«Τρύπα» στην κατάργηση των εγγυήσεων
Ανοικτό άφησε ο έλληνας πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, το θέμα της διατήρησης των υφιστάμενων εγγυήσεων και μονομερών επεμβάσεων Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας για μεταβατική περίοδο εάν προκύψει λύση στο Κυπριακό. Όπως είπε ο κ. Καραμανλής κατά τη διήμερη επίσκεψή του στην Κύπρο από τις 22 ως τις 23 Απριλίου, το υφιστάμενο σύστημα εγγυήσεων είναι παρωχημένο και δεν συνάδει προς την ΕΕ και ότι η ΕΕ είναι η μόνη εγγύηση για τη λύση. Όμως, την ίδια στιγμή, απαντώντας σε σχετική με το ζήτημα αυτό ερώτηση, υποστήριξε ότι «οι μεταβατικές περίοδοι για τις εγγυήσεις είναι ζήτημα που μπορεί να το δει κάθε πλευρά στη διαπραγμάτευση». Το ερωτήματα είναι πολλαπλά: Ποια θα είναι η διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου; Τι θα συμβεί εάν η τουρκική πλευρά ζητήσει παράταση; Τι θα συμβεί εάν κατά την εφαρμογή της λύσης και στο πλαίσιο των μεταβατικών περιόδων προκύψει κρίση; Υπενθυμίζουμε ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Πρόεδρος Δ. Χριστόφιας είχε πει το 2004 «όχι» στο Σχέδιο Ανάν ήταν γιατί δεν υπήρχαν επαρκείς εγγυήσεις για την εφαρμογή της λύσης. Εάν διατηρηθούν τα τουρκικά εγγυητικά δικαιώματα για κάποια μεταβατική περίοδο δεν θα είναι η εφαρμογή της λύσης υπό την ομηρία της Τουρκίας; Τι θα συμβεί εάν για τους δικούς της λόγους η Άγκυρα επέμβει ή θα απειλεί να επέμβει κατά τις μεταβατικές περιόδους;
Χωρίς τρίτους
Ο έλληνας πρωθυπουργός έδωσε την πλήρη στήριξή του στον κύπριο Πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια και στις προσπάθειές του για λύση του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων, όπως είπε, του ΟΗΕ και των αρχών και αξιών της ΕΕ. Ο κ. Καραμανλής υποστήριξε ότι η λύση θα πρέπει να είναι τέτοια, που η Κύπρος να μπορεί να λειτουργεί στην ΕΕ και ομού μετά του Προέδρου Χριστόφια, διευκρίνισαν τα εξής:
= Η λύση του Κυπριακού θα είναι αυτή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με μια κυριαρχία και διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια. Αληθές όμως είναι ότι, όπως ο ίδιος ο κύπριος Πρόεδρος είπε, από τις συνομιλίες δεν είναι ικανοποιημένος λόγω της τουρκικής στάσης και επανέλαβε ότι το «κλειδί» της λύσης βρίσκεται στην Άγκυρα, κάτι που επισημαίνει και σε ξένους συνομιλητές του. Ως εκ τούτου, η οδός για τη λύση είναι μία: Αυτή των συνομιλιών και η Κύπρος –με τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας– δεν πρόκειται να την εγκαταλείψει. Ο κ. Καραμανλής τόνισε ότι η λύση θα πρέπει να εξευρεθεί και να σφραγιστεί από τους Κυπρίους χωρίς τις παρεμβάσεις τρίτων.
Βήμα μπροστά…
=Η Κύπρος βρίσκεται ένα βήμα πιο μπροστά στο Κυπριακό. Αυτή ήταν η θέση την οποία διατύπωσε ο Πρόεδρος Χριστόφιας και αυτό τόνισε πως το διαπίστωσε από τις συζητήσεις με τους ξένους, οι οποίοι τον ρωτούν εάν θέλει βοήθεια για τη λύση του Κυπριακού και ποια.
=Δεν πρόκειται να αλλάξει η πολιτική και η στρατηγική των Αθηνών και της Λευκωσίας ως προς την Τουρκία και την ένταξή της στην ΕΕ. Κύπρος και Ελλάδα, είπαν Καραμανλής και Χριστόφιας, θα συνεχίζουν να υποστηρίζουν την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά και να ζητούν από την ΕΕ «να βάλει την Άγκυρα στη θέση της» ώστε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η εκτίμηση του Προέδρου Χριστόφια είναι ότι εάν η Κύπρος αλλάξει στρατόπεδο και υποστηρίζει ειδική σχέση αντί πλήρη ένταξη, καθώς και εάν ασκήσει βέτο στην τουρκική ενταξιακή πορεία, οι «23» από τους εταίρους θα τη βάλουν στη γωνιά (!) και πρόσθεσε ότι δεν θα ενεργήσει συναισθηματικά επειδή η Τουρκία συνεχίζει μια στάση, η οποία δεν υποβοηθά τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και το Κυπριακό. Όπως διευκρίνισε ο κ. Καραμανλής, η θέση Αθηνών και Λευκωσίας για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ προϋποθέτει την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας και της λύσης του Κυπριακού στη βάση των αρχών και των αξιών της ΕΕ. Σε αυτήν τη θέση ο Πρόεδρος Χριστόφιας πρόσθεσε και την εξής: Η στήριξη στην τουρκική ενταξιακή πορεία δεν είναι «λευκή επιταγή» αλλά μοχλός και εργαλείο για τη λύση του Κυπριακού. Εάν τελικά η Τουρκία θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και τις μεταρρυθμίσεις για να καταστεί πλήρες μέλος είναι θέμα που τον αφορά. Είναι ξεκάθαρο ότι ούτε Αθήνα ούτε η Λευκωσία έχουν εναλλακτικό σχέδιο Β΄ έναντι της τουρκικής σκληρής και μη συνεργάσιμης στάσης.
Δυσκολίες
Είναι καλά τα ευχολόγια για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με μια κυριαρχία και διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια, όμως, από την άλλη πώς αυτά μπορούν να λειτουργήσουν στην πράξη όταν ήδη έχει γίνει δεκτή η φιλοσοφία των δύο συνιστώντων κρατών και όταν η τουρκική πλευρά επιμένει να καταθέτει στις συνομιλίες μέσω του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ συνομοσπονδιακές θέσεις; Πάντως, ο Πρόεδρος Χριστόφιας δήλωσε δημόσια ότι στις συνομιλίες παρουσιάζονται δυσκολίες. Και τα δηλώνει αυτά ο κύπριος Πρόεδρος σε αντίθεση με τον εκπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, Αλεξάντερ Ντάουνερ ότι στις συνομιλίες υπάρχει πρόοδος…
Λύση για τους Κυπρίους
χωρίς επιδιαιτησία
Στο δείπνο που δόθηκε από τον Πρόεδρο Χριστόφια στον έλληνα πρωθυπουργό, ο κύπριος Πρόεδρος διευκρίνισε ότι η λύση στο Κυπριακό θα είναι από τους Κυπρίους για τους Κυπρίους χωρίς ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησία. Στην αντιφώνησή του, ο κ. Καραμανλής εξέφρασε τη θλίψη του επειδή δεν μπορεί για άλλη μια φορά να επισκεφθεί το βόρειο τμήμα της Κύπρου λόγω της κατοχής. Όπως είπε ο κ. Καραμανλής η Τουρκία παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και ότι η ένταξή της στην ΕΕ «περνάει» από τη λύση του Κυπριακού. Την επομένη, δηλαδή την περασμένη Πέμπτη, ο κ. Καραμανλής προσφώνησε σε ειδική συνεδρίαση την κυπριακή Βουλή των Αντιπροσώπων. Παραλλήλως, ο έλληνας πρωθυπουργός είχε επαφές με όλα τα πολιτικά κόμματα της Κύπρου, είδε τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο τον Β΄ και επισκέφθηκε τον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, όπου έχουν ενταφιασθεί οι νεκροί της επιχείρησης «Νίκη», οι έλληνες καταδρομείς που πήγαν για να πολεμήσουν στην Κύπρο το 1974.