Η Αριστερά έχει την τάση να διασπάται

Αλλά τόσο ο κυβερνητισμός του ΠΑΣΟΚ όσο και ο κομματισμός του ΠΑΣΟΚ και των σχημάτων της Αριστεράς, που διαμορφώθηκαν μετά τη Μεταπολίτευση, έχουν τελειώσει κατά τη γνώμη του κ. Κωνσταντόπουλου. Όσο για την εκλογή Τσίπρα, διαπιστώνει πως αποτέλεσε για τον λαό ελπίδα ανανέωσης του πολιτικού σκηνικού. Πρόταση με την οποία ο ίδιος ο ΣΥΝ βάλθηκε να αντιδικεί.

// Η Αριστερά, παρά τις προσπάθειές της, δεν φαίνεται να σπάει τον δικομματισμό. Τι φταίει;

– Χωρίς καμιά αμφιβολία φταίει η ίδια. Όλα τα άλλα που αφορούν το πολιτικό πλαίσιο είναι δεδομένα και αποτελούν στοιχεία του προβλήματος και αιτίες της κρίσης, που οφείλει να αντιμετωπίσει η Αριστερά. Όσο, λοιπόν, τα επικαλείται συνεχώς ως άλλοθι, τόσο πολιτεύεται ως μέρος του προβλήματος και παραμένει εντός της κρίσης, ακυρώνοντας τη δυναμική της ως ανανεωτικής ριζοσπαστικής δύναμης για την αντιμετώπιση και την υπέρβαση της κρίσης. Ο δικομματισμός έχει τα χάλια του, αλλά έχει και τις αντοχές του, γιατί ξέρει να πολώνει εκλογικά τους πολίτες, να αποπροσανατολίζει επικοινωνιακά την κοινωνία, να εκβιάζει με το δίλημμα «της ισχυρής κυβέρνησης ή ακυβερνησίας» την κοινή γνώμη, να εφαρμόζει αθέμιτες καλπονοθευτικές επινοήσεις. Έτσι, ενώ αποδοκιμάζεται πολιτικά, διασώζεται κι ανακυκλώνεται εκλογικά. Όσο δεν διατυπώνεται μια εναλλακτική λύση που να αποτελεί αξιόπιστη πρόταση, στο όνομα μιας υπαρκτής κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, με διαφορετικό προγραμματικό σχέδιο και τρόπο άσκησης της πολιτικής, τόσο θα παρατηρείται το γνωστό φαινόμενο να φυλλορροεί ο δικομματισμός προεκλογικά και να συσπειρώνεται στην κάλπη. Κι αυτό είναι ευθύνη και πρόκληση για τις δυνάμεις της Αριστεράς. Να διατυπώσουν σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης, να επεξεργαστούν πρόγραμμα διαφορετικής διακυβέρνησης και να εργαστούν για τη δημιουργία της νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, που θέλει αυτή την εναλλακτική διακυβέρνηση κι είναι αποφασισμένη να τη στηρίξει. Σήμερα το ΠΑΣΟΚ μιλάει για τη δική του αυτοδύναμη κυβερνητική πλειοψηφία, ο ΣΥΝ για αριστερή διακυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ στο επίκεντρο και το ΚΚΕ για την προλεταριακή εξουσία. Δηλαδή, θέλουν ένα πολιτικό σύστημα με μηδενικό παρονομαστή προγραμματικών συγκλίσεων, κοινωνικών συναινέσεων και πολιτικών συνεργασιών, ενώ ξέρουν κι ομολογούν ότι κανένας δεν μπορεί μονάχος του να δώσει λύσεις, όπως δεν το μπορούν κι οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα.

// Οι αριστερές δυνάμεις του τόπου

έχουν περισσότερα να τις χωρίζουν από αυτά που τις ενώνουν;

Απ: Η Αριστερά έχει την τάση να διασπάται και να θρυμματίζεται. Είναι πολυφωνική, πλουραλιστική, κινητική κι ανανεωτική. Οι άνθρωποί της δίνουν μεγάλη σημασία στις απόψεις και τις ιδέες τους και δεν κάνουν εύκολα σκόντα. Όμως υπάρχει και μεγάλη πολιτική υστέρηση της Αριστεράς. Διότι πολιτική σημαίνει πάνω απ’ όλα τη δύναμη και τη δυνατότητα των δημιουργικών συνθέσεων, των πλουραλιστικών πλειοψηφιών, που επεξεργάζονται κι υλοποιούν προγράμματα ανατροπών, μεταρρυθμίσεων, εξελικτικών αλλαγών προόδου.

// Ένα κόμμα που δεν έχει πρόταση

εξουσίας, τι ρόλο μπορεί να παίξει;

– Το πολιτικό κόμμα από τη φύση του συγκροτείται με στόχο την εξουσία. Και στις Δημοκρατίες αυτό σημαίνει ότι συγκροτείται με στόχο την κατάκτηση εκλογικών ποσοστών που μπορεί να το φέρουν στην εξουσία είτε αυτοδύναμο είτε σε συνεργασία με άλλους. Βεβαίως υπάρχουν στιγμές που τίποτε από τα δύο δεν μπορεί να συμβεί. Άλλο όμως αυτό και άλλο να διακηρύσσεις ότι δεν σε ενδιαφέρει η εξουσία και ότι δεν έχεις πρόταση εξουσίας. Τότε στην πραγματικότητα δεν είσαι πολιτικό κόμμα, αλλά κάτι άλλο. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει πως η εξουσιολαγνεία θα επικαθορίζει την πολιτική ταυτότητα και θα διεγείρει την παραγοντική νεύρωση, για υποσχέσεις ανταποδοτικών ωφελημάτων έναντι της εκλογικής και οικονομικής υποστήριξης, με παροχές από το Δημόσιο και τα συλλογικά αγαθά μέχρι τις κάρτες εκπτώσεων στα μαγαζιά.

// Η ανάδειξη του Τσίπρα έφερε μια αισιοδοξία στον ΣΥΝ, αλλά γρήγορα ξεφούσκωσε. Τελικά οι ηγέτες παίζουν καθοριστικό ρόλο και στην Αριστερά;

– Προφανώς και παίζουν ρόλο οι ηγέτες, τα ηγετικά πρόσωπα, οι ηγετικές συλλογικότητες. Όμως στην περίπτωση του Αλέξη Τσίπρα πιστεύω ότι υπήρξε κάτι πολύ πιο σημαντικό. Στην επιλογή Τσίπρα ο ελληνικός λαός είδε προς στιγμήν την απόφαση ενός κόμματος να κάνει κάτι πολύ τολμηρό. Να αλλάξει το στερεότυπο κομματικό μοντέλο, που φτιάχτηκε στη Μεταπολίτευση. Και θεώρησε ότι αυτό ήταν το πρώτο βήμα για μια συνολική αλλαγή κι ανανέωση του πολιτικού σκηνικού, για την προσαρμογή του στα νέα δεδομένα της σημερινής πραγματικότητας. Όμως ο ΣΥΝ βάλθηκε να αντιδικεί με αυτήν την ελπίδα που δημιούργησε. Και δυστυχώς, αυτό φαίνεται σε μεγάλο βαθμό.

// Θα βλέπατε θετικά μια συνεργασία

Αριστεράς και ΠΑΣΟΚ;

– Αυτό που εγώ νομίζω ότι έχει τεθεί στο τραπέζι, από τις συγκλονιστικές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων, είναι η ανασύνθεση όλου αυτού του χώρου. Είμαστε σε νέα ιστορική περίοδο και δεν μπορεί να μένουμε προσκολλημένοι στα πολιτικά σχήματα της προηγούμενης περιόδου. Χρειαζόμαστε κάτι καινούργιο και στο πρόγραμμα και στη μορφή.

Είναι υπόθεση όλων να αναστοχαστούμε για τον επαναπροσδιορισμό της ανανεωτικής Αριστεράς, για την επανοριοθέτηση των κοινωνικών, ιδεολογικών και πολιτικών αναφορών της, για την ανατοποθέτηση των όρων του προοδευτικού εκσυγχρονισμού. Ο κυβερνητισμός του ΠΑΣΟΚ κι ο κομματισμός ΠΑΣΟΚ και σχημάτων της Αριστεράς, που διαμορφώθηκαν στη Μεταπολίτευση, έχουν τελειώσει. Οι εμμονές σ’ αυτά τα πλαίσια είναι αναχρονισμός κι άγονος τακτικισμός. Η πολιτική πραγματικότητα, που βλέπουμε, μοιάζει με τον «τυφλό και τον λύχνο» του ποιητή, που αναρωτιέται, καθώς ο τυφλός πάει να κατέβει τη σκάλα: «Μα τι τον θέλει τον λύχνο;»