Μαθητευόμενοι μάγοι επιλέγονται για ευρωβουλευτές!
Όσο για τις επερχόμενες ευρωεκλογές, τουλάχιστον στη χώρα μας μεταβλήθηκαν σε εσωτερική πολιτική αντιπαλότητα, επισημαίνει ο καθηγητής Δημ. Τσάτσος.
// Η κρίση συσπείρωσε τις δυνάμεις της ΕΕ ή ανέδειξε τις διαφορές και τις αντιθέσεις της;
– Θεωρώ ότι συνέβησαν και τα δύο. Συνέβη ό,τι συμβαίνει κάθε μέρα στη ζωή της ΕΕ. Η ζωή στην ΕΕ είναι και ενότητα και αντιπαλότητα. Αυτό είναι φυσικό γιατί την Ευρώπη την ενώνει μια κοινή νοοτροπία, ένας κοινός πολιτισμός ως πλαίσιο. Αλλά η Ευρώπη αποτελείται και από κράτη με την ιστορία τους, με τα ειδικότερα συμφέροντά τους και με την ειδικότερη γεωπολιτική τους θέση. Επομένως όλη η εξέλιξη της ΕΕ είναι ένα μείγμα ενότητας και αντιπαλότητας. Και στη μεγάλη κρίση, παράλληλα με την ενίσχυση της ενότητας πάντα υπάρχουν και αντιπαλότητες. Σημαντική είναι η κοινή πορεία Γερμανίας και Γαλλίας που οπωσδήποτε δημιουργεί μια στερεή βάση για την αντιμετώπιση της κρίσης.
// Είναι σε θέση να αντιμετωπίσει η ΕΕ με κοινό πρόγραμμα δράσης την κρίση, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές ταχύτητες στην οικονομία των «27»;
– Ως ένα σημείο και μόνο. Η πλήρης οικονομική εξίσωση των ευρωπαίων πολιτών είναι ένα ιστορικό όραμα το οποίο δεν πραγματώνεται εν μία νυκτί, με μία απόφαση ή με πενήντα νομοθετικά μέτρα. Χρειάζεται χρόνο, εξέλιξη και αφομοίωση. Επομένως, αυτό που είπα, για ενότητα και αντιπαλότητα, ισχύει κι εδώ. Το εάν μπορέσει η Ευρώπη να οδηγήσει σε μια οικονομική δικαιοσύνη ανάμεσα στα κράτη, κυρίως ανάμεσα στους Ευρωπαίους, ανάμεσα στον Κύπριο και τον Σουηδό, ανάμεσα στον Γερμανό και τον Ρουμάνο, είναι ένα θέμα βαθιάς και μακράς ιστορικής προοπτικής που πρέπει να αρχίσει. Κι εν πολλοίς άρχισε. Το γεγονός ότι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί, είναι ανεπίτρεπτο να θεωρείται δυσμενές κριτήριο για την ευρωπαϊκή εξέλιξη. Η ευρωπαϊκή εξέλιξη είναι μακρά. Επομένως η κρίση μας γι’ αυτήν πρέπει να είναι πιο ήρεμη και να καταλάβουμε ότι υπάρχουν δύο έννοιες χρόνου: ο χρόνος του συγκεκριμένου ανθρώπου και ο χρόνος της Ιστορίας. Η Ευρώπη δεν αξιολογείται στον χρόνο του συγκεκριμένου ανθρώπου που ζει και αξιώνει ο ίδιος να δει την αλλαγή. Αρκεί η αλλαγή να συντελεσθεί στην Ιστορία, άσχετα εάν ο συγκεκριμένος άνθρωπος δεν το ζήσει.
// Υπάρχουν σήμερα ηγέτες που εργάζονται για την ουσιαστική ενοποίηση;
– Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα είδος λειψανδρίας και στην ΕΕ και αυτό οφείλεται στη λειψανδρία και στο εθνικό πολιτικό προσωπικό. Δηλαδή, η πολιτική διώχνει πολλούς άξιους ανθρώπους. Όχι τόσο ακραία όσο στη χώρα μας, όπου η πολιτική έχει γίνει καθαρά ιδιωτικό και επαγγελματικό θέμα. Οι ανάγκες της σταδιοδρομίας εκτοπίζουν τη μέριμνα για το δημόσιο συμφέρον. Αλλά και στις άλλες χώρες έχουμε μείωση των άξιων ανθρώπων που μπαίνουν στην πολιτική. Οι άξιοι διαλέγουν άλλους δρόμους γιατί θεωρούν την πολιτική ως αναξιόπιστη απασχόληση. Αυτή η μείωση στράτευσης ικανών προσωπικοτήτων στις εθνικές πολιτικές έχει το φυσιολογικό της καθρέφτισμα και σε επίπεδο ευρωπαϊκό. Γιατί και οι ευρωπαίοι πολιτικοί τι άλλο είναι; Είναι εθνικοί πολιτικοί οι οποίοι κινούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ασφαλώς δεν υπάρχει αυτό που υπήρχε. Ωστόσο πιστεύω πως με τον τρόπο της η γερμανίδα καγκελάριος, αλλά και ο Σαρκοζί, παίζουν θετικό ρόλο, μην ξεχνώντας ότι η μεν πρώτη είναι κυρίως η καγκελάριος της Γερμανίας και ο δεύτερος κυρίως ο Πρόεδρος της Γαλλίας. Η ιδιότητά τους ως ευρωπαίων πολιτών ακολουθεί. Προηγείται η πατρίδα. Αυτό δεν το λέω αξιολογικά αλλά περιγραφικά.
// Οι ευρωεκλογές αποτελούν πρόκριμα για τις εθνικές εκλογές ή στέλνουν απλώς προειδοποιητικό μήνυμα στην εκάστοτε κυβέρνηση;
– Με την ερώτησή σας αυτή θίγετο κεντρικό θέμα της νομιμοποίησης και της δημοκρατίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν νομίζω ότι οι επερχόμενες εκλογές μπορούν να θεωρηθούν ευρωεκλογές. Κυρίως στην Ελλάδα. Αλλά όχι μόνον. Οι ευρωεκλογές καταργήθηκαν από εκείνα τα πολιτικά κόμματα που είπαν ότι αυτές οι εκλογές θα είναι δημοψήφισμα για την επικράτηση, τη δικαίωση του ενός ή του άλλου κόμματος. Άρα μετέτρεψαν το ευρωπαϊκό θέμα σε ζήτημα εσωτερικής αντιπαλότητας. Με αυτό και επίσημα απογύμνωσαν την εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τον ευρωπαϊκό της χαρακτήρα. Ουδείς και κανένα κόμμα δεν πρόκειται σε αυτήν τη διαδικασία – όπως έγινε δυστυχώς και στο παρελθόν, τώρα όμως περισσότερο από κάθε άλλη φορά – να θέσει θέματα ευρωπαϊκά. Θα είναι μια μεγάλη σύγκρουση για εσωτερικά θέματα χωρίς καμία προβολή των ευρωπαϊκών προβλημάτων σε εσωτερικό επίπεδο.
// Αυτή η τακτική πόσο πλήττει τις ευρωεκλογές;
– Τις πλήττει θανάσιμα, διότι οι ευρωεκλογές θα ήταν, μαζί με την προεκλογική περίοδο, οι στιγμές έντονης συνειδητοποίησης προβλημάτων της Ευρώπης. Πληροφόρηση για την Ευρώπη. Προτάσεις, με διαφοροποιήσεις του ενός κόμματος από το άλλο και επομένως ένας εμπλουτισμός στη διαδικασία συνειδητοποίησης του ευρωπαϊκού θέματος από τους έλληνες πολίτες. Από την ώρα που αυτό δεν γίνεται, χάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε πολιτική εγκυρότητα μέσα στην ελληνική κοινωνία. Και στο μέτρο που χάνει -και όπου αλλού αυτό συμβαίνει, αλλά δεν πιστεύω να συμβαίνει στην έκταση που συμβαίνει στην Ελλάδα- και με την πολιτική ωμότητα που το θέτουν τα πολιτικά κόμματα μειώνεται η νομιμοποιητική αξία της ευρωεκλογής και επομένως και η νομιμοποιητική δημοκρατική αξία του Ευρωκοινοβουλίου.
// Πώς αξιολογείται η εκπροσώπησή μας στην Ευρωβουλή;
– Για να αντιληφθεί ο έλληνας πολίτης και να αξιολογήσει το επίπεδο της εκπροσώπησης όλων των κομμάτων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να γνωρίζει τι κάνει ο ευρωβουλευτής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν είναι Κοινοβούλιο της Ολομέλειας. Η Ολομέλεια επιβεβαιώνει ή απορρίπτει τις προτάσεις των καθ’ ύλην επιτροπών. Η κοινοβουλευτική ζωή εκτυλίσσεται στις επιτροπές. Άρα οι ευρωβουλευτές δεν μπορεί να είναι μαθητευόμενοι μάγοι. Πρέπει να είναι άνθρωποι που να γνωρίζει αυτός ή αυτοί που συγκροτούν τη λίστα για ποια θεματική ενότητα προορίζεται ο καθένας. Έχουμε μεγάλα θέματα: Εξωτερική πολιτική, συνταγματικά θέματα, κοινωνικά θέματα, οικονομικά θέματα, εσωτερική έννομη τάξη και ασφάλεια. Όλα συζητούνται στις επιτροπές. Επομένως, όταν στέλνουμε στην Ευρωβουλή ανθρώπους πρέπει να μπορούν ως πρέσβεις της χώρας μας να λειτουργούν μέσα στις επιτροπές μετά λόγου γνώσεως. Γι’ αυτό πρέπει να πηγαίνουν άνθρωποι και μορφωμένοι και εξειδικευμένοι σε θέματα. Διαφορετικά η χώρα παραμένει άνευ ευρωβουλευτών.
// Είναι η Ευρώπη μια νομική οργάνωση της αγοράς ή ένα σύστημα αξιών;
– Η αξιακή πλευρά της ανθρώπινης συμβίωσης με τον οικονομικό ανταγωνισμό στο κεφαλαιοκρατικό σύστημα είναι δύο δυνάμεις που βρίσκονται σε αέναη σύγκρουση. Έρχονται στιγμές που οι αποφάσεις της ΕΕ υπακούουν στην Ευρώπη ως αξιακό σύστημα και άλλες, ίσως και περισσότερες ακόμη, που υπακούουν στην Ευρώπη ως αγορά. Επομένως το ερώτημα τι από τα δύο είναι η Ευρώπη δεν πρέπει να τίθεται, διότι κάθε ανθρώπινη συμβίωση είναι μια μόνιμη σύγκρουση αξιών και συμφερόντων της αγοράς. Και αυτή η σύγκρουση δεν θα ήθελα να έχει τέλος. Γιατί αν υπάρξει τέλος, φοβούμαι ποιο θα είναι. Ενώ όσο υπάρχει αυτή η σύγκρουση προβάλλεται και η κοινωνία των αξιών, ώστε στο μέλλον να είναι αυτή που θα επικρατήσει. Άρα η Ευρώπη είναι και σύστημα αξιών και σύστημα αγοράς.