Μαύρη αγορά με… πέτσινες επιταγές
Το «κόλπο» είναι αρκετά απλό:
1. Αυτήν την περίοδο, χιλιάδες είναι οι εμπορικές επιχειρήσεις που βρίσκονται στο «κόκκινο» και είναι θέμα χρόνου να σφραγιστούν επιταγές τους, να μπουν στη μαύρη λίστα του Τειρεσία και να «κατεβάσουν ρολά».
2. Λίγο πριν από το βέβαιο «κανόνι», στήνεται το τελευταίο «κόλπο», που μπορεί να αφήσει πολλές δεκάδες χιλιάδες ευρώ στον επιχειρηματία: Αν έχει στα χέρια του δύο-τρία μπλοκ επιταγών, αρχίζει να πουλάει φύλλα, σε τιμές που «παίζουν» μεταξύ 1.000 και 3.000 ευρώ το ένα, όπως πληροφορείται το «Π». Έτσι, με δύο μπλοκ των 50 φύλλων, για παράδειγμα, το κέρδος του επιχειρηματία-πωλητή της επιταγής μπορεί να φθάσει τα 200.000 ευρώ!
3. Οι επιταγές που πωλούνται αναγράφουν φυσικά ποσά πολύ υψηλότερα από το αντίτιμο των 1.000-3.000 ευρώ, τα οποία φθάνουν μέχρι το όριο των 15.000 ευρώ ανά επιταγή – συνήθως δεν το υπερβαίνουν, για να αποφευχθούν οι κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος.
4. Ο επιχειρηματίας που αγοράζει τις επιταγές, τις καταθέτει στην τράπεζα με την οποία συνεργάζεται και τις προεξοφλεί, αυξάνοντας αντίστοιχα το υπόλοιπο του τρεχούμενου λογαριασμού του, σύμφωνα πάντα με το όριο (πλαφόν) που έχει δώσει η τράπεζα. Για παράδειγμα, πέντε επιταγές που έχουν αγορασθεί προς 10.000 ευρώ μετρητοίς, μπορεί να προεξοφληθούν από τον «αγοραστή» τους, φέρνοντας ρευστότητα 70.000 ευρώ στην επιχείρησή του.
5. Αξίζει να σημειωθεί ότι το «κόλπο» δύσκολα μπορεί να εντοπιστεί από τα συστήματα ελέγχου των τραπεζών. Όταν η επιταγή φθάσει στην τράπεζα προς προεξόφληση, η εταιρεία που την έχει πουλήσει είναι ακόμη «καθαρή» και η επιταγή της περνάει εύκολα από όλους τους ελέγχους της τράπεζας, που στο τέλος θα χρηματοδοτήσει τον έμπορο-αγοραστή της επιταγής.
Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί ύστερα από έξι μήνες. Τα σενάρια είναι δύο: ή ο αγοραστής έμπορος θα έχει ξεπεράσει το πρόβλημα ρευστότητας που είχε και θα καλύψει το «φέσι» στην τράπεζα, που είναι και η καλύτερη περίπτωση, ή θα βρίσκεται και αυτός σε αδυναμία, οπότε η επιταγή θα σφραγιστεί και η τράπεζα θα πρέπει να κυνηγήσει τον εκδότη της, με ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας, αφού αυτός πιθανότατα θα έχει φροντίσει να μην έχει περιουσιακά στοιχεία στο όνομά του και η εταιρεία του θα έχει ήδη βάλει «λουκέτο». Σημειώνεται ότι πλέον μόνο σε ελάχιστες, «βαριές» περιπτώσεις, οι εκδότες ακάλυπτων επιταγών φυλακίζονται.
Κάπως έτσι, η συνεχιζόμενη οικονομική ασφυξία που επικρατεί στην ελληνική αγορά, ως συνέπεια της διεθνούς οικονομικής κρίσης, αλλά και η συστηματική άρνηση των τραπεζών να διοχετεύσουν στην αγορά ρευστότητα, έχουν ως αποτέλεσμα το ελληνικό επιχειρηματικό δαιμόνιο να βρίσκει νέους, ανορθόδοξους τρόπους αναχρηματοδότησης των εμπορικών χρεών, οι οποίοι όμως δημιουργούν πιο επικίνδυνα δεδομένα για τις τράπεζες.
Τα «κόλπα» αυτά, όπως τονίζει στο «Π» έμπειρος επιχειρηματίας που προσεγγίσθηκε για να αγοράσει επιταγές, εάν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα, τόσο από το τραπεζικό σύστημα όσο και από την Πολιτεία, απειλούν να αυξήσουν την επιφυλακτικότητα των τραπεζών έναντι των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, προκαλώντας νέες μειώσεις στα «πλαφόν» προεξόφλησης επιταγών, ακόμη και υγιών επιχειρήσεων. Ήδη, μάλιστα, η γνωστή πρακτική της εξόφλησης υποχρεώσεων με μεταβίβαση επιταγών από πελάτες σε άλλες συναλλασσόμενες επιχειρήσεις δοκιμάζεται σκληρά, καθώς οι περισσότεροι επιχειρηματίες είναι εξαιρετικά επιφυλακτικοί έναντι των επιταγών από τρίτους που θα επιχειρηθεί να δοθούν από κάποιο συναλλασσόμενο.
Ιδιαίτερα το πρώτο τρίμηνο του 2009 η αγορά έχει μεταβληθεί σε ένα πραγματικό «ναρκοπέδιο» ακάλυπτων επιταγών, οι οποίες έφθασαν στο ιλιγγιώδες ποσό των 712,6 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας εκρηκτική αύξηση κατά 199,9%, σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Τα τεμάχια των ακάλυπτων επιταγών που σφραγίστηκαν μόνο τον Μάρτιο αυξήθηκαν κατά 346,5% και από 5.995 έφθασαν στα 26.769 τεμάχια. Συνολικά το πρώτο τρίμηνο σφραγίστηκαν 70.505 επιταγές, έναντι μόλις 21.157 το πρώτο τρίμηνο του 2008!