Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
Την Τετάρτη 22/4/2009 δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με επισημάνσεις για την κρίση, αλλά και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ορισμένες χώρες. Εν πρώτοις το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επισημαίνει ότι οι απώλειες στο διεθνές τραπεζικό σύστημα προσεγγίζουν το ποσόν των 4,1 τρισ. δολαρίων, εκ των οποίων τα 2,7 τρισ. αφορούν τις ζημίες των αμερικανικών τραπεζών. Το ύποπτο με τις εκτιμήσεις αυτές είναι ότι τον περασμένο Οκτώβριο το ΔΝΤ υπολόγιζε τις ζημίες των τραπεζών σε όλον τον κόσμο στα 1,4 τρισ. δολάρια, τον περασμένο Ιανουάριο τις έφτασε στα 2,2 τρισ. δολάρια και τώρα στα 4,1 τρισ. δολάρια. Προς τι αυτή η συνεχής προς τα πάνω αναπροσαρμογή των ζημιών των τραπεζών; Μήπως θέλουν καινούργια «πακέτα στήριξης» από τους κρατικούς προϋπολογισμούς σε βάρος φυσικά των φορολογουμένων; Ή μήπως επιθυμούν, ορισμένα βέβαια, να «σκάσουν κανόνι» σε βάρος των καταθετών τους; Γρήγορα θα το διαπιστώσουμε. Για την ανεργία οι προβλέψεις της έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είναι απογοητευτικές. Ειδικά για την Ευρωζώνη προβλέπεται αύξηση της ανεργίας στο 10,1% για τη φετινή χρονιά και στο 11,5% για το 2010. Επίσης εκτιμά ότι η οικονομική κατάσταση είναι απελπιστική για Ιαπωνία, Βρετανία, Ρωσία, Τουρκία, Ιρλανδία, για τις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης και για τις χώρες της Βαλτικής. Φαίνεται ότι το 2010 θα είναι δυσκολότερο από τη φετινή χρονιά. Μας έριξαν στη χειρότερη μεταπολεμική οικονομική κρίση.
2
Για τη χώρα μας οι προβλέψεις του ΔΝΤ δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές, καθόσον αφορά τους ρυθμούς ανάπτυξης (αύξησης του ΑΕΠ) κατά τη φετινή χρονιά, αλλά και για το 2010. Ενώ για τις υπόλοιπες οικονομίες της Ευρωζώνης προβλέπει ανάκαμψη την επόμενη χρονιά, για την ελληνική οικονομία προβλέπει συνέχιση της ύφεσης και για το 2010. Οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ θεωρούν ότι η επόμενη χρονιά θα είναι δυσκολότερη από τη φετινή. Και αναφέρουν στην έκθεσή τους ότι κατέληξαν στην εκτίμηση αυτή επειδή βλέπουν ότι το 2009 η οικονομία της χώρας μας αντιστέκεται ικανοποιητικά στην κρίση, λόγω της σημαντικής αύξησης των μισθών και ημερομισθίων που προβλέπει και για το 2009 η Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που υπογράφτηκε το 2007 και ισχύει για το 2008 και το 2009. Και εκτιμούν ότι οι αυξήσεις του 2010 θα είναι σημαντικά κατώτερες με τη νέα Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Έτσι η μείωση των αποδοχών, προβλέπουν οι συντάκτες της έκθεσης του ΔΝΤ, θα οδηγήσει σε υποχώρηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και η ελληνική οικονομία θα πέσει πιο βαθιά στην ύφεση. Αυτό πρέπει ιδιαίτερα να το προσέξει η κυβέρνηση και να αγνοήσει, κατά τον καθορισμό της εισοδηματικής πολιτικής, τις υποδείξεις Αλμούνια και ΕΚΤ. Δεν θα βαρεθούμε να φωνάζουμε ότι η σημερινή οικονομική κρίση αντιμετωπίζεται με την τόνωση της κατανάλωσης, που προϋποθέτει αύξηση των εισοδημάτων των ασθενέστερων εισοδηματικά ομάδων, δηλαδή των μισθωτών και των συνταξιούχων. Τα υπόλοιπα πηγάζουν εκ του πονηρού. Αυτό το κατάλαβε ακόμα και το ΔΝΤ.
3
Όλοι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί δικαιολογημένα περιμένουν σημαντική άνοδο της ανεργίας για φέτος και για το 2010, γεγονός που σημαίνει ότι κατά τη διετία 2009-2010 θα έχουμε κύματα πτωχεύσεων και περιορισμού της παραγωγικής απασχόλησης των εν ζωή επιχειρήσεων. Κι αυτά τα φαινόμενα θα υπάρξουν σε όλες τις χώρες. Καθόσον αφορά τις τράπεζες θα αναγκαστούν στη διετία αυτή να διαγράψουν από το ενεργητικό τους τα «τοξικά τραπεζικά απόβλητα» που έχουν δημιουργήσει με την τοκογλυφική τους συμπεριφορά και τα οποία φτάνουν σε αρκετά δισ. δολάρια ή και τρισ. ακόμα. Οι κυβερνήσεις θα αναγκαστούν να λάβουν μέτρα με υψηλότατο δημοσιονομικό κόστος, όπως π.χ. οικονομική ενίσχυση των ανέργων, στήριξη της πραγματικής οικονομίας με πακέτα επιχορηγήσεων και φοροαπαλλαγών, αγοράς «τοξικών αποβλήτων» από τις τράπεζες κ.λπ. Σε τελική ανάλυση όλα αυτά μεταφράζονται σε παράταση της σημερινής οικονομικής κρίσης καθ’ όλη τη διάρκεια της τρέχουσας διετίας (2009-2010) και ακόμα παραπέρα. Δεν συμφωνώ καθόλου με όσους προβλέπουν ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας μέσα στο 2010. Και τούτο γιατί δεν βλέπω να υπάρχει διάθεση εγκατάλειψης του διάτρητου πλέον νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου. Αντιθέτως διαβλέπω προσπάθειες διατήρησής του, με μακροημέρευση της κρίσης.