Είναι αχόρταγος ο «Μινώταυρος» της διαπλοκής!
«Η διαπλοκή και η διαφθορά βγάζουν τη γλώσσα στη Δημοκρατία και την κοινωνία», τονίζει. Και κάνει λόγο για «μιντιακή πατρωνία» επισημαίνοντας, παράλληλα, πως «κανείς δεν παραιτείται, κανείς δεν τιμωρείται, ο ένας τα φορτώνει στον άλλον και όλοι συνυπάρχουν ως σεσημασμένοι».
Σε μια συνέντευξη-ποταμό που παραχώρησε στο «Π» ο Νίκος Κωνσταντόπουλος, παρά την υπογράμμισή του πως η Αριστερά «έχει τη τάση να διασπάται και να θρυμματίζεται», θεωρεί απαραίτητη την ανασύνθεση του χώρου πιστεύοντας πως η εμμονή στα ίδια σχήματα είναι «αναχρονισμός και άγονος τακτικισμός».
// Η Βουλή έχει μετατραπεί σε ένα δικαστήριο. Αυτός τελικά είναι ο ρόλος της;
– Με βάση το Σύνταγμα, πάντως σε οριακές καταστάσεις, και αυτό είναι μέσα στα καθήκοντα της Βουλής. Όμως επί είκοσι πέντε χρόνια συζητάμε αυτά τα προβλήματα. Έχει γίνει η Βουλή φροντιστήριο ποινικής δικονομίας. Από κυβέρνηση σε κυβέρνηση κι από δεκαετία σε δεκαετία το ίδιο γαϊτανάκι. Κι αυτό δείχνει ότι το πολιτικό σύστημα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει δραστικά τα αίτια της διάβρωσής του ούτε τις απαιτήσεις της αυτοεξυγίανσής του. Η διαρκής επικαιρότητα των σκανδάλων γίνεται πολιτικό καθεστώς που επισκιάζει την εκρηκτικότητα των προβλημάτων. Θεσμοί και κοινωνία εμφανίζουν έναν ιδιότυπο πολιτικό εθισμό στο δηλητήριο της σήψης.
// Η εμπειρία του παρελθόντος δικαιολογεί τις σημερινές εξελίξεις;
– Η εμπειρία του παρελθόντος θα έπρεπε να μας είχε κάνει σοφότερους. Δυστυχώς, όμως, κανείς δεν μαθαίνει τίποτε, κανείς δεν φταίει ποτέ για τίποτε, όλοι ξέρουν αλλά δεν λένε τα πράγματα με το όνομά τους. Οι αλληλοκαταγγελλόμενοι κομματισμοί, οι επικοινωνιακοί αντιπερισπασμοί, η σκηνοθεσία των τηλεδικείων, μεταθέτουν την πολιτική σύγκρουση, αποπροσανατολίζουν την κοινή γνώμη, κακοποιούν τους θεσμούς, επιτείνουν την κρίση και τα αδιέξοδα, γενικεύουν την απορριπτική τάση της κοινωνίας προς όλους τους θεσμούς. Όλες οι χώρες προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν την καταιγίδα της παγκόσμιας οικονομικής, κοινωνικής και οικολογικής κρίσης. Στην Ελλάδα όλα κυριαρχούνται από την ατέλειωτη παρέλαση των σκανδάλων, στον χαβά της διαπλοκής.
// Το 1989-93 γινόταν λόγος για ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής. Μπορούμε να πούμε το ίδιο και σήμερα;
– Η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα και η σκανδαλοθηρία λειτουργεί ως υποκατάστατο της πολιτικής. Γι’ αυτό και βολοδέρνει η Μεταπολίτευση μέσα στις εναλλασσόμενες κυβερνητικές δημαγωγίες περί «κομματικοποίησης της Δικαιοσύνης» ή «ποινικοποίησης της πολιτικής». Όμως, αυτό το πρόβλημα της διαπλοκής – διαφθοράς μόνο με συνεννόηση διακομματικού τύπου μπορεί να αντιμετωπιστεί. Ο κ. Καραμανλής και ο κ. Παπανδρέου, αλλά και οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί, οφείλουν, ανεξαρτήτως του τι κάνει η Δικαιοσύνη, να πάρουνε τη δική τους πολιτική πρωτοβουλία και να ρίξουν φως στις γκρίζες ζώνες του συστήματος. Όλοι ξέρουν πολιτικά τι γίνεται. Δεν έχουν κανέναν λόγο Καραμανλής και Παπανδρέου να φορτώνονται ή να συνεχίζουν τις αμαρτίες του κομματικού και κυβερνητικού παρελθόντος τους. Να αποκοπούν από αυτές τις βρώμικες πλευρές του συστήματος και να αναλάβουν τη δέσμευση για να απαλλαγεί ο δημόσιος βίος από την «κόπρο του Αυγείου». Όχι με κούφια λόγια, αλλά με άμεσα πολιτικά μέτρα, που ξέρουν πολύ καλά ποια είναι.
// Ο νόμος περί ευθύνης υπουργών πρέπει να αλλάξει;
– Ο διασυρμός της πολιτικής και η πλημμυρίδα της θεσμικής και κοινωνικής διαφθοράς είναι υπόθεση κι ευθύνη όλων των πολιτικών, πνευματικών και κοινωνικών δυνάμεων. Είναι θέμα δημοκρατικής αξιοπρέπειας, κοινωνικής ηθικής και πολιτισμικής υγείας. Ο νόμος για την ποινική ευθύνη κυβερνητικών στελεχών δεν εξασφαλίζει ισονομία, αξιοπιστία κι αποτελεσματικότητα, γιατί έτσι το θέλησαν οι εναλλασσόμενες κυβερνητικές και κομματικές συμπράξεις. Κανείς δεν παραιτείται, κανείς δεν τιμωρείται, ο ένας τα φορτώνει στον άλλο κι όλοι συνυπάρχουν ως σεσημασμένοι. Δύο αναθεωρήσεις του Συντάγματος, από το 2000 μέχρι το 2007, κάνανε μια τρύπα στο νερό και διαμόρφωσαν το κλίμα ατιμωρησίας, υποκρισίας και συνενοχής. Υπάρχει κυβέρνηση, από το 1966 και μετά, που να μην μουτζουρώθηκε με σκάνδαλα; Είναι τόσο δύσκολο πρόβλημα η νομοθετική ρύθμιση της ποινικής ευθύνης των πολιτικών – κυβερνητικών στελεχών, ώστε επί τριάντα σχεδόν χρόνια να περιφέρεται αυτό το πρόβλημα ως «πολιτικός καρνάβαλος»; Η συζήτηση για την αλλαγή του νόμου γίνεται εκ των υστέρων, όταν όλοι ομολογούν ότι δεν εφαρμόζεται, ενώ πριν οι ίδιοι δημαγωγούσαν για την ευεργετική του επίδραση υπέρ της διαφάνειας. Έτσι κι αλλιώς πάντως η συζήτηση είναι υποκριτική, γιατί αναφέρεται στην επόμενη αναθεώρηση, ενδεχομένως μετά πέντε και περισσότερα χρόνια. Μέχρι τότε θα βρυχώνται, θα κοάζουν και θα παπαγαλίζουν οι τηλεοπτικές ζούγκλες και τα επικοινωνιακά καρτούν.
// Απαιτείται ειδική δωσιδικία για τους πολιτικούς;
– Προσωπικά αρνούμαι να ενδώσω σε λαϊκισμούς και ισοπεδωτικές λογικές. Ο εκλεγμένος πολιτικός κατά την άσκηση των καθηκόντων του είναι διαφορετικό πράγμα από έναν απλό πολίτη, που ενεργεί με αποκλειστικό κριτήριο το προσωπικό του συμφέρον. Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει ασυλία από ελέγχους. Απεναντίας επιβάλλει αυστηρότερη έρευνα και συστηματικότερη λογοδοσία. Το πρόβλημα δεν είναι ούτε αμιγώς πολιτικό ούτε μονοδιάστατα δικαστικό. Εντάσσεται στο πολιτικό πεδίο λειτουργίας των θεσμών για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Οι αποφάσεις έχουν πολιτικές παραμέτρους, αλλά χαρακτήρα δικαστικών κυρώσεων. Να μην υπάρχουν ευνοϊκές ρήτρες παραγραφών και διαδικασίες δικονομικών διακρίσεων ή ασυλίας για τους πολιτικούς. Να απεμπλακεί η Βουλή από ανακριτικά και δικαστικά καθήκοντα, που πρέπει να ασκούνται από δικαστικό σώμα. Είναι φυσικό με διαφορετικό τρόπο να αντιδρούν τα θιγόμενα κυβερνητικά κόμματα και με διαφορετικό τα αντιπολιτευόμενα. Να πάψει αυτή η σύγχυση μεταξύ ιδεολογικής, κομματικής ή πολιτικής συνείδησης που εκφράζεται με άλλη λογική, προς τη δικαστική συνείδηση που λειτουργεί με βάση την ηθική απόδειξη. Όπως, επίσης, να πάψει η παλαιοκομματική πατέντα της πόλωσης γύρω από τα θέματα αυτά.
Όποιος παίζει παιχνίδι σκοπιμότητας με τους θεσμούς ή περιπαίζει με υστεροβουλίες τους θεσμούς, αυτοπαγιδεύεται σε πολιτική δοκιμασία.
// Ενδεχόμενες παραβατικές συμπεριφορές κυβερνητικών παραγόντων πρέπει να σέρνουν τον τόπο σε εκλογές;
– Το ότι «το μαχαίρι θα φτάσει στο κόκαλο», ότι «θα χυθεί άπλετο φως», ότι «οι ευθύνες θα καταλογιστούν σε όλους, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται» έχει ακουστεί τόσες φορές όσο και το «άσ’ τα μαλλάκια σου ανακατεμένα». Η διαπλοκή κι η διαφθορά βγάζουν τη γλώσσα στη δημοκρατία και την κοινωνία, χλευάζουν τη θεσμική νομιμότητα και εξασφαλίζουν αγροίκο νεοπλουτισμό και κυνική επιδειξιομανία. Μπορεί ένα σκάνδαλο να ανατρέψει μια κυβέρνηση, εάν πρόκειται για πραγματική παρανομία και λειτουργούν ηθικά και πολιτικά αντανακλαστικά. Μπορεί η επικοινωνιακή διαχείριση ενός σκανδάλου να χειραγωγήσει πολιτικές εξελίξεις, εάν πίσω απ’ την εικόνα λειτουργούν μεθοδεύσεις και σκοπιμότητες εξωθεσμικών κέντρων, απέναντι σε ένα αδρανές, πανικόβλητο και ασυνάρτητο θεσμικοπολιτικό σύστημα. Η δεοντολογία που απαιτούμε όλοι από τον κάθε κυβερνητικό παράγοντα δεν υπάρχει για το κάθε τηλεοπτικό μέσο. Από την άλλη, όμως, και τα ΜΜΕ οφείλουν να ελέγχουν την εξουσία. Αυτό σημαίνει ότι οι πολιτικές δυνάμεις οφείλουν να ενεργούν σεβόμενες το Σύνταγμα και τους νόμους, αλλά ταυτόχρονα υπερασπιζόμενες την αυτονομία της πολιτικής και τη λαϊκή θέληση για προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Η πολιτική ευθύνη εμπεριέχει τη δημοκρατική νομιμότητα, τη συνταγματική διαφάνεια, τη διαφύλαξη του δημοσίου συμφέροντος, τον κοινωνικό έλεγχο και τη λογοδοσία της εξουσίας. Η πολιτική ευθύνη δεν υπάρχει εξ αντικειμένου, αλλά σε συνάρτηση με άνομες, έκνομες, επιζήμιες, ιδιοτελείς και αμοραλιστικές επιλογές.
// Η πολιτική αντιπαράθεση έως πότε θα εξαντλείται στη σκανδαλολογία;
– Η ποιότητα της πολιτικής αντιπαράθεσης προσδιορίζεται από την ποιότητα και την επάρκεια των πολιτικών δυνάμεων. Όμως στη δημοκρατία, τον τελικό λόγο τον έχει ο λαός, που μπορεί να κρίνει εάν τον ικανοποιεί ή όχι η ποιότητα της αντιπαράθεσης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, αλλά και το περιεχόμενο της πολιτικής τους πρότασης, όπως και το επίπεδο της τακτικής του. Προσωπικά πιστεύω ότι οι ευρωεκλογές είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για να εκφραστεί αυτή η κρίση του λαού. Εάν όμως την ώρα που αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα ο ελληνικός λαός, επιβραβεύσει τα κόμματα που σκιαμαχούν περί άλλων, τότε η ευθύνη δεν θα ανήκει μονάχα στις πολιτικές ηγεσίες. Σήμερα χάνεται η δημοκρατική αυτονομία και η κοινωνική νομιμοποίηση της πολιτικής. Οι πολιτικές δυνάμεις, ούτε σ’ ένα κώδικα τιμής κι αξιοπρέπειας υπέρ της διαφάνειας, δεν μπορούν να συμπέσουν. Είναι γελασμένα τα κυβερνητικά κόμματα εάν νομίζουν ότι είναι αφεντικά του συστήματος. Πολιτική και οικονομική ηγεμονία ασκούν τα μέσα επικοινωνίας, ως μηχανισμοί εξουσίας, που έχουν εξασφαλίσει από τις κυβερνήσεις καθεστώς ανομίας και καθορίζουν το ακριβό κόστος της πολιτικής διαφήμισης, της κομματικής και προσωπικής προβολής, της σκηνοθεσίας των εντυπώσεων, του προεκλογικού αγώνα και της χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Είναι αχόρταγος ο Μινώταυρος της διαπλοκής. Να γιατί θα αποτελέσει πράξη δημοκρατικής εξυγίανσης η δέσμευση από κοινού των κομμάτων, ώστε να βάλουν τέρμα στη μιντιακή πατρωνία αντί να ζητιανεύουν με το χέρι απλωμένο την εύνοια των επιχειρηματικών κέντρων των ΜΜΕ. Είναι υπόθεση εθνικής προσφοράς, πολιτικής ευθύνης και προσωπικής γενναιότητας, που αφορά όλους.