εταιρείας Ρωσομπορονεξπόρτ. Η τουρκική εφημερίδα διευκρινίζει ότι πρόκειται για βελτιωμένη έκδοση των S300, ότι έχουν βεληνεκές μεγαλύτερο από τους αμερικανικούς Πάτριοτ και ότι οι σχετικές συζητήσεις αφορούν ευρύτερη ρωσοτουρκική αμυντική συνεργασία… (Στο μεταξύ, οι «κυπριακοί» S300 σκουριάζουν σε αποθήκες της Κρήτης και ο κ. Μεϊμαράκης, στη γραμμή Σημίτη, συζητεί με τον Γκέιτς για προμήθεια και νέων τυφλών F16 και συμμετοχή στις μάχες του Αφγανιστάν, για να κερδίσουμε την εύνοια Ομπάμα…)

* Ήταν ωραία η σύλληψη της smart διπλωματίας: Να φέρουμε μαζί Τουρκία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν στο παιχνίδι ελέγχου των ενεργειακών πηγών και αγωγών της κεντρικής Ασίας. Άνοιξε όμως ένα απίστευτο καυκασιανό θρίλερ, που επιφυλάσσει πλήθος εκπλήξεων.